"Atlas południowego basenu permskiego" już w Polsce

Do Państwowego Instytutu Geologicznego dotarł pierwszy egzemplarz monumentalnego dzieła sześciu europejskich służb geologicznych – „Atlasu południowego basenu permskiego” (SPBA).

fot. PIG

Publikacja jest jednym z największych zrealizowanych dotychczas w Europie przedsięwzięć kartograficznych. Projekt SPBA oficjalnie wystartował w marcu 2005 r. Dzięki współpracy międzynarodowej społeczności geologicznej wszystkie dane z tego niezwykle ważnego dla gospodarki obszaru zostały zestawione, a po pięciu latach pracy opublikowane przez EAGE Publications - Houten w wersji papierowej, a także na DVD (w formacie PDF). Osobnym produktem jest ponadto baza danych projektu (w tym model geologiczny 3D) i mapy GIS.

Publiczna premiera drukowanej wersji atlasu odbyła się 25 czerwca 2010 r. w Brukseli. Tydzień wcześniej wydawnictwo było prezentowane podczas spotkania European Association of Geoscientists & Engineers (EAGE) w Barcelonie.

SPBA to wspólny projekt służb geologicznych Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii, Danii, Niemiec i Polski. Został wsparty przez wiele firm naftowych (w tym PGNiG), agencje rządowe, uniwersytety i instytuty badawcze. W przedsięwzięciu udział wzięło 33 specjalistów z Polski, głównie z Państwowego Instytutu Geologicznego, Akademii Górniczo-Hutniczej, PGNiG, Instytutu Geofizyki PAN, Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego. Ogółem zespół autorów to 150 ekspertów o międzynarodowym uznaniu.

Atlas stanowi zwięzły i systematyczny przegląd wyników przeszło 150-letnich poszukiwań naftowych i badań na obszarze południowego basenu permskiego. W tym czasie odkryto na jego terenie ponad 1240 złóż węglowodorów. Ponieważ ta prowincja gazowa i naftowa podlega stałemu dojrzewaniu, a rozmiary złóż ulegają nieuchronnemu zmniejszeniu, odkrycie nowych zasobów wymaga coraz większej i staranniejszej integracji danych i wielodyscyplinarnych badań. Przedstawiona w atlasie charakterystyka budowy geologicznej tego największego basenu sedymentacyjnego Europy ma dużą wartość praktyczną dla rządów, koncernów naftowych, naukowców, a także dla osób zainteresowanych budową wgłębnych warstw Ziemi.

Południowy basen permski (określany też jako basen środkowoeuropejski) jest typowym basenem wewnątrzkontynentalnym, który ewoluuje od późnego karbonu, i rozciąga się od wschodniej Anglii po granicę polsko-białoruską i od Danii po południowe Niemcy.

SPBA to przegląd całego obszaru południowego basenu permskiego, obejmującego jego brytyjską, belgijską, duńską, holenderską, niemiecką i polską część. Głównym celem wydania atlasu jest stymulacja górnictwa naftowego i gazownictwa. Duży zakres danych, który jest teraz dostępny publicznie, pozwala na wytworzenie miarodajnej kompilacji użytecznej dla górnictwa naftowego i gazownictwa. Łatwy i względnie tani dostęp do zgromadzonej wiedzy ma prowadzić do lepszego zrozumienia geologii tego obszaru. Dokumentacja tej wiedzy będzie także pomocą w szkoleniu przyszłych pokoleń geologów naftowych.

Atlas przedstawia ewolucję geologiczną i potencjał węglowodorowy w poszczególnych interwałach stratygraficznych, od podłoża prekambryjskiego po holocen. Naświetlone są różne scenerie strukturalne i stratygraficzne przy wykorzystaniu bogatego zestawu przykładów złóż węglowodorów, map przeglądowych i ilustracji. Poza podstawową formą użytkowania ropo- i gazonośnych warstw scharakteryzowano inne możliwe sposoby wykorzystania struktury, takie jak składowanie gazu ziemnego lub dwutlenku węgla. Omówiono także aspekty geotermalne. Zdefiniowano 6 systemów naftowych i 12 prowincji naftowych związanych ze skałami macierzystymi paleozoiku i mezozoiku, a każde odkryte złoże zostało powiązane z jedną z tych prowincji.

Polskie badania były finansowanie ze środków statutowych PIG oraz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Źródło: Mirosław Rutkowski (PIG)