Mapa zasadnicza dłużej po staremu, czyli kto rządzi polską geodezją

1 października weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, która przyniosła jedną bardzo ważną dla geodezji zmianę – wydłużenie o rok terminu na dostosowanie mapy zasadniczej do obowiązujących przepisów prawa. Okoliczności wprowadzenia tej poprawki są co najmniej zastanawiające, dlatego redakcja Geoforum.pl postanowiła dowiedzieć się, czyja to była inicjatywa.

Od lewej: GGK Alicja Kulka, senator Maria Koc i minister rozwoju i technologii Waldemar Buda

Przypomnijmy, że od kilku tygodni art. 53b ust. 2 Pgik brzmi już następująco: „W okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2024 r., w przypadku nieutworzenia baz danych, o których mowa w art. 4 ust. 1a pkt 2, 3, 10 i 12, mapa zasadnicza może być prowadzona w postaci wektorowej lub w postaci rastrowej uzupełnianej systematycznie danymi wektorowymi, na zasadach stosowanych przed dniem 1 stycznia 2014 r.”.

Zmianę terminu z 31 grudnia 2023 r. na 31 grudnia 2024 r. przyniosła niespodziewanie ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw procedowana od lutego 2022 r.
Artykuł zmieniający Prawo geodezyjne i kartograficzne pojawił się w niej dopiero „na ostatniej prostej” – w Senacie. 25 lipca br. na posiedzeniu senackiej Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności stosowną poprawkę zgłosiła senator Maria Koc z Prawa i Sprawiedliwości. W przedstawionym uzasadnieniu powołała się na konkretne dane, m.in. stwierdziła, że „chodzi o to, żeby nie wykluczyć tutaj 111 powiatów, są też miasta na prawach powiatu, co stanowi 29% jednostek całego kraju, które mogą do tego czasu po prostu jeszcze nie wywiązać się z tych zmian”.

W związku z tym postanowiliśmy zapytać Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Główny Urząd Geodezji i Kartografii, z czyjej inicjatywy wprowadzono zmianę w Pgik oraz jaki był jej powód – na jakich analizach bazowano.

Jako pierwszy odpowiedział nam resort rozwoju: „Zmiana przepisu art. 53b ust. 2 ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne została w prowadzona z inicjatywy Senatu RP, a jej propozycję na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności 25 lipca 2023 r. zgłosiła pani senator Maria Koc”.
Dalej MRiT wyjaśnia, że zgodnie z przedstawionym przez wnioskodawcę uzasadnieniem proponowana zmiana ma na celu uniknięcie paraliżu postępowań administracyjnych tam, gdzie po 31 grudnia br. geodezyjne bazy danych nie będą prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Kilka dni później otrzymaliśmy odpowiedź z GUGiK-u: „Główny Geodeta Kraju nie ma legitymacji prawnej do przeprowadzania procesów legislacyjnych. O udzielenie odpowiedzi w zakresie przedmiotowej zmiany terminu w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne (art. 53b) prosimy zwrócić się do Ministra Rozwoju i Technologii. Dodatkowo trzeba zauważyć, że jak wynika z przebiegu procesu legislacyjnego (…) zmiana art.53b w ust. 2 Pgik została wprowadzona na etapie prac parlamentarnych uchwałą Senatu (druk 3562)”.

Po przeczytaniu tych wyjaśnień na usta ciśnie się jedno pytanie: Kto w takim razie rządzi polską geodezją? Zarówno MRiT, jak i GUGiK umywają ręce od ostatniej zmiany w Pgik i podkreślają, że była to inicjatywą senacką. Jak zatem senator Maria Koc weszła w posiadanie prezyjnych statystyk dotyczących dostosowania mapy zasadniczej w powiatach? Czyżby sama rozesłała ankiety do wszystkich samorządów? Zapytaliśmy więc senator o źródło przedstawionych danych, a także o powody wniesienia poprawki. Niestety, do tej pory nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

W całej tej sprawie zastanawia jeszcze jedna rzecz – otaczająca ją aura tajemnicy. GUGiK na swojej stronie internetowej zazwyczaj na bieżąco informuje o publikacji i wejściu w życie aktów prawnych ważnych dla geodezji. O ostatniej nowelizacji Pgik jednak nie poinformował i naprawdę trudno zgadywać, jaki był tego powód. Zapytany przez nas, dlaczego o wydłużeniu terminu nie powiadomił powiatów, odpowiedział, że „informowanie organów Służby Geodezyjnej i Kartograficznej o zmianach przepisów prawa nie należy do kompetencji GGK. Natomiast organy (…) powinny wykazywać się bieżącą znajomością aktów prawnych (…). Wszystkie uchwalone ustawy w Polsce, w tym ich nowelizacje, są publikowane w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (Dziennik Ustaw) wydawanym przez Prezesa Rady Ministrów przy pomocy Rządowego Centrum Legislacji”.

DC