Rozporządzenie ws. GESUT: czy zmiany nie są zbyt dogłębne?

Czy nowe rozporządzenie ws. geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu będzie oznaczać dla powiatów sporo dodatkowych kosztów i pracy? Przed takimi konsekwencjami przestrzega część uczestników konsultacji publicznych.

Przypomnijmy, że projekt rozporządzenia ws. GESUT opublikowano pod koniec maja, a jego konsultacje trwały do 9 czerwca. W ich toku do przepisów tych zgłoszono około 250 uwag i propozycji zmian. Ich treść, a także odniesienie się do nich autorów przepisów, udostępniono niedawno na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Spore zamieszanie czy prosta konwersja?

Wśród uwag nie brak opinii, że proponowane zmiany w powiatowych bazach GESUT są na tyle dogłębne, iż będą oznaczać dla starostw sporo pracy, a także dodatkowe wydatki na dostosowanie danych. Konsekwencje odczują też wykonawcy, którzy mogą mieć problemy z oddaniem swoich prac w momencie, gdy ODGiK przejdzie na nowe rozporządzenie.

Zagrożenia z tym związane w szczegółach opisuje firma Geobid. W jej ocenie podstawowymi kosztotwórczymi zmianami są te w geometrii (topologii) obiektów. W wielu przypadkach wymagają one bowiem ręcznej edycji. Chodzi o sytuacje, gdy usunięto jedną z obecnych topologii. Dużym wyzwaniem będzie także dostosowanie atrybutów – niektórych z tego typu zmian nie można w ogóle przeprowadzić bez ponownej analizy operatów. Przykładem jest wkreślanie obiektów o rozmiarze przekraczającym 0,5 m z użyciem rzeczywistych punktów załamania, a nie symboli (wcześniej ta granica wynosiła 0,7 m). „Konstrukcja [przepisów – red.] zakłada minimalny nakład pracy przy konwersji. Zapis o 0,5-m wymiarze został zmieniony” – ripostują krótko autorzy rozporządzenia.

Ale Geobid wymienia kolejne problemy:

• Kanał technologiczny z liniowego zmienia się na powierzchniowy – wymaga to ręcznej redakcji (odpowiedź GUGiK: zmieniono geometrię obiektów dla kanału technologicznego z powierzchni na linię i dodano atrybuty średnica, wymiar poziomy i pionowy; poza tym zrezygnowano z geometrii powierzchniowej dla obudowy ochronnej przewodu i uzupełniono o atrybuty średnica, wymiar poziomy i pionowy; wprowadzono geometrię multilinia).
• Latarnia i maszt – usunięto topologię powierzchniową, a tych obiektów jest bardzo dużo. W tej chwili trudno określić, na ile proces konwersji można zautomatyzować, gdyż nieznane są zasady redakcji takich masztów (wyjaśnienie GUGiK: proces przejścia z obiektu powierzchniowego na multipunkt jest w pełni zautomatyzowany i realizowany przez utworzenie punków w każdym wierzchołku wielokąta).
• Słup łączony – zmiana z linii na punkt lub multipunkt. W skali kraju do poprawy jest prawie 2 mln takich obiektów (wyjaśnienie GUGiK: proces przejścia z obiektu powierzchniowego na multipunkt jest w pełni zautomatyzowany i realizowany przez utworzenie punków na początku i końcu linii).
• Słup kratowy – zmiana z powierzchni na punkt lub multipunkt. W skali kraju do poprawy jest około 100 tys. takich obiektów (wyjaśnienie GUGiK: proces przejścia z obiektu powierzchniowego na multipunkt jest w pełni zautomatyzowany i realizowany przez utworzenie punków w każdym wierzchołku wielokąta).
• Wieża telekomunikacyjna i turbina wiatrowa – usunięto topologię punktową, która była jednak stosowana (GUGiK: dodano geometrię punktową).
• Stacja transformatorowa – zmiana topologii z powierzchni na punkt. Tych obiektów w kraju jest kilkadziesiąt tysięcy (GUGiK: stacja transformatorowa jest elementem sieci elektroenergetycznej, który umiejscawiany jest w budynkach, kontenerach bądź na słupach. W związku z powyższym przedstawienie stacji transformatorowej obiektem punktowym powiązanym z różnego rodzaju słupem czy też budynkiem jest rozwiązaniem optymalnym).
• Studnia i studnia głębinowa – usunięto topologię powierzchniową (GUGiK: zgodnie z analizą studnie powierzchniowe stanowią znikomy procent wszystkich obiektów z tej kategorii).
• Szafa telekomunikacyjna, elektroenergetyczna i gazowa – usunięto topologię powierzchniową. To jedne z częściej występujących obiektów, których wymiary mogą być bardzo różne. W kraju do poprawy jest ponad 450 tys. tego typu obiektów. Zamiana ich na symbol wydaje się błędem, tym bardziej że są często znacznie szersze niż 0,5 m (GUGiK: uwzględniono geometrię powierzchniową dla obiektu szafa w sieci elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej i gazowej).
• Zbiornik – usunięto topologię punktową. W przypadku gdy w GESUT są tego typu obiekty, ich zamiana na powierzchnię będzie wymagała analizy operatów (GUGiK: z analizy zbiorów danych wynika, że zbiorniki punktowe stosowano w przypadku pomiaru tylko włazów do zbiorników; obiekty te w nowym modelu należy przedstawić obiektem szambo, osadnik).

