[1501-1600] - 1556

Georg Bauer Georgius Agricola (1494-1555), medyk, geolog, w dziele "De Re Metallica" (O naturze minerałów) opisuje m.in. techniki i sprzęt geodezyjny używane w górnictwie podziemnym.

[1501-1600] - 1550-1600

Na ziemiach polskich podkomorzy ziemski staje się jednoosobowym sądem do spraw granicznych.

[1501-1600] - 1549

Królowa Bona nakazuje przeprowadzić pomiary włók w jej dobrach.

[1501-1600] - 1547-1561

"Pomiara włóczna" wykonywana na polecenie króla Zygmunta Augusta. W dobrach wielkoksiążęcych na Litwie i Podlasiu przeprowadzono pomiary, które miały za zadanie uporządkowanie stosunków własnościowych i scalenie gruntów. Gospodarstwom włościańskim przydzielano 1 włókę (wtedy 21,36 ha) ziemi, zaś na tworzenie folwarków wydzielano do kilkunastu włók. Ziemie wspólne przeznaczane były na pastwiska, lasy itp. Grunty wsi dzielono na trzy części, w każdej z nich chłop dostawał swoją część. Na jednej uprawiał zboże, na drugiej oziminy, trzecia była odłogowana. W tym czasie zaczęły powstawać pierwsze wsie o zabudowie zwartej (tzw. ulicówki). Reforma zaprowadziła nowy sposób gospodarowania na polskiej wsi i regulowała dochody skarbu państwa.

[1501-1600] - 1546

Portugalczyk Pedro Salaciense Nunes (1502-78), profesor matematyki, geograf, w dziele "De arte atque ratione navigandi" przedstawił teorię loksodromy - linii łączącej dwa punkty na kuli. Jest wynalazcą noniusza - ruchomej podziałki (dołączonej do głównej podziałki), umożliwiającej odczyt dziesiątych części jednostki podstawowej.

[1501-1600] - 1544

Sebastian Münster (1489-1522), niemiecki matematyk, kartograf, publikuje 600-stronicową "Cosmographia Universalis" - jedną z najbardziej znaczących pozycji encyklopedycznych przez kolejne 200 lat. "Cosmographia" zawiera opis świata i aktualne mapy różnych jego rejonów oraz plany wielu miast. Te ostatnie były wykonywane na podstawie informacji zebranych od lokalnych administracji i były najwcześniejszymi wielkoskalowymi planami. W dziele Münstera znajduje się arkusz z mapą Śląska. "Cosmographia" miała 40 wydań (w 5 językach).

[1501-1600] - 1544

Michael Stifel (1487-1567), matematyk niemiecki, publikuje dzieło "Arithmetica integra", w którym używa znaków "+", "-" i "√" do zapisu działań matematycznych.

[1501-1600] - 1543

W Norymberdze ukazuje się dzieło Mikołaja Kopernika (1473-1543) "O obrotach sfer niebieskich" (De revolutionibus orbium coelestium) - kompletny wykład teorii heliocentrycznej, zgodnie z którą w centrum wszechświata znajduje się Słońce, Ziemia jest kulą obracającą się wokół własnej osi i wraz z innymi planetami obraca się wokół Słońca po kołowych orbitach (pierwsze polskie tłumaczenie De revolutionibus... ukazało się dopiero w 1854 r.).

[1501-1600] - 1541

Georg Joachim von Lauchen, Retyk (1514-74), niemiecki matematyk i astronom, współpracownik Mikołaja Kopernika, publikuje tablice trygonometryczne, będące częścią dzieła Kopernika "O obrotach sfer niebieskich" - wśród nich po raz pierwszy tablice cosinusów.

[1501-1600] - 1539

W Wenecji wydrukowano "Carta Marina" - pierwszą dokładną mapę morską obejmującą obszar od Islandii po Finlandię, Polskę i Niemcy. Jej autorem był szwedzki ksiądz, geograf i historyk Olaus Magnus (1490-1558).

[1501-1600] - 1535-1540

Czeski biskup Jan Dubrawiusz (ok. 1486-1553) tworzy traktat "O rybnikach y rybach xsiąg pięcioro", w którym opisuje m.in. instrumenty i prace niwelacyjne.

