Obywatel mocniejszy w starciu z urzędnikiem

• Zasady ogólne

Jeśli chodzi o zasady ogólne, to ustawa z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 935, dalej jako ustawa), w tym w szczególności Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, dodaje do kpa formułę rozstrzygania wątpliwoś­ci na korzyść strony (art. 81a kpa), zasadę przyjaznej interpretacji prawa, zasadę proporcjonalności, bezstronności czy równego traktowania stron. Wprowadzono ponadto zasadę współdziałania organów, wzmocnione zostały także zasady pogłębiania zaufania obywateli oraz ugodowego załatwiania spraw (art. 7a, art. 8 i 13 kpa). Ograniczono natomiast zasadę dwu­instancyjności postępowania (art. 15 kpa). Nowoś­cią jest też obowiązek informowania o niespełnionych przesłankach, zanim zostanie wydana decyzja odmowna (art. 79a kpa).

• Bezczynność, przewlekłość i ponaglenie

Zdefiniowano bezczynność i przewlekłość prowadzenia postępowania i unormowano procedurę jej skarżenia. Teraz, w miejsce określonego uprzednio w art. 37 kpa wymogu wniesienia zażalenia do organu wyższego stopnia bądź wez­wania do usunięcia naruszenia prawa, strona może złożyć ponaglenie do organu. Zgodnie z art. 37 § 1 kpa stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli:
1. nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub przepisach szczególnych ani w terminie wskazanym zgodnie z art. 36 § 1 (bezczynność);
2. postępowanie jest prowadzone dłużej, niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość).

W razie złożenia ponaglenia organ prowadzący postępowanie jest obowiązany przekazać je organowi wyższego stopnia bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie siedmiu dni, ma przy tym obowiązek ustosunkowania się do niego. Organ drugiego stopnia na rozpatrzenie ponaglenia ma siedem dni od dnia jego otrzymania. Tak jak robił to dotychczas sąd administracyjny, organ, do którego wpłynęło ponaglenie: wskazuje, czy organ rozpatrujący sprawę dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania, stwierdza jednocześnie, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa; ponadto w przypadku stwierdzenia bezczynnoś­ci lub przewlekłości zobowiązuje organ do załatwienia sprawy w okreś­lonym terminie oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłoś­ci, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających w przyszłości tego typu zaniechaniu.

Art. 38 kpa stanowi natomiast, że odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialnoś­ci przewidzianej w przepisach prawa podlega pracownik organu, jeżeli z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub prowadził pos­tępowanie dłużej, niż było to niezbędne do załatwienia sprawy. Jednocześ­nie doprecyzowano terminy (art. 35 § 3 kpa). Jak dotychczas, o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ ma obowiązek zawiadomić strony, podać przyczyny zwłoki, wskazać nowy termin załatwienia sprawy, a dodatkowo pouczyć o prawie do wniesienia ponag­lenia (art. 36 § 1 kpa).

Skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść do sądu w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu (art. 53 § 2b Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ppsa). W innych sprawach – jak dotychczas – termin na złożenie skargi do sądu administracyjnego wynosi 30 dni, zmianą jest natomiast to, że termin ten uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła skargę wprost do sądu (art. 53 § 4 ppsa). Wcześniej było tak, że...


Pełna treść artykułu w lipcowym wydaniu miesięcznika GEODETA

• Zamów wersję papierową

• Zamów wersję cyfrową