Dodajmy, że na pracochłonność konwersji baz zwraca uwagę nie tylko Geobid, ale również starostwa w Mielcu czy Ożarowie Mazowieckim. Ten pierwszy urząd pisze ponadto, że rozporządzenie z 2015 r. zawiera rozdział 3 definiujący szczegółowo wszystkie atrybuty ze schematu UML wraz z ich dopuszczalnymi wartościami i ograniczeniami, tymczasem w projekcie zabrakło tego przydatnego elementu. W ocenie mieleckiego starostwa będzie to stanowiło olbrzymi problem, np. na etapie weryfikacji prac geodezyjnych. „Wyjaśnienia dotyczące najważniejszych atrybutów przedstawiono w treści rozporządzenia, a pozostałych atrybutów, które tego wymagają, w załącznikach do rozporządzenia” – odpowiada Urząd.

W konsultacjach nie brakowało pytań, po co w nowym rozporządzeniu zmieniano kody obiektów, nawet jeśli sam obiekt nie podlega zmianie. „W projekcie zastosowano nową, bardziej przejrzystą systematykę obiektów” – ripostuje krótko GUGiK.

W uwagach przewija się także argument, że w projekcie zabrakło opisu przejścia ze starych struktur do nowych, co znacznie ułatwiłoby automatyczną konwersję danych. „W większości przypadków przejście nie powinno budzić wątpliwości. Natomiast możliwość zastosowania konkretnych rozwiązań technicznych pozostawiono twórcom poszczególnych systemów informatycznych”.

Stowarzyszenie Geodetów Polskich zwraca zaś uwagę, że w rozporządzeniu oraz jego załącznikach brak jest relacji topologicznych między tworzonymi obiektami, nie ma także zasad segmentacji obiektów liniowych. Z projektu wynika, że można będzie tworzyć niezliczoną liczbę obiektów niepołączonych ze sobą, co nie oddaje charakteru uzbrojenia terenu, które tworzy logicznie powiązaną ze sobą sieć przewodów głównych oraz przyłączy. Zaproponowane podejście przypomina mapę wektorową, gdzie rysowane były linie niezachowujące żadnej topologii – tu będą obiekty z atrybutami, ale również bez żadnej topologii. „Przebieg przewodów i urządzeń z nimi powiązanych w bazie danych GESUT ma przede wszystkim odzwierciedlać rzeczywistość. Geodeta wykonujący pomiar w terenie jest zobowiązany ją odzwierciedlić. W związku z tym kwestie związane z topologią nie powinny obciążać geodety” – odpowiada GUGiK.

W szczegółach

Podczas konsultacji kilka podmiotów zwróciło uwagę, że w projekcie brakuje atrybutu wiązka i liczba przewodów. „Wiązka przewodów została dodana, natomiast należy mieć na względzie, że dotychczasowa informacja o liczbie przewodów może być niewiarygodna” – odpowiada GUGiK.

Kilka razy powtarzała się także uwaga, że w projekcie nie uwzględniono statusu „ w trakcie budowy”, który z kolei pada w Prawie geodezyjnym i kartograficznym. „Proponowany przepis nie jest sprzeczny z ustawą. Z uwagi na likwidację obowiązku zgłoszenia tyczenia obiektów budowlanych zrezygnowano z obiektów w budowie. Brak źródła informacji dla tej formy pośredniej obiektów” – wyjaśniają autorzy przepisów.

W konsultacjach postulowano także przywrócenie atrybutu „data pomiaru” obok zaproponowanej w projekcie „daty przyjęcia do zasobu”. GUGiK nie uwzględnił jednak tych uwag, wyjaśniając, że wynika to z brzmienia rozporządzenia o standardach. Urząd nie zgodził się też na przywrócenie atrybutu „,materiał” dla przewodów rurowych, tłumacząc, że jest to informacja nadmiarowa. Nie uwzględnił również uwagi, by dodać nowy obiekt „panel fotowoltaiczny”. W ocenie Urzędu powinny być one przedstawiane jako elektroenergetyczne urządzenia techniczne.

Starostwo w Mielcu zwraca uwagę, że w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów drastycznie zmieni się struktura bazy danych w zakresie punktów wysokościowych obiektów, dlatego warto pozostać przy dotychczasowych regulacjach. GUGiK przychylił się do tej propozycji.

W rozporządzeniu zrezygnowano ponadto z określenia precyzji zapisu współrzędnych do 0,01 m. Dodano też definicję władającego, doprecyzowano zakres obiektów gromadzonych w krajowej bazie GESUT (K-GESUT), przywrócono obiekty „studzienka” z topologią punkt lub powierzchnia dla wszystkich sieci, a dla sieci kanalizacyjnej przywrócono atrybut „tłoczny”. Termin aktualizacji powiatowej bazy GESUT wydłużono z kolei z 14 do 30 dni.

Nowe rozporządzenie ma zacząć obowiązywać 31 lipca br., przy czym powiaty będą miały 12 miesięcy (okres zwiększony z 6 miesięcy zaproponowanych w pierwszym projekcie) na dostosowanie swoich baz do tych regulacji.

Chcesz być na bieżąco z wydarzeniami w geodezji i kartografii? Zapisz się na newsletter!

Jerzy Królikowski