[1501-1600] - 1533

Regnier Gemma Frisius (1508-55), niderlandzki astronom, matematyk i kartograf publikuje rozszerzoną wersję dzieła "Cosmographia" Apianusa. Zawiera ono pracę "Libellus de locurum", dotyczącą zastosowania trygonometrii w pomiarach. Jako pierwszy proponuje wykorzystanie triangulacji do dokładnego lokalizowania miejsc. We wcześniejszym dziele "On the Principles of Astronomy and Cosmography" wyjaśnia terminy astronomiczne: długość, szerokość, południk, biegun itp. Po raz pierwszy opisuje jak zmierzyć długość geograficzną na podstawie pomiaru różnicy czasów: lokalnego i absolutnego, zapisuje stopień znakiem "

[1501-1600] - 1533

Petrus Apianus, Peter Bienewitz (1495-1552) profesor matematyki, kartograf i astronom publikuje dzieło "Instrument buch" o budowie i obsłudze instrumentów astronomicznych i geodezyjnych. Apianus opisał m.in. kwadrant, torquetum, zegary słoneczne, laskę Jakuba. Najbardziej znanym dziełem Apianusa jest "Cosmographia seu descriptio totius orbis" (1524), w dużej mierze oparta na dziele Ptolemeusza. Znajdują się w niej jedne z pierwszych map Ameryki.

[1501-1600] - 1528

Francuz Jan Fernel (1497-1558) pomierzył przy pomocy koła mierniczego długość stopnia południka pomiędzy Paryżem a Amiens.

[1501-1600] - 1527-1528

Powstała mapa ukazująca granice dóbr królowej Bony z dobrami magnackimi w rejonie puszczy grodzieńskiej.

[1501-1600] - 1526

Ukazuje się mapa Polski Bernarda Wapowskiego (1470-1535), sekretarza króla Zygmunta I Starego, wydrukowana przez krakowskiego drukarza Ungera. Dzieło składało się z dwóch arkuszy: "południowego" - "Tabula Sarmatiae" z Europą od Torunia po Konstantynopol oraz "północnego" - "Mappa Regni Poloniae ac M.Duc. Lituanae" od Szwecji po północną Polskę. Mapa służyła wielu późniejszym kartografom (Sebastian Münster, Mercator czy Kasper Vopelius) jako źródło informacji do tworzenia ich własnych opracowań. Mapa miała naniesioną siatkę geograficzną, wiele pokazanych na niej miejscowości było dokładnie zlokalizowanych dzięki wykorzystaniu przez Wapowskiego pomiarów astronomicznych M. Kopernika i innych astronomów. Wapowski był także autorem dzieła pt. "Dzieje Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego od roku 1380 do 1535".

[1501-1600] - 1519

Portugalski żeglarz Ferdynand Magellan (ok. 1480-1521) wyrusza na wyprawę dookoła świata. Jej zakończenie w 1522 r. było jednym z dowodów na kulisty kształt Ziemi.

[1501-1600] - 1517

Maciej z Miechowa, Miechowita (1457-1521), historyk, lekarz i geograf, wydaje "Traktat o obu Sarmacjach", w którym opisuje tereny leżące od Wisły po Morze Kaspijskie i Azowskie.

[1501-1600] - 1515

Scipione del Ferro (1465-1526), włoski matematyk, podaje wzór na rozwiązywanie równań kwadratowych i sześciennych.

[1501-1600] - 1514

Johann Werner (1468-1522), niemiecki astronom, matematyk i geograf, pisze "In Hoc Opere Haec Cotinentur Moua Translatio Primi Libri Geographicae Cl Ptolomaei" - komentarze do "Geografii" Ptolemeusza. Opisuje w nich przyrząd astronomiczny ze skalą stopniową, z której można było odczytać wartość kąta. Ponadto podaje metodę określania długości geograficznej za pomocą zaćmień Księżyca.

[1501-1600] - 1512

Jan ze Stobnicy (ok. 1470-1530), krakowski geograf i filozof, profesor Akademii Krakowskiej, napisał dzieło "Introductio in Ptholomei Cosmographian" (oparte na "Cosmographiae Introductia" M. Waldseemüllera i opisie podróży A. Vespucciego), w którym zamieścił, jako pierwszy w polskiej książce, mapę Ameryki.

