Samorządowcy, wykonawcy i GUGiK o sensownej modernizacji EGiB

Wystarczy zajrzeć do lokalnej prasy, by przekonać się, że modernizacje EGiB potrafią budzić negatywne emocje nie tylko wśród służby geodezyjnej i wykonawców prac, ale także wśród zwykłych obywateli. O tym, co zmienić, by prace te były realizowane sprawnie i przynosiły wymierne korzyści, dyskutowano wczoraj (25 czerwca) podczas zorganizowanej przez GUGiK wideokonferencji.

Fragment prezentacji GGK

Fragment prezentacji Marka Ślązaka (Mińsk Maz.)

Fragment prezentacji Sławomira Zająca (Geoprof)

Jak na wstępie podkreślił główny geodeta kraju Waldemar Izdebski, patrząc na efekty modernizacji EGiB, widać, że obecnie obowiązujące rozwiązania prawne są mało skuteczne. Potwierdzają to chociażby prace modernizacyjne wykonane w ramach projektu ZSIN faza II, który był realizowany przez GUGiK we współpracy z kilkudziesięcioma powiatami. W rok po zamknięciu tego przedsięwzięcia starostowie – w ramach rękojmi – zgłosili wykonawcom aż blisko półtora tysiąca uwag. Dotyczą one przede wszystkim: pominięcia dostępnych materiałów źródłowych (17%), ustalenia granic w terenie (15%) oraz błędnie wykazanych użytków w klasyfikacji gruntów (14%).

Zdaniem GGK tego typu błędy sprawiają, że coraz więcej osób kwestionuje sensowność modernizacji. Należy się zatem wspólnie zastanowić, co zrobić, by unikać przytoczonych problemów – temu właśnie miała służyć wczorajsza wideokonferencja. Wzięło w niej udział około 400 uczestników – głównie samorządowców, choć głos zabierali także wykonawcy oraz przedstawiciele GUGiK. Co ciekawe, wszystkie te środowiska prezentowały podobne postulaty, choć każdy z nieco innej perspektywy.

Starostwa: dobrze się przygotować i pilnować wykonawcy

Sens modernizacji EGiB z pewnością dostrzega powiat miński. Jak wylicza geodeta powiatowy Jolanta Nadłonek, przeprowadzenie modernizacji tylko w jednej gminie wiejskiej w powiecie mińskim podwoiło wpływy z podatku od nieruchomości. A przecież korzyści z tych prac jest więcej. Co zrobić, by je osiągnąć?

W ocenie zastępcy mińskiego geodety powiatowego Marka Ślązaka przede wszystkim należy się do prac modernizacyjnych starannie przygotować, w tym wnikliwie przeanalizować dostępne materiały. Ponadto działania powinny być realizowane nie jako samodzielne przedsięwzięcie, ale element kompleksowej modernizacji PZGiK. Wykonawcy powinni być na bieżąco monitorowani, a skutecznym wsparciem w tym zakresie jest zewnętrzny inspektor. Prace należy podzielić na etapy, przy czym przejście do kolejnego wymaga zamknięcia poprzedniego. O modernizacji należy także szeroko informować właścicieli nieruchomości, np. za pośrednictwem sołtysów. – Nikt nie zweryfikuje efektów tych prac lepiej niż sami właściciele. Poza tym zależy nam, by ewentualne błędy wychodziły jak najwcześniej, nie np. wtedy, gdy obywatel dostanie nowe wyliczenie podatku od nieruchomości – podkreślił Marek Ślązak.

Geodeta powiatowy z Włoszczowy Paweł Kowalczyk mówił z kolei o metodach pozyskiwania danych dotyczących przebiegu granic działek. Jak zaznaczył, kluczem do sukcesu przy modernizacji EGiB jest skuteczna ocena wiarygodności materiałów źródłowych. Jako że obowiązujące przepisy są w tym zakresie nieprecyzyjne, warto uszczegółowić te kwestie w warunkach technicznych (WT) przetargu. Pomocna może się tu okazać chociażby nieobowiązująca już instrukcja techniczna G-5. Doprecyzować w WT warto także chociażby procedury ustalania granic oraz ich dokumentowania czy zasady sporządzania szkiców granicznych. Przygotowując dokumentację przetargową, trzeba jednocześnie skupić się na zasadniczym celu modernizacji EGiB i nie tworzyć wymagań, które poza te cele wykraczają.

