Szykuje się sporo zmian w Pgik

Główny Urząd Geodezji i Kartografii opublikował do konsultacji społecznych liczące 40 stron założenia nowelizacji Prawa geodezyjnego i kartograficznego. Co chce zmienić GUGiK?

Przepisy ogólne
Projekt zakłada doprecyzowanie i uzupełnienie definicji: prac geodezyjnych, prac kartograficznych, osnów geodezyjnych, mapy zasadniczej, terenów zamkniętych, ewidencji gruntów i budynków, PZGiK, baz GESUT, a takze wyrzucenie definicji systemu informacji o terenie (koliduje z ustawą o IIP).

Tereny zamknięte
Tereny zamknięte będą ustalane wyłącznie ze względu na obronność lub bezpieczeństwo państwa. Będą za to odpowiedzialne MON i MSW. W Pgik mają się znaleźć nowe regulacje określające tryb ustalania i znoszenia terenów zamkniętych. Zdaniem projektodawców dotychczasowe przepisy były w tym względzie nie wystarczająco szczegółowe.

Ponadto mają być zniesione przepisy dotyczące nadzoru nad realizacją prac geodezyjnych i kartograficznych na terenach zamkniętych. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, iż prace takie nie wyróżniają się odrębną specyfiką od typowych robót na innych obszarach – czytamy w uzasadnieniu.

Zmianie mają także ulec przepisy art. 10 ust. 2–5 regulujące kwestie wykonywania prac fotogrametrycznych i teledetekcyjnych. W nowej wersji mają się one koncentrować wyłącznie na terenach zamkniętych, co ma ułatwić wykonywanie zdjęć lotniczych.

Przepisy kompetencyjne
Art. 7a pkt 12 nakłada na Głównego Geodetę Kraju obowiązek opracowania wytycznych dotyczących powszechnej taksacji nieruchomości i nadzorowania jej przebiegu. Z racji niezgodności z Konstytyucją przepis ten ma być uchylony. Podobny los czeka również pkt 16 w art. 7a, który zobowiązuje GGK do opracowania zasad dotyczących uzgodnień co do usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu.

Kontrola organów administracji oraz przedsiębiorców
Znowelizowana ustawa przesądzi, że organy nadzoru wykonują kontrolę organów administracji publicznej, realizujących zadania z zakresu geodezji i kartografii stosując odpowiednio przepisy o kontroli w administracji rządowej. W odniesieniu do przedsiębiorców stosowane będą przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W ich uzupełnieniu Pgik określi zakres kontroli oraz sposób dokumentowania jej przebiegu i rezultatów.

Zasady wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych
Wykonawcą prac geodezyjnych lub kartograficznych będzie mógł być: przedsiębiorca, państwowa lub samorządowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (jeżeli prowadzenie takiej działalności wynika z jej statutu), ale również osoba fizyczna, legitymująca się uprawnieniami zawodowymi w przypadku pełnienia przez nią funkcji biegłego sądowego, mierniczego górniczego lub asystenta mierniczego górniczego albo wykonywania zadań określonych w Pgik na podstawie upoważnienia odpowiedniego organu.

Zmiany mają być wprowadzone także w kwestii zgłaszania prac geodezyjnych. Przepisy będą dokładnie określały, jaka praca powinna być do kogo zgłoszona oraz co powinno takie zgłoszenie zawierać. Ponadto zgłoszeniu nie będą podlegały prace: wykonywane na zamówienie organów administracji geodezyjnej i kartograficznej lub GGK, a także zobrazowania lotnicze, ortofotomapa lub numeryczny model terenu, jeśli zamówił je podmiot nie określony w ustawie o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Natomiast jeśli któryś z tych trzech typów danych został zamówiony przez podmiot publiczny, będzie on teraz zobowiązany przekazać je do PZGiK. Kwestie zgłaszania prac mają być doprecyzowane w rozporządzeniu ministra właściwego ds. administracji, zastępując tym samym przepisy rozporządzenia z 2001 r. w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych… .