[1501-1600] - 1507

Martin Waldseemüller (ok. 1475-1522), kanonik i kartograf, wydał ścienną mapą świata (Universalis Cosmographia). Po raz pierwszy na mapie pojawia się nazwa Ameryka, pochodząca od imienia florenckiego żeglarza Amerigo Vespucciego, który wykonał pierwsze mapy opisujące nowy kontynent.

[1251-1500] - 1496

Król Jan Olbracht wyznacza do rozsądzania sporów z dobrami królewskimi dwóch komisarzy (dygnitarzy) oraz dwóch niższych urzędników z komornikiem.

[1251-1500] - 1493

Niemiec Hartmann Schedel (1440-1514), medyk i humanista, kończy trzyletnie prace nad Kronikami Świata (Liber Chronicarum) zwanymi Kronikami Norymberskimi - 1809-stronicową bogato ilustrowaną (645 drzeworytów) kroniką opisującą dzieje świata w układzie biblijnym, zawierającą m.in. liczne mapy, opisy i widoki miast. Znajdują się w niej pierwsze widoki Krakowa, Wrocławia oraz Nysy. Dzieło ilustrowali i grawerowali: Michael Wohlgemuth, Wilhelm Pleydenwurff i Albrecht Durer.

[1251-1500] - 1492

Krzysztof Kolumb (1451-1506), włoski żeglarz, odbywa pierwszą wyprawę, podczas której odkrywa Morze Sargassowe, San Salvador, Kubę i Haiti. Odkrycie Ameryki.

[1251-1500] - ok. 1490

W Rosji carski "Pomestnii prikaz" nakazywał regularne pomiary katastralne. W czasie pomiarów opisywano poszczególne kraje i prowincje. W opisach (Pistowiie knigi) zawarta była liczba chłopów w każdej wsi, wielkość gruntów ornych, łąk itp., sposób władania, wartość gruntu.

[1251-1500] - 1489

Johannes Widman (1462-98), matematyk niemiecki, pisze pracę z zakresu arytmetyki "Behede und hübsche Rechenung auff allen kauffmanschafft", w której jako pierwszy opisuje operacje dodawania i odejmowania znakami "+" i "-".

[1251-1500] - 1482

Druk łacińskiej wersji "Elementów" Euklidesa, autorstwa Johannusa Campanusa z Novary. Pierwsze w historii dzieło matematyczne wydane drukiem.

[1251-1500] - 1482

Włoski kartograf Francesco Nicolo do Berlinghieri (1440-1501) publikuje nowe wydanie map Ptolemeusza - 26-arkuszową mapę świata. Na dwóch z nich pokazano terytorium Polski. Jest to jedna z pierwszych map Ptolemeusza wydanych drukiem.

[1251-1500] - 1480

Włoski malarz, architekt, myśliciel Leonardo da Vinci, (1452-1519) porównuje odbicie światła do odbicia fal dźwiękowych. Opisuje zasady działania kamery obscura.

[1251-1500] - 1473

W Krakowie uruchomiona zostaje pierwsza drukarnia na ziemiach polskich.

[1251-1500] - 1464

Johannes Mülller, Regiomontanus (1436-76), niemiecki matematyk i astronom, w dziele "De triangulis omnimodis" systematyzuje trygonometrię płaską i sferyczną oraz układa tablice trygonometryczne. W 1474 r. publikuje tablice astronomiczne na lata 1475-1506 służące do obliczania długości geograficznej na morzu przy pomocy obserwacji Księżyca. Rok później wydał "De triangulis planis et sphaericis", w którym opisał zagadnienia trygonometrii sferycznej i jej zastosowania w astronomii. Jako pierwszy oznaczył kropką znak mnożenia, autor twierdzenia tangensów.

[1251-1500] - ok. 1464

Mapy w Kodeksie Sędziwoja z Czechła - szkice Pomorza - przestawione w czasie rokowań polsko-krzyżackich w Toruniu (dwa lata później podpisano Pokój Toruński); pierwszy polski dokument kartograficzny, który przetrwał do naszych czasów.

[1251-1500] - 1457

Na ziemiach polskich działają przysięgli miernicy ziemscy.

