Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
2020-10-09 | GNSS, Geodezja

Naukowcy z IGiG UPWr wyznaczyli środek Ziemi

Środka Ziemi – jako całej planety – nie jesteśmy w stanie pomierzyć bezpośrednio. Jednakże wiedza, gdzie się znajduje, jest kluczowa zarówno w praktyce inżynierskiej, ponieważ układy odniesień przestrzennych bardzo często zaczepione są w środku Ziemi, jak również w badaniu całej planety i zmian na niej zachodzących.


Ilustracja: Naukowcy z IGiG UPWr wyznaczyli środek Ziemi <br />
fot. Pixabay
fot. Pixabay

Do znalezienia środka masy Ziemi możemy posłużyć się technikami pośrednimi, wykorzystując uniwersalne prawa fizyki. Jedno z praw Keplera mówi, że wszystkie ciała niebieskie orbitują po okręgach lub elipsach, przy czym w ognisku elipsy znajduje się środek masy ciała głównego. Do pomiarów środka Ziemi, czyli tzw. współrzędnych geocentrum, można zatem wykorzystać satelity orbitujące wokół Ziemi oraz precyzyjne obserwacje ich ruchu. W najnowszym artykule w „GPS Solutions” naukowcy z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki UPWr wykorzystali po raz pierwszy na świecie obserwacje aż 80 sztucznych satelitów nawigacyjnych do wyznaczenia środka Ziemi. Wykorzystano 3 konstelacje satelitów: GPS, GLONASS i Galileo. Wcześniej takie badania nie były możliwe, gdyż system Galileo osiągnął liczbę 24 aktywnych satelitów dopiero pod koniec 2018 r. Dzięki temu przeprowadzone badania mają charakter nowatorskich i przełomowych w zakresie wyznaczania środka ciężkości Ziemi z dokładnością sięgającą pojedynczych milimetrów.

Przyczyny ruchu środka Ziemi
Większość procesów zachodzących w atmosferze ziemskiej, oceanach i pokrywie lodowej związana jest z transportem ogromnych mas. Wraz z tym ruchem przemieszcza się również geocentrum. Precyzyjny opis ruchu naturalnego środka mas Ziemi jest kluczowy w zakresie modelowania orbit sztucznych satelitów i interpretacji zmian klimatycznych na Ziemi. Należy pamiętać, że wszystkie sztuczne satelity Ziemi orbitują wokół tego samego naturalnego środka mas. Aby uzmysłowić sobie praktyczne konsekwencje niewłaściwej interpretacji ruchu geocentrum, można wskazać, że błąd w wyznaczeniu geocentrum równy 3 mm przekłada się na niepoprawne oszacowanie ubytku masy lodowców na Antarktydzie równe 200 mld ton.

Problemy w wyznaczaniu środka Ziemi
Opis ruchu geocentrum z wykorzystaniem systemu GPS od lat stanowił problem badawczy. Warto zwrócić uwagę, że opisujemy milimetrowy ruch środka mas naszej planety, obserwując ruch satelitów oddalonych o około 20 000 km od powierzchni Ziemi. Główny problem stanowi modelowanie sił działających w przestrzeni kosmicznej na satelitę i odseparowanie ich od ruchu geocentrum. Satelity podatne są na ciągłe działanie sił zewnętrznych – przede wszystkim związanych z ciśnieniem słonecznym, które działa na panele słoneczne oraz na korpus samego satelity.
W artykule naukowcy z IGiG opisali, jak modelowanie orbit satelitów GPS, GLONASS i najnowszego systemu Galileo wpływa na wyznaczenie współrzędnych środka Ziemi. Najbardziej problematyczną składową współrzędnych geocentrum okazała się składowa wzdłuż osi Z, która jest skierowana na biegun północny. Gdy orbity satelitów i ciśnienie słoneczne nie są dobrze modelowane, składowa Z ruchu geocentrum zawiera więcej błędów niż faktycznego sygnału geofizycznego spowodowanego cyrkulacją mas pomiędzy półkulą północną i południową. Naukowcy wskazali również, że dokładne dane na temat parametrów optycznych i fizycznych satelitów, które w 2017 r. opublikowała Europejska Agencja Kosmiczna, poprawiają jakość modelowania orbit oraz możliwość opisu ruchu geocentrum.

