O działaniach WINGiK-ów w celu poprawy jakości EGiB

W związku z błędami występującymi w bazach EGiB, dotyczącymi identyfikatorów oraz geometrii działek, postanowiliśmy sprawdzić, jakie działania podejmują wojewódzcy inspektorzy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego w celu ich wyeliminowania.

Wyniki cotygodniowych badań stanu danych EGiB, które od jakiegoś czasu prezentujemy także na łamach Geoforum.pl, dr hab. inż. Waldemar Izdebski zaczął publikować w sierpniu 2022 r. Choć od momentu rozpoczęcia kontroli liczba powiatów, w których występują błędy, znacznie zmalała (w przypadku identyfikatorów – ze 124 do 29, natomiast geometrii – z 83 do 35), to wciąż pozostaje znacząca. Dlatego też postanowiliśmy zadać WINGiK-om następujące pytania:
1. Czy mają Państwo świadomość istnienia tych błędów w Państwa województwie?
2. Jeśli tak, to od kiedy?
3. Czy podejmowali Państwo działania w trybie nadzoru nad starostami, aby doprowadzić do poprawienia wskazywanych błędów?
4. Jeśli tak – jak oceniają Państwo efekty swoich działań?
5. Czy przeznaczali Państwo dodatkowe środki dla powiatów na poprawę danych?
6. Kiedy wskazywane błędy zostaną ostatecznie poprawione?
Przypomnijmy, że styczniu omówiliśmy pierwszych pięć odpowiedzi. Teraz, dysponując już wyjaśnieniami z wszystkich województw, przedstawiamy pełne podsumowanie. Co ważne, na końcu artykułu zamieszczamy odpowiedzi każdej z inspekcji.

Przedstawiciele prawie wszystkich inspekcji potwierdzili, że mają świadomość występowania błędów w bazach EGiB w ich województwach. Wynika to chociażby z przeprowadzanych działań kontrolnych czy spływających do urzędu wniosków i skarg w tym zakresie.
Część inspektorów wskazała, że wykorzystuje zgłaszane przez Waldemara Izdebskiego błędy w działaniach kontrolnych, gdyż, jak poinformował chociażby pomorski WINGiK Andrzej Żylis, „każde źródło informacji badawczej należy wykorzystać w realizacji zadań nadzorczych”. Co ciekawe, w dwóch przypadkach (województwo lubelskie i śląskie) WINGiK-owie odpowiedzieli, że nie weryfikują treści publikowanych na stronach internetowych, blogach, forach itp.
Mazowiecki Urząd Wojewódzki w swoich wyjaśnieniach przyznał, że otrzymuje skargi, pisma i wiadomości w sprawie błędów występujących w EGiB, ale jednocześnie stwierdził, że identyfikatory działek ewidencyjnych są jedną z licznych danych gromadzonych w bazie, a „ich poprawność nie jest kluczowa dla stanu jakości danych gromadzonych w tym rejestrze”.

Najczęściej wskazywane w odpowiedziach działania zmierzające do wyeliminowania błędów to prowadzenie szczegółowych kontroli jakości danych, formułowanie zaleceń pokontrolnych, a także występowanie do powiatów o wyjaśnienia. WINGiK-owie kujawsko-pomorski, małopolski i opolski organizują ponadto narady i spotkania robocze ze starostami i geodetami powiatowymi.
Wszystkie te działania, jak wskazują sami inspektorzy, przynoszą różne efekty. Niestety często niezadowalające. W niektórych województwach udało się jednak na ten moment wyeliminować błędy: w dolnośląskim i zachodniopomorskim w zakresie identyfikatorów działek, a w podlaskim i podkarpackim – wszystkie błędy.

Jeżeli chodzi o dodatkowe środki przeznaczane na poprawę błędów, to inspektorzy podkreślają, że nie zawsze udaje się je wygospodarować – poszczególne województwa mają bowiem swoje zadania priorytetowe. W woj. wielkopolskim jest to zakończenie tworzenia baz danych BDOT500, GESUT oraz prowadzenie mapy zasadniczej wyłącznie w postaci wektorowej. Podobnie jest w województwie małopolskim – największe dotacje celowe otrzymują powiaty, które w znacznych obszarach nie posiadają jeszcze obowiązującej części graficznej bazy EGiB. MWINGiK Marian Dzikowski podkreślił, że jakość danych przestrzennych w bazach powiatowych jest bardzo zróżnicowana. Jest to spowodowane tworzeniem baz na podstawie różnych źródeł danych, w tym map byłego katastru austriackiego, a nie tylko na podstawie pomiarów geodezyjnych. W związku z tym trwająca od lat 90. cyfryzacja map jest trudnym i kosztownym zadaniem.
W województwie zachodniopomorskim środki na poprawę danych EGiB są przeznaczane od 2021 r. WINGiK kujawsko-pomorski wskazał, że udziela wsparcia zgodnie ze złożonymi wnioskami. O konkretnych kwotach wspomniała z kolei Agnieszka Bilińska z opolskiego inspektoratu. Podała, że na poprawę jakości danych udzielono dotacji w wysokości ponad 50 tys. zł. W województwach podlaskim i pomorskim nie wpłynęły wnioski o dodatkowe wsparcie.

A kiedy możemy spodziewać się poprawy wszystkich błędów? Wielkopolski inspektor Paweł Białak przypomniał, że „WINGiK nie ma prawnych możliwości nakazania działań starostom i wyegzekwowania efektów, gdyż starostowie nie są jego podwładnymi”. Trudno więc udzielić na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Wśród problemów, które utrudniają sprawną korektę błędów, łódzki WINGiK wskazał zbyt niskie środki przeznaczone na ten cel, a pomorski – brak pewności i stałości prawa w zakresie prowadzenia EGiB. W większości przypadków poprawa błędów będzie realizowana w ramach bieżącej aktualizacji danych i w toku zleconych prac. Zachodniopomorski WINGiK Agnieszka Majewska wskazuje, że poprawa danych EGiB jest jednym z priorytetów prowadzonego nadzoru, a podejmowane działania „będą kontynuowane w 2024 r. tak aby wszystkie stwierdzone rozbieżności z tego zakresu zostały usunięte jeszcze tym roku”.

Odpowiedzi z województw:

Oliwia Horbaczewska