[1251-1500] - 1452

Na mapie państwa moskiewskiego Antoniusa Vida (zamieszkałego w Gdańsku malarza) ukazana jest rzeka Ob i nazwa regionu geograficznego Sibir. Jest to jeden z pierwszych przekazów kartograficznych dokumentujących ten rejon świata. (Vid nigdy nie był w Rosji, mapę wykonał na podstawie pomiarów zbiegłego do Polski Ivana Jatskoia.)

[1251-1500] - ok. 1450

Marcin Król z Żurawicy, Marcin Polak z Przemyśla (ok. 1422-60), wykładowca Akademii Krakowskiej, astronom, matematyk i lekarz nadworny, opracowuje pierwszy w Polsce podręcznik geometrii praktycznej - "Geometria Regis" (Geometria Króla). Napisał m.in. "Algorismus minutarium" (1445) traktat o rachunku ułamkowym. Król był pierwszym polskim uczonym, który posługiwał się funkcjami trygonometrycznymi.

[1251-1500] - ok. 1450

Johannes Gutenberg, właściwie J. Gensfleisch zum Gutenberg (ok 1400-1468), złotnik i drukarz moguncki, tworzy pierwszą prasę drukarską. Zastosowanie ruchomej czcionki (najpierw drewnianej potem metalowej), matryc do odlewania czcionek i prasy przyczyniło się do zrewolucjonizowania druku.

[1251-1500] - 1447-1449

Powstaje "Mappamundi" (Mapa Świata) Fra Mauro, kameduły z Murano k. Wenecji, kulminacja średniowiecznej kartografii.

[1251-1500] - 1446

Pierwszy znany miedzioryt. Technika polegająca na wyryciu rysunku na miedzianej płycie. Farba przenoszona jest na papier z wyżłobień, w przeciwieństwie do stosowanego w Europie w XIII-XIV w. drzeworytu, w którym "drukował" element wystający. Szczyt rozwoju miedziorytnictwa przypada na wiek XVI w Holandii.

[1251-1500] - 1444

Kardynał Mikołaj z Kuzy, Nicolaus Krebs (1401-64), niemiecki filozof i teolog, twierdzi, że Ziemia obraca się wokół własnej osi i porusza dookoła Słońca oraz, że zarówno Ziemia jak i Słońce nie leżą w centrum Wszechświata. W 1450 r. opracował mapę Europy Środkowej obejmującą m.in. obszar Niemiec, Polski, na której szczegółowo zobrazował ówczesne ziemie polskie (z nazwami ponad 100 miejscowości).

[1251-1500] - 1426

Andrzej ze Ślubowa (k. Nowego Miasta nad Soną) - prawdopodobnie najwcześniej odnotowany w dokumentach geodeta na Mazowszu, opisany w Metryce Książęcej jako geometra.

[1251-1500] - 1421

Posłowie polscy przedłożyli papieżowi Marcinowi V mapę namalowaną na płótnie, przedstawiającą Pomorze i Ziemię Chełmińską - rejon sporu terytorialnego z Zakonem Krzyżackim.

[1251-1500] - ok.1422-1428

Prosdocimo de Beldomandis (ok. 1370-1428), włoski matematyk i muzyk, pisze traktat o miernictwie.

[1251-1500] - 1420

W Samarkandzie powstaje słynne w średniowieczu obserwatorium astronomiczne. Zbudowano w nim wielki kamienny sekstans będący wycinkiem (60°) łuku o promieniu 40 m.

[1251-1500] - 1418

Syn króla Portugalii Joao, książę Henryk Żeglarz (1394-1460), podróżnik i odkrywca, zakłada centrum nawigacji, kartografii i budowy okrętów w Sagres. Prace nad mapami nadzorował Jehuda Cresques, syn znanego średniowiecznego żydowskiego kartografa Abrahama Cresquesa z Majorki.

[1251-1500] - 1408

Pierwsza wzmianka o lokacji Warszawy.

[1251-1500] - ok. 1407

Ukazała się "Geometria Culmensis" (Geometria Chełmińska) - podręcznik miernictwa sporządzony przez nieznanego autora na polecenie wielkiego mistrza krzyżackiego Konrada von Jungingena. Podręcznik był pomocny przy wykonywaniu pomiarów związanych z przenoszeniem wsi na prawo niemieckie, jak i rozwojem życia umysłowego na terenie ziemi chełmińskiej.

