Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
publikacje
blog

Archiwum GEODETY

Internetowe Archiwum GEODETY jest ogólnodostępne i zawiera:
• wszystkie artykuły zamieszczone w miesięczniku GEODETA w latach 1995–2023 w postaci osobnych plików PDF;
• wszystkie wydania miesięcznika GEODETA z lat 1995–2023 w postaci plików PDF.
Pliki można ściągać do wykorzystania na własne potrzeby. Copyright GEODETA Sp. z o.o. i następcy prawni. Wszystkie prawa zastrzeżone łącznie z tłumaczeniami na języki obce.

W przypadku problemów z dostępem do internetowego Archiwum GEODETY prosimy o kontakt mailowy (geoforum@geoforum.pl)


1995•1996•1997•1998•1999•2000•2001
2002•2003•2004•2005•2006•2007•2008
2009•2010•2011•2012•2013•2014•2015
2016•2017•2018•2019•2020•2021•2022
2023
| Czerwiec 2018, Nr 6 (277) |


• Stracona perspektywa, czyli jak unijne miliony przechodzą branży geodezyjnej koło nosa • Jakie orto dla miast? Minimalizowanie efektu „kładzenia” się budynków • Wkraczając w erę multi-GNSS. Korzyści i problemy wynikające ze zbiorczego wykorzystania systemów GNSS • Czy sąd może dowolnie podzielić nieruchomość? W ...

powrót

Henryk Bartoszewicz

Dzieje Żółkwi opisane mapami

Atlas historyczny miast ukraińskich, tom trzeci: Żółkiew. Atlas Żółkwi to publikacja z serii atlasów miejskich wydawanych pod patronatem Międzynarodowej Komisji Historii Miast. Podstawowym celem przedsięwzięcia jest utworzenie kartograficznej bazy źródłowej do badań porównawczych nad dziejami miast europejskich. Ukraina przystąpiła do tej inicjatywy jako 19. państwo.

Plan Żółkwi i wsi Winniki, 1841 r., Atlas, t. 3, reprodukcja 1.3
Plan Żółkwi i wsi Winniki, 1841 r., Atlas, t. 3, reprodukcja 1.3
Miałem już okazję zaprezentować na łamach miesięcznika GEODETA 1/2016 pierwszy tom Atlasu historycznego miast ukraińskich ukazujący obraz kartograficzny Lwowa. W tym samym roku opublikowano kolejny tom – poświęcony Żółkwi. Został on opatrzony numerem trzecim, ponieważ drugi zarezerwowano dla atlasu historycznego stołecznego Kijowa.

Atlas historyczny Żółkwi, podobnie jak Lwowa, przygotował do druku zespół badaczy pod kierunkiem naukowym Myrona Kaprala. Oprócz redaktora naukowego atlasu w skład grona autorów wchodzą: Jurij Dubyk, Ulana Kryształowycz, Jurij Łukomskyj, Taras Mylan, Igor Okonczenko, Olga Okonczenko, Wasyl Słobodian, Bohdan Smereka i Andrij Feloniuk. Dzieło to zawiera skromniejszy materiał kartograficzny aniżeli tom Lwów, zarówno ze względu na wielkość miasta, jak i stan zachowania jego dawnych planów i widoków. W tomie Żółkiew opublikowano: 11 reprodukcji oryginalnych map wielkoskalowych, 6 widoków i panoram miasta, a także 5 autorskich planów historycznych ukazujących rozwój przestrzenny miasta. Część tekstowa w językach ukraiń­skim i angielskim prezentuje dzieje kartografii Żółkwi oraz rozwój przestrzenny, urbanistyczny i architektoniczny miasta (s. 2-45).

Mapy wielkoskalowe, których reprodukcje zamieszczono w atlasie Żółkwi, należy zaliczyć do wartoś­ciowych źródeł kartograficznych. Nie zachował się żaden plan ogólny Żółkwi w dużej skali z okresu do 1772 r., kiedy miasto pozostawało w granicach Rzeczypospolitej. Najstarszy spośród kartografików umieszczonych w tej pub­likacji jest arkusz (sekcja 260) zdjęcia wojskowego Galicji i Lodomerii, które sporządził po pierwszym rozbiorze Polski, w latach 1779-
-1783, zespół austriackich kartografów wojskowych kierowany przez ppłk. Fridricha von Miega. Oryginał dzieła kartograficznego Miega wykonany w skali około 1:28 000 jest przechowywany w zasobie Kiergs­archiv w Wiedniu.

Na arkuszu Żółkiew o wymiarach 63 x 42 cm wykreś­lono miasto i jego okolice. Zasięgiem obejmuje on obszar od miejscowości Zawady („Zawatky”) i Wola Wysocka („Wola”) na zachodzie do miejscowości Dzibułki („Dzibulky”) na wschodzie oraz od miejscowoś­ci Turynka („Turinka”) na północy do miejscowości Wierzbiany („Wirzbianÿ”) na południu. Oznaczono na nim Żółkiew w ówczesnych granicach administracyjnych. Zabudowę przedstawiono w uproszczony sposób zindywidualizowany, używając barwy czerwonej.

Grupę XIX-wiecznych kartografików otwiera Situations und Ideal-Charte z 1817 r. autorstwa Antoniusa Bodnera. Jest to także mapa Żółkwi i okolic, ale w tym przypadku ukazująca miasto o wiele mniej dokładnie niż omówione XVIII-wieczne zdjęcie wojskowe.
Najstarszym planem ogólnym jest Brulionplan der Stadt Zolkiew und des Dorfes Winniki (ryc. 1) sporządzony w 1841 r. wielobarwną techniką rękopiś­mienną na arkuszu papieru o wymiarach 43 x 35 cm w skali około 1:7500. Autorem planu, którego oryginał jest przechowywany w zasobie Cent­ralnego Państwowego Historycznego Archiwum Ukrainy we Lwowie, jest geometra Meyer. Przedstawiono na nim miasto i graniczącą z nim wieś Winniki. Wykreślono granice miasta i granice działek. Zabudowę zaprezentowano w sposób...

Pełna treść artykułu w czerwcowym wydaniu miesięcznika GEODETA

powrót

dodaj komentarz

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.

ładowanie komentarzy

kalendarium imprez
filmy
Skanowanie szlaku kolejowego
czy wiesz, że...
© 2023 - 2024 Geo-System Sp. z o.o.

O nas

Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

Historia

Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

Reklama

Zapraszamy do kontaktu na adres
redakcji:

Kontakt

Redaktor prowadzący:
Damian Czekaj
Sekretarz redakcji:
Oliwia Horbaczewska
prześlij newsa
facebook twitter linkedIn Instagram RSS