Jak usprawnić funkcjonowanie ZSIN?

Do projektu rozporządzenia ws. zintegrowanego systemu informacji o nieruchomościach (ZSIN) zgłoszono kilkadziesiąt uwag. Po ich rozpatrzeniu w przepisach tych dokonano kilku istotnych modyfikacji.

Przypomnijmy, że pierwsze rozporządzenie ws. ZSIN wydano w 2013 roku. Zakładało ono, że system ten miał osiągnąć pełną funkcjonalność jeszcze we wrześniu 2016 r. Do dziś nie oferuje jednak wszystkich przewidzianych w tym akcie możliwości. Co więcej, wciąż nie został zasilony aktualnymi danymi EGiB ze wszystkich powiatów. Problemy te ma rozwiązać nowa wersja tego aktu, którą opublikowano pod koniec ubiegłego roku. W toku konsultacji społecznych i uzgodnień resortowych wprowadzono do niej kilka istotnych zmian.

By skutecznie zawiadamiać o zmianach

Dotyczą one np. treści zawiadomień elektronicznych o zmianach w księgach wieczystych, które są przekazywane z sądów do starostw. Starosta leszczyński zwrócił uwagę, że zaproponowana w nowym rozporządzeniu treść zawiadomienia niewiele się zmieniła. Wzbogacona została jedynie o podstawę zmiany dokonanej w KW. „W Powiecie Leszczyńskim z początkiem listopada 2021 r. uruchomiono mechanizm odbierania zawiadomień elektronicznych o zmianach w księgach wieczystych z wykorzystaniem szyny usług ZSIN. Pomimo wielkich nadziei z tym związanych, rozwiązanie to nie przyniosło spodziewanych korzyści. A nawet można powiedzieć, że praca związana z wprowadzaniem do ewidencji zmian wynikających z zawiadomień z KW zmieniła się na niekorzyść. Ilość pracy z tym związana, a co za tym idzie czas poświęcony temu zadaniu, wzrósł. Dodatkowo zwiększyło się prawdopodobieństw popełnienia błędu lub wprowadzenia niepełnych danych dotyczących zmian w KW. Konstrukcja zawiadomienia nie wskazuje, jakie konkretnie zmiany zaszły w związku z zawiadomieniem. Zmiany w nowym rozporządzeniu nie wpływają na poprawę tej sytuacji” – pisze starosta. W odpowiedzi na te argumenty autorzy rozporządzenia zmienili treść zawiadomienia tak, aby wskazywało również stan przed zmianą i po zmianie.

W toku konsultacji zwracano ponadto uwagę, że wg nowych zasad pierwsze przekazanie przez starostów kopii zbiorów danych EGiB do centralnego repozytorium ZSIN ma nastąpić w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia. Stanie się to zatem jeszcze przed upłynięciem terminu na dostosowanie danych ewidencji gruntów i budynków do nowego rozporządzenia ws. EGiB (czyli końcem 2023 roku). Czy zatem nie należy zgrać tych terminów? Autorzy rozporządzenia uważają, że nie. „Starostowie przekazują do ZSIN takie dane, jakie posiadają, dlatego projektowane rozporządzenie nie wymaga dostosowania” – czytamy w odpowiedzi na tego typu uwagi.

Na wiosek warszawskiego ratusza dodano ponadto zapis, który dopuszcza odstąpienie od wdrożenia funkcjonalności dotyczącej generowania i przekazywania za pośrednictwem ZSIN zawiadomień w postaci dokumentów elektronicznych o zmianach danych EGiB do organów podatkowych, jeżeli zainteresowane organy uzgodnią i wdrożą inny sposób komunikacji.

Resort sprawiedliwości o aktualności

Obszerne uwagi do projektu zgłosiło Ministerstwo Sprawiedliwości. Resort zwraca m.in. uwagę, że w nowym rozporządzeniu przewidziano jedynie okresowe zasilanie centralnego repozytorium kopii zbiorów danych EGiB. Jest to odmienne podejście od obecnie obowiązującego, zgodnie z którym CR powinno być zasilane na bieżąco. W ocenie MS taka zmiana może mieć negatywne konsekwencje dla aktualności danych przechowywanych w ZSIN, to zaś będzie negatywnie rzutować chociażby na pracę sądów. Autorzy projektu rozporządzenia nie zgadzają się jednak z tymi argumentami. Podkreślają bowiem, że celem projektu jest, aby dane dotyczące oznaczenia nieruchomości były aktualizowane w ZSIN na bieżąco na podstawie powiatowych usług sieciowych.

Na wniosek resortu sprawiedliwości do projektu wprowadzono ponadto przepisy przejściowe dopuszczające – w określonych przypadkach – przekazywanie przez sądy zawiadomień o zmianach w KW na starych zasadach.

Ostrożnie z danymi osobowymi

Obszerne uwagi do rozporządzenia zgłosił również prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Na wstępie stwierdził, że jego niepokój budzi to, iż przepisy te tworzy organ, który nie uznaje jego stanowisk. To nawiązanie do sporu między prezesem UODO a głównym geodetą kraju dotyczącego udostępniania numerów ksiąg wieczystych, który zakończył się dwoma wyrokami Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (wciąż nieprawomocnymi). W odpowiedzi na te zarzuty GGK zauważa jednak, że treść projektu nie ma nic wspólnego z toczącym się sporem.

Prezes UODO zarzuca ponadto, że przygotowując ten projekt, nie przeprowadzono oceny jego skutków dla ochrony danych osobowych ani tzw. oceny ryzyka. GUGiK odpiera jednak ten zarzut, podkreślając, że rozporządzenie nie wprowadza żadnych nowych rozwiązań, które miałyby wpływ na rozszerzenie zakresu gromadzonych danych osobowych.

Wątpliwości UODO budzą też regulacje dotyczące dostępu do rejestrów PESEL i EGiB, które w istocie zastąpią obowiązujące obecnie przepisy w tym zakresie. W praktyce pozbawi to administratorów tych baz możliwości kontroli nad danymi osobowymi przekazywanymi z ich systemów i ewidencji, za które ponoszą oni odpowiedzialność, a to jest niezgodne z zasadą rozliczalności – twierdzi UODO. I z tym argumentem nie zgadza się GUGiK. Ponownie przypomina, że nowe przepisy nie wprowadzają w tym zakresie żadnych istotnych zmian. Ponadto system ZSIN rejestruje wszystkie operacje związane z przetwarzaniem danych osobowych i w pełni zapewnia rozliczalność ich przetwarzania.

Z pełną treścią uwag do projektu rozporządzenia można się zapoznać na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Chcesz być na bieżąco z wydarzeniami w geodezji i kartografii? Zapisz się na newsletter!

Jerzy Królikowski