powrót

George Jerzy Wójcik

Z teodolitem do wnętrza atomu

Udział geodezji w eksperymentach fizyki cząstek elementarnych.
Tylko nadanie cząstkom przyświetlnych prędkości, czyli olbrzymiej energii, pozwala na uzyskanie w laboratorium warunków, jakie panowały w ułamkach sekundy po tzw. Wielkim Wybuchu (Big Bang), który najnowsze teorie uważają za początek wszechświata. Bez udziału geodetów dokładne ustawienie elementów akceleratorów byłoby niemożliwe.

Fermi National Accelerator Laboratory to ośrodek naukowo-badawczy fizyki wysokich energii położony na zachodnich przedmieściach Chicago – jeden z największych tego typu obiektów na świecie. Instytut został nazwany imieniem Enrico Fermiego – wielkiego fizyka włoskiego, jako uhonorowanie jego prac badawczych na terenie Stanów Zjednoczonych. Doświadczenia przeprowadzane w Laboratorium mają na celu poznanie mechanizmu powstania wszechświata i budowy materii. Dokonano tu wielu przełomowych odkryć w dziedzinie fizyki cząstek elementarnych, włączając niedawne odkrycie ostatniego z legendarnych rodzajów kwarków – kwarku zwanego szczytowym (top) lub prawdziwym (true). [Na zdjęciach 1 i 2 pokazano widok ogólny i główne biuro ośrodka.]
Zakrojone na wielką skalę eksperymenty trwające niejednokrotnie kilka lat wymagają stałej obsługi geodezyjnej, której celem jest ustawienie elementów tej potężnej maszynerii w żądanym przez fizyków miejscu w przestrzeni. Ponieważ urządzenia te pozwalają na nadanie cząstkom prędkości przyświetlnych, dokładne wyznaczenie położenia poszczególnych ich elementów jest warunkiem koniecznym sprawnego przebiegu eksperymentów. Oczywiście tylko nadanie cząstkom tak dużej prędkości, czyli olbrzymiej energii, pozwoli na uzyskanie w laboratorium warunków, jakie panowały w ułamkach sekundy po tzw. Wielkim Wybuchu (Big Bang), który najnowsze teorie uważają za początek wszechświata.

Pełna treść artykułu w lipcowym wydaniu miesięcznika GEODETA

powrót

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.