Awaria przy starcie Galileo okazuje się kluczowa w wyznaczaniu geocentrum
W przypadku konstelacji Galileo można zaobserwować bardzo nietypowe zjawisko. Jedna para satelitów Galileo została wystrzelona na nieprawidłowe, eliptyczne zamiast kołowych, orbity. Satelity te nigdy nie uzyskały statusu w pełni operacyjnych, lecz nadają sygnały, które są rejestrowane przez stacje naziemne. Okazało się jednak, że para satelitów na nieprawidłowej orbicie, która powstała w wyniku awarii rakiety Soyuz, zdecydowanie poprawia wyznaczanie współrzędnych środka Ziemi w konstelacji Galileo. Wynik ten był niespodziewanym, miłym zaskoczeniem dla naukowców.
W wyniku analiz okazało się ponadto, że współrzędne środka Ziemi najlepiej wyznaczać z wykorzystaniem dwóch konstelacji: GPS i Galileo. W artykule wykazano, że konstelacja GLONASS na chwilę obecną nie nadaje się do wyznaczenia współrzędnych geocentrum, gdyż niezależnie od przyjętej strategii modelowania orbity, błędy wynikające z ciśnienia słonecznego są większe niż sam ruch geocentrum.

Więcej informacji na temat wyznaczania współrzędnych geocentrum techniką GNSS znajdziemy w najnowszym artykule opublikowanym w czasopiśmie „GPS Solutions”:
Zajdel, R.; Sośnica, K.; Bury, G. (2021) Geocenter coordinates derived from multi-GNSS: a look into the role of solar radiation pressure modeling. GPS Solut 25, 1 (2021). https://doi.org/10.1007/s10291-020-01037-3

Źródło: IGiG UPWr


«« powrót

Udostępnij:
udostępnij na Facebook
   

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.

Niedouczonym... Tym, co to już jęczą w komentarzach, że po co i na co, przypominam, że od precyzji orientacji środka ciężkości Ziemi zależy precyzja pomiarów geofizycznych i astrofizycznych, a także położenia początku układów współrzędnych geodezyjnych, elipsoidy WGS84... I nagle, ta abstrakcyjna bzdura akademicka okazuje się mieć związek z dokładnością osnowy i położeniem graniczników. Doedukujcie się przedkolejnym hejterskim komentarzem.
    2 
 5 
odp: Niedouczonym... A spoko... w miernictwie, a to jest naprawdę przedmiotem działania 90% tzw. geodetów, stosowanie układów lokalnych pomijających w ogóle kulistość Ziemi, wystarczyłoby do realizowania wszelakich zadań przed tym miernictwem stawianych. To jedynie dziwaczny pomysł, że pomiary w Zakopanem muszą być robione w tym samym układzie co na Helu, powodują te problemy które bohatersko rozwiązuje precyzyjne wyznaczenie środka Ziemi. No naprawdę szacun... ;-P
    2 
 4 
odp: Niedouczonym... No tak, bez wyznaczenia środka ziemi pomiary są nie możliwe hm.. . No to jak je robiono wcześniej ?. Pewnie jakieś cuda na patykach tworzono ;-). Może nie wiedzieli że to nie możliwe i tworzyli geodezję działającą do teraz.
  
 1 
a to środek Ziemi nie jest w Brukseli?
    3 
 5 
Środek Ziemi a po kiego grzyba mi to wyznaczanie środka Ziemi. On tam był i jest. Jak wyznaczyli to co z tym począć, zacząć się modlić by nie uciekł ?. A ja mam to w tyle i tyle.
    8 
 5 



zobacz też:

Co nowego w meteorologii GNSS czasu rzeczywistego?

Zdalne monitorowanie troposfery przy pomocy systemów GNSS, inaczej meteorologia GNSS, dostarcza...