Wykonawcy: jednolite i sensowne wymagania

Punkt widzenia wykonawców prac geodezyjnych prezentowali Tadeusz Piasek z firmy PUGKiP z Miechowa oraz Sławomir Zając z krakowskiej firmy Geoprof. Podobnie jak Marek Ślązak zwracali uwagę na konieczność dobrego przygotowania dokumentacji, w szczególności warunków technicznych. Z perspektywy wykonawców ważne jest to, aby dokument ten umożliwiał rzetelne przygotowanie oferty, a do tego potrzebne jest np. dokładne określenie liczby budynków do pomiaru czy działek do ustalenia granic. W rzeczywistości, niestety, różnie z tym bywa. Tak jak Marek Ślązak byli także za etapowaniem prac, przy czym – jak podkreślali – wraz z zakończeniem każdego etapu wykonawca powinien otrzymywać część swojego wynagrodzenia.

W ocenie Tadeusza Piaska zmorą prac modernizacyjnych jest różnorodność oprogramowania wykorzystywanego w starostwach. Sprawia ona, że wbrew obowiązującemu prawu wciąż rzadko kiedy da się zasilić powiatowy system wynikami modernizacji przy użyciu plików w formacie GML. Dla wykonawcy prac oznacza to zatem dodatkowe koszty i trudności.

Sławomir Zając zwrócił z kolei uwagę na aspekt społeczny modernizacji EGiB. Nierzadko zdarza się, że mieszkańcy są zaskoczeni pojawieniem się na ich terenie geodety, w rezultacie patrzą na jego działania z dużą nieufnością. Z doświadczenia firmy Geoprof wynika, że bardzo pomocne okazuje się tu odbywanie spotkań z mieszkańcami. W ich trakcie wykonawca w przystępnym języku wyjaśnia, na czym polega modernizacja, jakie są jej zalety, w jaki sposób przebiega, z jakimi konsekwencjami wiąże się dla właściciela nieruchomości itp.

Wśród postulatów, które ułatwiłyby modernizację EGiB, wykonawcy wymieniali ponadto: ujednolicenie warunków technicznych przynajmniej na poziomie województwa, ograniczenie do niezbędnego minimum ustalania granic oraz gleboznawczej klasyfikacji gruntów, ograniczenie badania ksiąg wieczystych do ich elektronicznej wersji czy odchudzenie bazy EGiB o zbędne atrybuty.

GGK: zmiany nadchodzą

W ocenie Waldemara Izdebskiego wiele postulatów, które padły podczas konferencji, wydaje się słusznych. Zapowiedział, że pierwszy krok w kierunku realizacji części z nich już został wykonany. Jest nim wejście w życie 31 lipca nowelizacji Prawa geodezyjnego i kartograficznego, która przewiduje m.in. ograniczenie zakresu informacyjnego EGiB. Kolejnym dużym krokiem będzie nowe rozporządzenie ws. EGiB. Ze słów GGK wynika jednak, że na jego wejście w życie musimy poczekać jeszcze kilka miesięcy.

Waldemar Izdebski nie wykluczył także, że GUGiK mógłby wziąć udział w przygotowaniu ramowych warunków technicznych dla modernizacji EGiB. Podczas spotkania padło także pytanie o ewentualne wsparcie finansowe GUGiK dla powiatów w realizacji tych prac. GGK przypomniał, że obecnie w ramach regionalnych programów operacyjnych toczą się projekty geodezyjne o wartości ponad miliarda złotych. Nim więc GUGiK podejmie jakiekolwiek inicjatywy, najpierw niezbędne jest zbadanie stanu EGiB po zakończeniu tych przedsięwzięć.

Jerzy Królikowski