[1251-1500] - 1402

W Akademii Krakowskiej powstaje pierwsza katedra astronomii i matematyki ufundowana przez mieszczanina krakowskiego - Jana Stobnera. Nauczano w niej m.in.: elementów geometrii euklidesowej, zasad optyki, teorii planet, odczytywania tablic Alfonsjańskich, muzyki.

[1251-1500] - XV w.

Pierwsze kodeksy katastralne we Włoszech tzw. spisy główne (capit registrum).

[1251-1500] - XV w.

W Polsce upowszechnia się termin "geometra".

[1251-1500] - XV w.

W Europie upowszechnia się druk metodą drzeworytu.

[1251-1500] - 1392

Na terenie Prus wprowadzono miarę chełmińską (łokieć chełmiński). U podstaw tej decyzji leżały względy podatkowe, zmiana jednostek wprowadziła natomiast konieczność przeprowadzenia pomiarów.

[1251-1500] - 1375

Abraham Cresques (1325-87), kartograf z Majorki, wykonuje na polecenie króla Karola V mapę świata "Mappamundi" zwaną Catalan Atlas (Atlas Kataloński). Dzieło wykonano na sześciu drewnianych panelach (3,9x0,7 m) pokrytych pergaminem. Atlas zawiera m.in. dane nawigacyjne i astronomiczne, opis i mapę ówczesnego świata (wraz z Bliskim Wschodem i Chinami).

[1251-1500] - 1374

Na ziemiach polskich ustanowiono prawo, że podkomorstwo jest urzędem pełnionym dożywotnio. Szlachta wybierała kandydatów na podkomorzego na sejmikach, ostatecznego wyboru dokonywał król.

[1251-1500] - 1364

Król Kazimierz Wielki uzyskuje zgodę papieża na założenie uniwersytetu w Krakowie. Powstaje Akademia Krakowska (Uniwersytet Jagielloński), druga (po Pradze) uczelnia w naszej części Europy.

[1251-1500] - 1364

Mikołaj z Oresme (ok. 1320-82), francuski filozof i uczony, pisze "Latitudes of Forms", dzieło dotyczące układów współrzędnych, które wywarło wpływ na prace Kartezjusza. W innej pracy po raz pierwszy stosuje potęgi ułamkowe i działania na nich. Uczony głosił, że przestrzeń pozakosmiczna istnieje i jest nieskończona. W 1382 r. publikuje "Księgę nieba i Ziemi", która zawiera twierdzenia z zakresu matematyki, mechaniki i dziedzin pokrewnych.

[1251-1500] - 1351

Ukazuje się dzieło nieznanego autora pt. "Portolano Laurenziano Gaddiano" zwane też "Medicean Atlas" - średniowieczny atlas mórz. Zawiera on m.in. mapy morza Śródziemnego, Czarnego, Kaspijskiego, Egejskiego i Adriatyk. Linie brzegowe przedstawione z dużą, jak na owe czasy wiernością, pozostałe rejony świata tylko w przybliżeniu, co ilustruje średniowieczną wiedzę na temat kontynentów.

[1251-1500] - 1346

W Wiślicy król Kazimierz Wielki wydaje tzw. Statuty Wiślickie (25 artykułów prawa zwyczajowego dla Małopolski). Rozsądzanie sporów granicznych regulują zwyczaje miejscowe, nie istnieją jeszcze stałe sądy podkomorskie do rozwiązywania sporów.

[1251-1500] - 1321

Levi ben Gerson, Gersonides (1288-1344), żydowski filozof, matematyk i astronom, pisze "Księgę liczb", w której porusza problemy działań arytmetycznych, permutacji i kombinacji. W 1342 r. kończy "De sinibus, chordis et arcubus" (O sinusach, cięciwach i łukach) - rozprawę o trygonometrii, w której udowadnia twierdzenie o sinusach dla trójkątów płaskich i podaje pięciocyfrowe tablice sinusów. Jest wynalazcą "laski Jakuba" (Jakuba ze Starego Testamentu), która służyła mu do pomiarów astronomicznych. Laska znalazła wkrótce zastosowanie w geodezji.

