|
Adam Iwaniak
Brak jasnych i czytelnych regulacji prawnych dostosowanych do współczesnych wymogów rynku GIS oraz brak rozsądnej polityki sprzedaży i dystrybucji danych geodezyjno-kartograficznych to główne źródła trudności rozwoju NSDI w Polsce.
Infrastruktura Danych Przestrzennych (SDI – Spatial Data Infrastructure) obejmuje politykę, technologię, standardy i zasoby ludzkie niezbędne do efektywnego zbierania, zarządzania, udostępniania i wykorzystywania danych geograficznych przez ogólnoświatową społeczność.
Budowa globalnej SDI jest integralnie związana z działalnością organizacji GSDI, OGC (Open Geospatial Consortium) czy ISO. Asocjacja GSDI prowadzi szeroko rozumianą działalność edukacyjną, np. opracowując i bezpłatnie udostępniając kompendium infrastruktury danych przestrzennych czy kompendium funkcjonowania jej wybranych usług geoinformacyjnych – The OpenGIS Web Map Server Cookbook. GSDI organizuje również ogólnoświatowe konferencje poświęcone wdrażaniu SDI na poziomie lokalnym, krajowym, regionalnym i globalnym.
ISO i OGC są organizacjami związanymi z tworzeniem norm i standardów. Standardy opracowane przez OGC mają charakter pragmatyczny z punktu widzenia implementacji SDI. Ich niewątpliwą zaletą jest fakt, iż są dostępne bezpłatnie na stronie WWW konsorcjum OGC.
Normy ISO dotyczące informacji geograficznej tworzą całą serię 19100. Wiele z nich zostało zapożyczonych ze standardów opracowanych przez OGC (np. usługi WMS czy standard wymiany danych geograficznych GML). Mają one charakter prawny i są adaptowane przez Europejską Komisję Standaryzacyjną CEN, a następnie przez krajowe komitety normalizacyjne.
GEOSS jako system globalny
Oprócz działalności standaryzacyjnej, edukacyjnej i popularyzatorskiej na poziomie globalnym budowane są systemy o ogólnoświatowym zasięgu. Przykładem może być GEOSS (Global Earth Observation System of Systems), związany z koordynacją działań w zakresie monitorowania zjawisk w środowisku geograficznym [patrz GEODETA 3/2005 – red.]. Konieczność budowy takiego systemu wynikła z faktu prowadzenia wielu równoległych projektów związanych z monitorowaniem środowiska przez niezależne organizacje na poziomie globalnym, regionalnym i krajowym, w ramach których powielano te same obserwacje. GEOSS dostarczy merytorycznego i organizacyjnego ramowego programu budowy zintegrowanego globalnego systemu obserwacji Ziemi (dokonywanych w terenie, ale również za pomocą zdjęć lotniczych i obrazów satelitarnych).
Idea GEOSS nie polega na stworzeniu jednego, monolitycznego, centralnie sterowanego systemu, lecz na poprawieniu dostępu do danych przez koordynowanie już prowadzonych działań (np. poprzez ograniczenie powielania takich samych obserwacji, wskazywanie nieciągłości lub braku obserwacji oraz przez inicjowanie nowych obserwacji). GEOSS na pewno nie stanowi GSDI, ale jest jego częścią i może być pojmowany jako system metadanych o obserwacjach środowiska geograficznego.
Regionalny projekt INSPIRE
Zainicjowany przez Komisję Europejską projekt INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe) jest dobrym przykładem budowy SDI na poziomie regionalnym. W przeciwieństwie do budowy GSDI nie rozpoczęto od popularyzacji standardów i edukacji, ale od przygotowania projektu dyrektywy (http://inspire.jrc.it/). Określa ona „ogólne zasady mające na celu ustanowienie infrastruktury informacji przestrzennej we Wspólnocie dla celów wspólnotowej polityki środowiskowej, a także polityki lub działań, które mogą mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na środowisko”. Dyrektywa wyraźnie wskazuje, że dane opracowane w ramach projektu mają być udostępniane bezpłatnie dla potrzeb administracji publicznej. Zobowiązuje też kraje członkowskie do budowy geoportali oraz serwerów katalogowych (baz metadanych). Zawiera trzy aneksy określające zakres tematyczny systemu oraz podaje harmonogram jego wdrażania. Istotą projektu INSPIRE jest tworzenie zharmonizowanych baz danych przestrzennych oraz uzgodnienie jednolitej metody wymiany danych przestrzennych. Zgodnie z dyrektywą infrastruktura informacji przestrzennej we Wspólnocie będzie oparta na infrastrukturach ustanowionych i działających w państwach członkowskich. Jednak niezależnie JRC (Joint Research Center) opracowuje europejski geoportal, którego prototyp można zobaczyć na stronie http://eu-geoportal.jrc.it/.
Podobnie jak dla Europy, także dla innych kontynentów i regionów budowane są systemy SDI (więcej informacji na stronach organizacji GSDI www.gsdi.org).
| 