Rozpowszechnianie materiałów zasobu
Przepisy art. 18 stanowiące, że rozpowszechnianie, rozprowadzanie oraz reprodukowanie materiałów stanowiących PZGiK wymaga zezwolenia GGK, marszałka lub starosty, są anachroniczne, więc zostaną zniesione i zastąpione licencjami.

Ewidencja gruntów i budynków
Zakres informacji gromadzonych w ewidencji gruntów i budynków ma zostać doprecyzowany. Proponuje się także, aby ustalanie osób lub jednostek, które władają na zasadach samoistnego posiadania gruntami, dla których ze względu na brak księgi wieczystej, zbioru dokumentów albo innych dokumentów nie można ustalić ich właścicieli, odbywało się w procesie modernizacji EGiB lub w ramach jej aktualizacji w drodze decyzji administracyjnej starosty.

Obowiązek zgłaszania zmian danych objętych EGiB ma zostać wyłączony nie tylko w odniesieniu do zmian wynikających z ostatecznych decyzji administracyjnych, ale także z: aktów normatywnych, prawomocnych orzeczeń sądowych, aktów notarialnych, materiałów PZGiK, wpisów w innych rejestrach publicznych oraz dokumentacji architektoniczno-budowlanej przechowywanej przez organy administracji architektoniczno-budowlanej.
Ponadto organ prowadzący EGiB miałby prawo żądać w drodze decyzji od osób i jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 20 ust. 2 Pgik, doręczenia dokumentacji geodezyjnej niezbędnej do aktualizacji operatu ewidencyjnego w przypadku ustalenia, że stan rzeczywisty nieruchomości jest inny niż ujawniony w tym operacie, a stwierdzona niezgodność jest skutkiem robót budowlanych.
Nowelizacja ma także wprowadzić nowe zasady aktualizacji operatu ewidencyjnego. W szczególności proponuje się, aby starosta był zobowiązany do aktualizacji: • z urzędu, jeżeli zmiany danych ewidencyjnych wynikają z dyspozycji aktów normatywnych, dokumentów, o których mowa w art. 23 Pgik, dokumentacji przyjętej do zasobu, a także na skutek wykrycia błędów; • na wniosek podmiotów, które dysponują prawami do nieruchomości lub władają gruntami na zasadach samoistnego posiadania.
Nowe przepisy określą także przypadki, w jakich aktualizacja operatu odbywać się będzie w trybie czynności materialno-technicznych, a jakich w drodze postępowania administracyjnego zakończonego decyzja administracyjną.

Gleboznawcza klasyfikacja gruntów nie będzie już obejmowała terenów leśnych. Ma to usprawnić prowadzenie EGiB oraz zmniejszyć koszty jej aktualizacji.

Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu
Proponuje się rozwiązania, które wyeliminują bariery w procesie inwestycyjnym dotyczącym sieci uzbrojenia terenu, ale jednocześnie, mając na względzie, że sieci uzbrojenia terenu służą w wielu przypadkach do przesyłania pod wysokim ciśnieniem łatwopalnych gazów i cieczy, wody oraz energii elektrycznej, umożliwią opracowywanie projektów budowlanych tych sieci w sposób zapewniający bezpieczeństwa ludzi i mienia w procesie ich budowy oraz eksploatacji.

I tak, ciężar odpowiedzialności za prawidłowe i bezkolizyjne usytuowanie projektowanych sieci będzie spoczywać na ich projektancie. W miejsce procedur uzgadniania dokumentacji projektowej proponuje się wprowadzenie przepisów zobowiązujących starostę do podejmowania na wniosek projektanta sieci uzbrojenia terenu odpowiednich działań koordynacyjnych, a także upoważniających starostę do organizowania narad koordynacyjnych z udziałem podmiotów zarządzających sieciami oraz innych zainteresowanych.

