INSPIRE: Porządkowanie sceny i przygotowanie podstaw

Pierwsze w tym roku zebranie Rady ds. Implementacji INSPIRE (8 stycznia) poświęcone było przekazaniu informacji nt. przebiegu posiedzenia Komitetu INSPIRE w Brukseli oraz przedstawieniu projektu testowania specyfikacji danych I grupy tematycznej*.

Komitet INSPIRE, reprezentowany przez przedstawicieli poszczególnych państw UE, zebrał się 19 grudnia ub.r. Głównym celem obrad było głosowanie nad rozporządzeniem w sprawie usług sieciowych oraz podjęcie decyzji wprowadzającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego w zakresie monitorowania i sprawozdawczości (w INSPIRE). Polska (reprezentowana po raz pierwszy przez głównego geodetę kraju Jolantę Orlińską) głosowała za przyjęciem obu aktów. Przedstawiciele niektórych państw krytykowali proponowane w sprawozdawczości współczynniki wskazujące poziom wdrożenia infrastruktury w każdym z krajów jako zbyt rygorystyczne. Mimo tych uwag Komitet je zaaprobował.

Doświadczenia GGK ze spotkania w Brukseli pośrednio przyczynią się do uporządkowania spraw związanych z udziałem przedstawicieli naszego kraju w przygotowywaniu i opiniowaniu projektów. Jak powiedziała Jolanta Orlińska, należy zintensyfikować udział polskich ekspertów w gremiach unijnych przy opracowywaniu przepisów INSPIRE. Procedura wyklucza bowiem dokonywanie jakichkolwiek zmian w projektach na etapie głosowania w Komitecie. W związku z tym istotne jest, by już w fazie ich opracowywania i konsultacji (przez SDIC i LMO**) aktywny udział brali przedstawiciele naszego kraju (czytaj: dbali o nasze interesy). Do tej pory GGK miał niewielki wpływ na to, czy i jak oni pracowali. Teraz GGK będzie nie tylko kontaktował się w sprawach opiniowania projektów z polskimi SDIC i LMO, ale także występował o stosowne opinie do członków Rady ds. Implementacji INSPIRE oraz zainteresowanych resortów. Pozwoli to na ocenę projektów w ujęciu krajowym, tak by w efekcie GGK miał pełne rozeznanie w całości zagadnienia i reprezentował na forum Komitetu interes Polski, a nie poszczególnych instytucji/urzędów. Do tej pory różnie z tym bywało. Sytuacji na pewno nie ułatwia sama struktura i sposób działania różnorodnych zespołów opracowujących przepisy INSPIRE (w Brukseli), a także to, że w Polsce brakuje ekspertów, którzy byliby zainteresowani pracami nad w tym zakresie.

Podczas posiedzenia Rady przewodniczący profesor Jerzy Gaździcki przedstawił w skrócie istotę testowania specyfikacji danych przestrzennych. Jak wiadomo, celem Komisji Europejskiej jest opracowanie przepisów, które zagwarantują pełne korzystanie z zasobów danych przestrzennych przez administrację (przede wszystkim unijną), a dalej: firmy i obywateli. Do tego potrzebna jest harmonizacja zasobów krajowych, którą uregulują odpowiednie przepisy. Przy ich opracowaniu trzeba jednak uwzględnić relacje „kosztów” do „korzyści”. Operacja pt. INSPIRE musi być bowiem opłacalna zarówno w skali unijnej, jak i państw członkowskich. Do tego typu oceny niezbędne jest przeprowadzenie przez państwa członkowskie odpowiednich analiz (testowania specyfikacji).
Z uwagi na to, że czasu jest niewiele (testowanie należy zakończyć do 20 lutego br.), w opinii prof. Gaździckiego, powinniśmy ograniczyć się do odpowiedzi na najważniejsze pytania: czy nasze dane mogą być przetransformowane do schematu zdefiniowanego przez INSPIRE oraz czy pokrywają one w pełni zakres informacyjny, którego wymaga dyrektywa. W tym czasie należy dokonać analizy istniejących zasobów danych (naszych rejestrów, baz, zbiorów itd.) pod kątem wymagań wynikających z dziewięciu wyspecyfikowanych tematów I grupy.
Jeśli z tak przeprowadzonej analizy wynikałoby, że w jakimś zakresie kraj nasz nie dysponuje takimi danymi lub nie spełniają one wymagań, to można zbudować takie zbiory danych albo (jeśli byłoby to czasochłonne, kosztowne itp.) działać na forum Komitetu INSPIRE w kierunku „poluzowania” odpowiednich przepisów (które właśnie są przygotowywane). Z tymi wnioskami przewodniczącego zgodzili się członkowie Rady, co znalazło odzwierciedlenie w przyjętej uchwale.

Projekt testowania specyfikacji dla I grupy opracowany przez Instytut Geodezji i Kartografii w Warszawie przedstawił szczegółowo dr Marek Baranowski (dyrektor Instytutu). Jak podkreślił, raport, który trzeba przygotować do 20 lutego, powinien określić także podstawy do zdefiniowania prac, które należy w najbliższym czasie wykonać w Polsce, a całe zagadnienie powinniśmy widzieć w szerszym kontekście – porządkowania krajowej sceny geoinformacyjnej.

* Tematy danych przestrzennych wg Załącznika I dyrektywy INSPIRE

1. Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2. Systemy siatek geograficznych
3. Nazwy geograficzne
4. Jednostki administracyjne
5. Adresy
6. Działki katastralne
7. Sieci transportowe
8. Hydrografia
9. Obszary chronione

** LMO (Legally Mandated Organisation) – organizacja mająca mandat prawny, by zajmować się tematyką danych przestrzennych w danym kraju (LMO to: GUGiK oraz IGiK).
SDIC (Spatial Data Interest Community) – społeczności szczególnego zainteresowania danymi przestrzennymi; firmy, stowarzyszenia, urzędy, organizacje itp. zainteresowane budową infrastruktury danych przestrzennych (aktywnie działającym SDIC jest Państwowy Instytut Geologiczny).

Jerzy Przywara