[1251-1500] - 1320

W chińskim dziele "Kuang Yu Tu" ukazują się mapy Chin i Azji.

[1251-1500] - ok. 1320

Wenecki kartograf Pietro Vesconte wykonał mapę świata z wiernym odwzorowaniem linii brzegowych i liniami loksodrom i rombów. Jedna z pierwszych map nawigacyjnych - portolanów (zwanych także mapami kompasowymi lub rumbowymi). Wykonywane były na grubej skórze, przedstawiały szczegółowo zarys linii brzegowej, miejsca niebezpieczna dla żeglugi, linie rombów dla obrania odpowiedniego kursu i różę kompasową. Obraz "wnętrza" lądów ukazany był schematycznie i mało dokładnie. Vesconte był pierwszym kartografem, który umieszczał na mapach datę ich wykonania.

[1251-1500] - 1302

Włoch Flavio Gioia z Amalfi pod Neapolem zbudował kompas. Od tej pory wynalazek Chińczykow upowszechnił się w Europie.

[1251-1500] - ok. 1290

Richard de Bello wykonał na cielęcej skórze "Mappae Mundi" (Mapę świata), dzieło, w którym opisuje i rysuje średniowieczny świat. Znalazło się na niej ponad 1000 opisów obiektów geograficznych, pomników, miejsc biblijnych, zdarzeń i zwierząt. Dzieło ma 1,5 m średnicy; od 700 lat znajduje się w katedrze w Hereford w Anglii.

[1251-1500] - 1283

Po raz pierwszy w dokumencie na ziemiach polskich pojawia się słowo mierniczy (w opisie rozgraniczenia jednej ze wsi księcia bytomskiego Kazimierza).

[1251-1500] - 1275

Yang Hui (ok. 1238-98), chiński matematyk pisze dzieło "Cheng Chu Tong Bian Ben Mo" (Wariacje na temat mnożenia i dzielenia). Zawiera ono opisy działań na ułamkach dziesiętnych i pierwsze wzmianki o trójkącie Pascala.

[1251-1500] - 1271

Wenecki kupiec i odkrywca Marco Polo (1254-1324) rozpoczyna pierwszą wyprawę do Azji.

[1251-1500] - ok. 1270

Erazm Ciołek, znany jako Vitello (Vitelon) napisał dzieło z zakresu optyki pt. "Perspectiva".

[1251-1500] - 1270-1280

Na "Mappa mundi" z Ebstorfu (k. Lüneburga) znajduje się prawdopodobnie najstarsza kartograficzna prezentacja obszaru Śląska.

[1251-1500] - 1269

Francuski mnich i fizyk Pierre de Maricourt, Petrus Peregrinus, publikuje dzieło "Epistolae de Magnete" w którym opisuje magnesowe perpetuum mobile. Maricourt prowadził doświadczenia z magnesami, sformułował prawa biegunów magnetycznych (takie same odpychają się, przeciwne przyciągają), opisał działanie kompasu (namagnesowana igła osadzona w kole limbusowym).

[1251-1500] - 1268

Roger Bacon (ok. 1214-92), angielski filozof, uczony, franciszkanin, opisał szkła (soczewki) wypukłe i przewidział różne ich zastosowania (mikroskop, teleskop). Bacon zajmował się również zagadnieniem odbicia i refrakcji światła. Zaproponował przeprowadzenie reformy ówczesnego kalendarza (nastąpiła ona dopiero w 1582 r.).

[1251-1500] - 1260

Johannes Campanus z Novary (1220-96), kapelan papieża Urbana IV, publikuje łacińską wersję "Elementów" Euklidesa. Wersja ta będzie w powszechnym użyciu przez następne 200 lat.

[1251-1500] - 1252

W Toledo ukazały się astronomiczne Tablice Alfonsjańskie wykonane przez arabskich i żydowskich astronomów. Nazwę wzięły od króla Kastylii Alfonsa X Mądrego. Używane były do czasów Keplera.

[1251-1500] - 1251

Jedno z najstarszych opisanych postępowań rozgraniczeniowych - delimitacja granicy pomiędzy Wielkopolską a Marchią Brandenburską.

