Bogdan Ney
Młodość i wiek średni (cz. I)
Instytut Geodezji i Kartografii w latach 1945-75
Instytut Geodezji i Kartografii ukończył w tym roku 55 lat. Został utworzony 30 marca 1945 roku wraz z Głównym Urzędem Pomiarów Kraju (GUPK) i Państwową Radą Mierniczą. Na początku otrzymał nazwę Geodezyjny Instytut Naukowo-Badawczy (GINB), która została utrzymana do kwietnia 1955 roku. Był placówką nowego typu, wzorowaną zapewne na analogicznych organizacjach w b. Związku Radzieckim, ale mającą odpowiedniki również w niektórych krajach zachodnich. Celem GINB-u było prowadzenie badań naukowych i działalności techniczno-rozwojowej na rzecz jednolitej państwowej służby geodezyjnej i kartograficznej. Ta służba, kierowana przez GUPK, finansowała istnienie i działalność Instytutu.
W pierwszych latach istnienia GINB opierał swą działalność na kadrze Wydziału Geodezyjnego Politechniki Warszawskiej, reaktywowanej jeszcze w Lublinie w końcu 1944 r. Pierwszym dyrektorem Instytutu był prof. Edward Warchałowski, co dobitnie podkreślało związek GINB-u z tą Uczelnią (którą On również włodarzył jako rektor). Głównym Urzędem Pomiarów Kraju kierował wówczas prof. Jan Piotrowski, również związany z warszawską Politechniką, a Instytut korzystał z jej lokali. Prace naukowo-badawcze prowadzone w Instytucie były ukierunkowane na nowe metody i techniki obliczeń geodezyjnych, zasady projektowania, zakładania i opracowywania podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych oraz na geodezyjne metody pomiarów odkształceń gruntu i obiektów budowlanych. Prace w tych kierunkach prowadzili w ramach GINB-u tacy wybitni uczenigeodeci, jak Stefan Hausbrandt, Czesław Kamela, Tadeusz Lazzarini, Marian Brunon Piasecki, Franciszek Biernacki, Bronisław Piątkiewicz, Felicjan Kępiński, Jerzy Niewiarowski, Błażej Dulian, Jerzy Jasnorzewski, Julian Radecki, Jerzy Bokun, Wojciech Krzemiński i Tadeusz Wyrzykowski. Spośród wyników badań z zakresu geodezji podstawowej uzyskanych w pierwszej dekadzie działalności GINB-u na szczególne wyróżnienie zasługuje wyznaczenie geoidy z pomiarów grawimetrycznych ogłoszone przez C. Kamelę już w 1950 r. w „Pracach GINB”. B. Dulian był twórcą instrukcji i organizatorem pomiarów astronomicznych na punktach Laplace’a podstawowej sieci triangulacyjnej, a J. Radecki od 1953 r. publikował swe liczne prace w wydawnictwie Instytutu. Osiągnięciem naukowym na skalę światową była koncepcja jednorodnej kątowo-liniowej podstawowej osnowy poziomej, ogłoszona w języku francuskim przez Edwarda Warchałowskiego w „Pracach GINB” w 1948 r. Istotne znaczenie dla metod i technik podstawowych osnów poziomych w Polsce miały badania wykonane przez S. Hausbrandta uwieńczone w roku 1955 pracą pt. Analiza porównawcza dokładności wielkotrójkątowych i małotrójkątowych sieci triangulacyjnych, nawiązana do prac geodezyjnych w Polsce, ogłoszoną w wydawnictwie Instytutu. S. Kasperek i M. Pietrzykowski wystąpili w 1954 roku z koncepcją i procedurą wyrównania triangulacji z odrzuceniem bezbłędności punktów nawiązania.
Pełna treść artykułu we wrześniowym wydaniu GEODETY
powrót
|