Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
blog

Archiwum GEODETY


Internetowe Archiwum GEODETY jest ogólnodostępne i zawiera:
• wszystkie artykuły zamieszczone w miesięczniku GEODETA w latach 1995–2023 w postaci osobnych plików PDF;
• wszystkie wydania miesięcznika GEODETA z lat 1995–2023 w postaci plików PDF.
Pliki można ściągać do wykorzystania na własne potrzeby. Copyright GEODETA Sp. z o.o. i następcy prawni. Wszystkie prawa zastrzeżone łącznie z tłumaczeniami na języki obce.

W przypadku problemów z dostępem do internetowego Archiwum GEODETY prosimy o kontakt mailowy (geoforum@geoforum.pl)


1995199619971998199920002001
2002200320042005200620072008
2009201020112012201320142015
2016201720182019202020212022
2023
| Luty 2004, Nr 2 (105) |


• Pokażcie, geodeci, co potraficie – rozmowa z wiceprezesem ARiMR Krzysztofem Brdysiem oraz dyrektorem Departamentu Kontroli na Miejscu Jackiem Podlewskim • Za, a nawet przeciw – redakcyjna debata na temat samorządu zawodowego • Ortofotomapa, czyli cud mniemany • Czyżby falstart? – realizacja wojewódzkich ...

powrót

Henryk Bartoszewicz

Warsztat geometry

Mapy gospodarcze w XVII w. Na pytanie o początki zawodu geodety w Polsce – nazywanego w XVI-XIX wieku mierniczym, geometrą bądź inżynierem – trudno jest udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Nie ulega wątpliwości, że zawód ten musiał pojawić się wraz z wyznaczaniem granic, czyli wydzielaniem przestrzeni. W sposób widoczny wiązało się z powstawaniem w XIII w. miast.

Trudno o lepszą i bardziej wyrazistą granicę niż mury miejskie. Poza tym wytyczając przestrzeń miejską, nie można było ograniczyć się jedynie do wyznaczenia granic miasta. Należało wykreślić siatkę ulic i placów, w tym przede wszystkim placu centralnego (rynku) oraz działek. Prace te wykonywała grupa osób wyspecjalizowanych w tych czynnościach, towarzysząca wójtowi, czyli zasadźcy danego miasta. Tak sprecyzowanych granic nie posiadała w tym czasie przestrzeń wiejska. Jednakże stopniowo, poczynając od XIII w., także granice własności ziemskiej były wytyczane coraz bardziej precyzyjnie. W XVI w. w Polsce, podobnie jak i w innych krajach Europy, w tym we Francji, Niemczech, Czechach i na Rusi, pojawiły się mapy majątkowe. Według ustaleń wybitnego polskiego historyka kartografii Stanisława Alexandrowicza „dość często uciekano się do pomocy map w rozstrzyganiu sporów terytorialnych i przedstawianiu rozmieszczenia poszczególnych obiektów czy kompleksów dóbr” (Polskie mapy majątkowe z XVI-XVIII wieku jako Źródła historyczne, w: Problemy nauk pomocniczych historii, t. 3, Katowice 1974).
Głównym źródłem wiedzy na temat ówczesnych metod pomiarów gruntów, narzędzi, jakimi posługiwał się mierniczy, oraz technik sporządzania map majątkowych jest dzieło Józefa Naronowicza-Narońskiego Geometria albo rozmiar, którego rozdziały X-XVII dotyczące geodezji i kartografii opublikował znany badacz dziejów tej problematyki Tadeusz Marian Nowak (Kartografia. O delineacyjach miejsc różnych i czynieniu map geographice, Białystok 2002). Józef Naronowicz-Naroński nie był pierwszym polskim autorem podejmującym tematykę geodezyjną. Wcześniej – w wieku XV, XVI i na początku XVII – powstały prace z zakresu miernictwa, między innymi Marcina Króla, Stanisława Grzepskiego, Olbrychta Strumieńskiego i Jana Brożka. Dzieło Józefa Naronowicza-Narońskiego od opracowań jego poprzedników wyróżnia kilka elementów. Po pierwsze, jest to praca pisana w języku polskim, chociaż pierwszym Źródłem podstawowej terminologii matematyczno-mierniczej była Geometria to jest miernicka nauka z 1566 r. (tytuł wydania z 1957 r.) Stanisława Grzepskiego.

Pełna treść artykułu w lutowym wydaniu GEODETY

powrót

dodaj komentarz

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.

ładowanie komentarzy

Pobieranie danych BDOT10k oraz wtyczka QGIS
czy wiesz, że...
© 2023 - 2024 Geo-System Sp. z o.o.

O nas

Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

Historia

Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

Reklama

Zapraszamy do kontaktu na adres
redakcji:

Kontakt

Redaktor prowadzący:
Damian Czekaj
Sekretarz redakcji:
Oliwia Horbaczewska
prześlij newsa

facebook twitter linkedIn Instagram RSS