[1001-1250] - ok. 1250

Mateusz z Paryża (ok. 1195-1259), angielski kronikarz, mnich, sporządził Mapę Świata, na której po raz pierwszy w historii użyto nazwy Polonia dla oznaczenia obszaru Polski.

[1001-1250] - ok. 1247

Chińczycy używają symbolu "0" na oznaczenie zera. W XII w. Chinach używa się liczydła pod postacią jaką znamy dzisiaj.

[1001-1250] - 1230

Jan z Holywood, Jan z Sacrobosco (ok. 1195-1256), pisze dzieło z zakresu arytmetyki i astronomii (Traktat o sferze). Postuluje przeprowadzenie reformy kalendarza wykazując, że kalendarz juliański zawiera błąd, odpowiadający 10 dniom.

[1001-1250] - ok.1230

Król Danii Valdemar II wprowadza rejestr katastralny.

[1001-1250] - 1202

Leonardo z Pizy, Fibonacci (1170-1250), włoski matematyk, pisze "Liber abaci" - księgę, w której zajmuje się problemami arytmetyki i algebry oraz stosuje ciąg liczb, znany jako ciąg Fibonacciego. Napisał także "Practica Geometriae" o zastosowaniu algebry w geometrii. Fibonacci wniósł wielki wkład w przeniesienie na grunt europejski systemu dziesiętnego i nowego zapisu cyfr (pochodzenia hinduskiego). Opisał kwadrant, który znalazł wkrótce szerokie zastosowanie w pomiarach geodezyjnych.

[1001-1250] - XIII w.

Na terenach Polski posługiwano się podstawowymi narzędziami mierniczymi: sznurami, cyrklami oraz żerdziami; na Pomorzu działali już miernicy. Sądy w sprawach granicznych należą do książąt; Konrad Mazowiecki zastrzegł takie prawo w 1222 r., a Bolesław Wstydliwy w 1278 r.

[1001-1250] - ok. 1175

Alexander Neckem angielski mnich z opactwa St. Alban opisuje działanie kompasu.

[1001-1250] - 1154

Arabski kartograf i podróżnik Abu Abdulalh Ibn Idris (1099-1166) ukończył mapę świata wykonaną na srebrnej tablicy o wymiarach 3,5x1,5 m. Papierowa wersja dzieła (Tabula Rogeriana) składała się z 70 arkuszy wraz okrągłą mapą świata. Podstawą do jej opracowania była mapa Ptolemeusza i pomiary wykonane przez Idrisiego.

[1001-1250] - 1150

Gerard z Cremony (1114-87), tłumacz wielu arabskich dzieł na łacinę (także arabskich przekładów dzieł uczonych greckich, m.in. "Almagestu" Ptolemeusza) wprowadza do Europy cyfry arabskie. Z jego przekładu pochodzi nazwa funkcji "sinus".

[1001-1250] - 1136

Najstarsze źródłowe ślady związane z istnieniem w Polsce żerdników (mierniczych) pojawiają się w bulli gnieźnieńskiej Innocentego II.

[1001-1250] - 1121

Perski astronom i fizyk Abul Fath Abd Al-Rahman Al-Khazini wykazuje (przy okazji prac nad wagą hydrostatyczną), że grawitacja działa w kierunku środka Ziemi.

[1001-1250] - 1093

Szen Kua (1031-1095), chiński matematyk, astronom, kartograf, tworzy dzieło "Meng chi pi tan", w którym zawarta jest pierwsza wzmianka o kompasie magnetycznym i jego zastosowaniu w kartografii.

[1001-1250] - 1088

W Bolonii powstaje pierwszy uniwersytet w Europie.

[1001-1250] - 1086-1087

Domesday Book - (Księga Sądu Ostatecznego) pierwszy spis powszechny w Anglii sporządzony na polecenie Wilhelma I Zdobywcy. W dwóch księgach (413 stron) spisano właścicieli i dzierżawców gruntów, mieszkańców wsi i miast, grunty, lasy, zwierzęta i budynki. Znalazło się w nim 13418 osad i miejscowości.

[1001-1250] - 1080

Ukazały się tablice Toledańskie - tablice astronomiczne opracowane przez uczonych hiszpańskich i arabskich zawierające m.in. tabele z formułami, za pomocą których można było wyznaczyć położenie planet na nieboskłonie w dowolnym dniu. W wiekach późniejszych podobne tablice były wykorzystywane w nawigacji morskiej.