Geodeci z UPWr o dokładności zegarów Galileo

Zegary atomowe na satelitach europejskiego systemu nawigacji Galileo są tak dokładne, że poprawiają...

Nowy standard orbit satelitów Galileo opracowany przez naukowców z IGiG

Naukowcy z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytetu Przyrodniczego...


wiadomości

Laser-3D Jacek Krawiec
Kraków

SKANERY LASEROWE i OPROGRAMOWANIE

Centrum Serwisowe NaviGate
KRAKÓW

Centrum Serwisowe NaviGate wykonuje serwis odbiorników GNSS, kontrolerów, niwelatorów i tachimetrów marki Trimble, Spectra Geospatial, Nikon, Sokkia, Leica, Topcon, CHC, Geomax oraz dronów i sensorów marki DJI Enterprise. Naszym Klientom zapewniamy...
    poprzedni miesiąc następny miesiąc
ponwtśroczwpiąsobnie
123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930
strzałka w dółnadchodzące wydarzenia
2025-04-14 | WARSZAWA oraz ONLINE
Wykorzystanie wieloźródłowych danych przestrzennych oraz metod wizualizacji wyników pomiarów
„Wykorzystanie wieloźródłowych danych przestrzennych oraz metod wizualizacji wyników pomiarów...
więcej
2025-04-14 | ON-LINE
Zieleń w planowaniu przestrzennym i procesie rewitalizacji - uwarunkowania prawne
Spotkanie przeznaczone jest dla przedstawicieli gmin z terenu całego kraju. Program webinarium:...
więcej
2025-04-25 | POZNAŃ
Geograficzne aspekty badań nad krajobrazem, turystyką i rekreacją oraz planowaniem przestrzennym
Konferencja naukowa pt. Geograficzne aspekty badań nad krajobrazem, turystyką, rekreacją oraz...
więcej
2025-04-28 | KRAKÓW
XIX Ogólnopolska Konferencja Studentów Geodezji 2025
W dniach 28–29 kwietnia 2025 r. na Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie...
więcej
2025-05-12 | WARSZAWA oraz ONLINE
Automatyczne generowanie map z BDOT10k; w porównaniu do generowania z OpenStreetMap
„Automatyczne generowanie map z BDOT10k; w porównaniu do generowania z OpenStreetMap”...
więcej
2025-05-14 | JANÓW LUBELSKI
VIII Konferencja Naukowo-Techniczna pn. "Kierunki rozwoju i innowacje w geodezji i kartografii"
Tematyka konferencji: • nowoczesne techniki i technologie pomiarowe, • wykorzystanie...
więcej
strzałka w dół zobacz pozostałe
Jak skanowano największy atlas świata
play thumbnail
czy wiesz, że...
strzałka w dół Czy wiesz, że...
sprężony beton zastosował po raz pierwszy P.H. Jackson w 1880 r. w San Francisco?
następny
strzałka w dółGeoludzie
Cesar Francoise Cassini de Thury (1714-1784)
Francuski astronom, geodeta i kartograf, syn Jacques'a. Urodził się 17 czerwca 1714 roku w Thury. W latach 1733-34 uczestniczył w pomiarach długości stopnia (Saint Malo-Strasbourg) prowadzonych przez jego ojca. W 1735 roku został członkiem...
więcej

strzałka w dółGeodaty
1786
Ukazuje się pierwsza instrukcja geodezyjna regulująca prace przy zakładaniu katastru gruntowego w Galicji.
następny

© 2023 - 2025 Geo-System Sp. z o.o.

O nas

Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

Historia

Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

Reklama

Zapraszamy do kontaktu na adres
redakcji: geoforum@geoforum.pl

Kontakt

Redaktor prowadzący:
Damian Czekaj
Sekretarz redakcji:
Oliwia Horbaczewska
geoforum@geoforum.pl
prześlij newsa

facebook twitter linkedIn Instagram RSS

RODO
polityka prywatności
mapa strony
kontakt
reklama