O polskim wkładzie w badania polarne

W Instytucie Geodezji i Kartografii 20 czerwca odbyło się seminarium, w trakcie którego prof. Piotr Głowacki z Zakładu Badań Polarnych Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk wygłosił wykład na temat polskich badań polarnych pt. „Udział Polski w tworzeniu Zintegrowanego Arktycznego Systemu Obserwacyjnego dla Svalbardu”.

Prelegent przedstawił m.in.: szczegóły dotyczące europejskiego projektu SIOS (Svalbard Integrated Arctic Earth Observing System), w realizacji którego – wspólnie z 28 partnerami z Europy oraz Azji – bierze udział także Instytut Geofizyki PAN.

Głównym celem projektu jest stworzenie skoordynowanych usług na potrzeby międzynarodowego środowiska badawczego w zakresie dostępu i zarządzania danymi, a także logistyki i szkoleń. Powstanie zintegrowanego systemu ma połączyć badania meteorologiczne, hydrologiczne, kriosferyczne, oceanologiczne i geofizyczne z badaniami biologicznymi prowadzonymi na lądzie i morzu. W badaniach tych będą wykorzystane także obserwacje satelitarne. Projekt SIOS ma więc przygotować grunt pod budowę i prowadzenie interdyscyplinarnej, wielonarodowej i wieloplatformowej infrastruktury badawczej jako niezależnej jednostki wykorzystującej już istniejącą współpracę.

Profesor Głowacki przedstawił także nowe inicjatywy i kierunki rozwoju Polskiej Stacji Polarnej, wśród których należy wymienić m.in.: włączenie permanentnej stacji GPS do sieci międzynarodowej, uruchomienie stałego internetowego programu edukacyjnego, rozszerzenie programu pomiarów promieniowania, uruchomienie pełnego monitoringu zlewni Revelvy, kompleksowe badanie przepływu podpowierzchniowego w warstwie czynnej wieloletniej zmarzliny, a także rozpoczęcie pomiarów i monitorowanie zanieczyszczeń gazowych oraz organicznych.

Z referatem na temat udziału polskich geodetów w badaniach polarnych w trakcie seminarium wystąpił również dr inż. Jan Cisak z IGiK. Przedstawił prace geodezyjne wykonywane przez polskich polarników na trzech stacjach: Antarktycznej Stacji im. Antoniego Bolesława Dobrowolskiego, Antarktycznej Stacji im Henryka Arctowskiego na wyspie Króla Jerzego w archipelagu Szetlandów Południowych oraz stacji im. Stanisława Siedleckiego u wybrzeży Fiordu Hornsund na Spitsbergenie. W badaniach tych dużą rolę odgrywali pracownicy Instytutu Geodezji i Kartografii: doc. Jerzy Jasnorzewski, doc. Wojciech Krzemiński, prof. Maria Dobrzycka, dr Stanisław Dąbrowski, dr Witold Mizerski, dr Jan Cisak oraz dr Marcin Sękowski.

Dotychczas powstało wiele opracowań kartograficznych rejonów polarnych wykonanych przez polskich geodetów i kartografów. Brakuje jednak centralnego miejsca gromadzącego te zasoby. Należałoby wystąpić o grant pozwalający stworzyć takie miejsce. Wydaje się, że IGiK, wykorzystując osiągnięcia projektu OGNIWO, mógłby stworzyć bazę danych zasobów kartograficznych rejonów polarnych.

Aleksandra Furmankiewicz-Szeląg