[1001-1250] - 1056

W Xativa k. Walencji Arabowie założyli pierwszą czerpalnię papieru w Europie.

[1001-1250] - ok. 1050

Hermann von Reichenau (1013-58), mnich, kronikarz, matematyk, poeta, przyczynia się do przekładu wielu dzieł z zakresu matematyki i astronomii z języka arabskiego na łacinę. Sprowadza do Europy astrolabium i przenośny zegar słoneczny. Zajmuje się budową instrumentów muzycznych i astronomicznych.

[1001-1250] - 1035

Ali Al-hazen, Ibn al-Haytham (965-1038), arabski fizyk, matematyk, astronom, wykazał przy pomocy kamery obscura, że światło dociera do oczu po liniach prostych. Zajmował się m.in. soczewkami, zwierciadłami, perspektywą i teorią liczb. W latach 1015-17 kontrolował rozmiar wylewów Nilu.

[1-1000] - 998

Muhamma Ibn Muhammad Abu Al-Wafa (940-98), arabski matematyk i astronom, znajduje rozwiązania równania czwartego stopnia. Al-Wafa uważany jest za wynalazcę kwadrantu ściennego wykorzystywanego do pomiaru deklinacji gwiazd. Autor dzieł z zakresu arytmetyki i geometrii. Wprowadza odpowiedniki dzisiejszych funkcji secans i cosecans oraz oblicza tablice sinusów.

[1-1000] - 995

Muhammad Ibn Ahmad Abul-Rayhan Al-Biruni (973-1048), arabski matematyk i astronom, konstruuje pierwszy globus i używa astrolabium do pomiaru szerokości rzeki, głębokości studni i wysokości minaretów. Al-Biruni jest autorem m.in. 1500-stronicowej encyklopedii o astronomii - "Al-Qanun Al-Masudi". Określa w niej m.in. ruch Słońca i koryguje niektóre twierdzenia Ptolemeusza. Wiedza matematyczna pozwalała mu na wyznaczenie z dowolnego miejsca kierunku i odległości do Mekki, świętego miejsca Islamu (w której to stronę muzułmanie muszą zwrócić się w czasie modłów).

[1-1000] - ok. 900

Abu Kamil Shuja (ok. 850-930) pisze traktat, w którym zajmuje się zastosowaniami algebry w rozwiązywaniu problemów geometrycznych. Z jego prac czerpać będzie w XII wieku Leonardo z Pisy (Fibonacci).

[1-1000] - 850

Kompas jest powszechnie wykorzystywanym instrumentem w nawigacji morskiej w Chinach.

[1-1000] - ok. 830

W obserwatorium w Bagdadzie arabski astronom Yabya bin Abi Mansiir prowadzi systematyczne obserwacje ciał niebieskich.

[1-1000] - ok. 830

Muhammad ibn Musa Al-Khwarizmi (ok.780-850) arabski matematyk i astronom na podstawie dzieła Ptolemeusza opracowuje mapę ówczesnego świata.

[1-1000] - 724

Nang-Hung-Sho dokonał pomiaru długości stopnia w Chinach (dynastia Tang).

[1-1000] - 600-636

Biskup Isydor z Sewilli (560-636) pisze "Etymologiarum sive Originum libri XX" 20-tomową encyklopedię świata średniowiecznego. Prezentuje w niej m.in. zagadnienia z zakresu prawa, medycyny rolnictwa, religii logiki. Dwie księgi dotyczą geografii i świata. Świat dzieli on na trzy części: Europę, Azję i Afrykę; jedna z map w schematyczny i charakterystyczny sposób ukazująca ten podział przetrwała w publikacjach do XVII wieku. W wydaniu z 1472 r. mapa Isydora była pierwszą wydrukowaną mapą w Europie.

[1-1000] - 628

Brahmagupta (ok. 598-670), hinduski matematyk i astronom, w dziele pt. "Brahmasphutasiddhanta" (Otwarcie wszechświata) definiuje liczbę "0", liczby dodatnie i ujemne. Brahmagupta podał algorytmy na obliczenie pierwiastka kwadratowego i rozwiązanie równania kwadratowego.