Z GESUT wyłączone będą sieci przedsiębiorstw, które wykorzystywane są wyłącznie przez te przedsiębiorstwa i są położone na gruntach wydzielonych i chronionych przed nieupoważnionym dostępem osób postronnych znajdujących się w wyłącznym władaniu przedsiębiorców. Wtedy obowiązek prowadzenia takiej ewidencji będzie należał do przedsiębiorcy.

Opłaty za udostępnianie PZGiK
Darmowe mają stać się następujące zbiory: • państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju, • państwowy rejestr nazw geograficznych, • państwowy rejestr nazw geograficznych, • numeryczny model o interwale siatki co najmniej 100 m. Proponuje się również, aby nieodpłatny dostęp do wszystkich zbiorów danych państwowego zasobu w postaci elektronicznej przysługiwał na cele edukacyjne, badań naukowych oraz prac rozwojowych. W formie analogowej materiały będą zaś dostępne za połowę ceny.

Jeśli chodzi o inne zbiory, ustawa określi podstawowe stawki opłat lub zasady ich ustalania. Ceny mają być ustalane tak, aby nie stanowiły bariery w korzystaniu z zasobu. Oprócz ilości zamawianych danych opłaty będą uzależnione od: celu ich wykorzystania, sposobie ich dalszego udostępniania oraz kompletności zbioru.

W ustawie znajdzie się za to zapis, że korzystanie z ASG-EUPOS będzie płatne.

Finansowanie zadań służby geodezyjnej i kartograficznej
By zwiększyć wydatki na lokalną i regionalną geodezję, GUGiK proponuje, aby zadania samorządów związane z utrzymaniem swojego zasobu geodezyjnego i kartograficznego były finansowane w wysokości nie mniejszej niż średnia roczna kwota wpływów uzyskanych w okresie poprzednich 3 lat za udostępnianie map, danych z EGiB oraz innych materiałów z PZGiK. Ma to zapobiec sytuacji, jaka panuje obecnie w niektórych powiatach, że duża część ich wpływów z udostępniania zasobu jest przekazywana na cele inne niż geodezyjne.
Z kolei CODGiK będzie mógł uzyskiwać dotacje inne niż celowe.

Ewidencja miejscowości, ulic i adresów
W EMUiA mają się znaleźć także dane adresowe dotyczące takich obiektów, jak: parkingi, garaże, wjazdy i wejścia do parków, ogrodów oraz innych miejsc zorganizowanego wypoczynku lub działalności gospodarczej.

Odpowiedzialność zawodowa i karna
Proponuje się uzupełnić przepisy o instytucje przedawnienia odpowiedzialności zawodowej oraz zatarcia kary. Brak jakiegokolwiek czasowego ograniczenia możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności zawodowej może być odbierany jako naruszenie konstytucyjnej ochrony praw i wolności obywatelskich – czytamy w uzasadnieniu.

Proponuje się ponadto wprowadzenie kar pieniężnych za przetwarzanie danych i innych materiałów z PZGiK niezgodnie z warunkami licencji lub ich udostępniania wbrew postanowieniom tej licencji osobom trzecim. Kara mogłaby stanowić np. 10-krotność opłaty za dane.

Po co nowelizacja?
Zmiany są wymuszone m.in. tym, że stare regulacje nie są dostosowane do aktualnego otoczenia prawnego lub nie uwzględniają postępu technologicznego. Zachodzi także potrzeba wyeliminowania niespójności w Pgik, w szczególności w kwestii nazewnictwa oraz przepisów kompetencyjnych. Potrzeba nowelizacji wynika także z niedawnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego ws. opłat.

Jak uzasadniają projektodawcy, jednym z głównych założeń projektu jest likwidacja barier w procesie inwestycyjnym poprzez doprecyzowanie prawnych relacji pomiędzy wykonawcami prac geodezyjnych i kartograficznych a organami administracji geodezyjnej i kartograficznej, a także usprawnienie obsługi koordynacji usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu.

Uwagi do założeń można składać przez najbliższe 3 tygodnie, czyli do 9 sierpnia

Założenia nowelizacji Pgik

JK