powrót

Michał Barcik, Martyna Bartczak, Wojciech T. Witkowski

Z głębi ziemi

Badanie ruchów terenu zagrożonego deformacjami nieciągłymi. Zapadliska są jednym z rodzajów deformacji, jakie pojawiają się na powierzchni terenu. Pierwotną przyczyną ich powstania mogą być naturalne procesy zachodzące w głębi ziemi lub zmiany wywołane działalnością człowieka.

Chmura punktów pozyskana z drona przedstawiająca zapadlisko w okolicach Olkusza

Niezależnie od genezy zapadliska przyjmują postać wgłębień lub dziur. Występują w różnych rejonach świata – w Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Chinach, Rosji czy na Bliskim Wschodzie. Wiele z nich – ze względu na imponujące rozmiary i niezwykłe formy – stanowi atrakcje turystyczne. Jednak nowo formujące się zapadliska mogą stanowić duże zagrożenie dla bezpieczeństwa, głównie ludzi, gdyż powstają nagle i w trudnych do przewidzenia rejonach.

Taki też problem pojawił się w rejonie Olkusza. W wyniku zamykania i zalewania nieczynnej już kopalni głębinowej na powierzchni terenu zaczęły pojawiać się zapadliska. Choć było to do przewidzenia, określenie momentu oraz konkretnego miejsca wystąpienia zapadlisk nadal stanowi duże wyzwanie i nierozwiązany problem.

• Czy możemy przewidzieć zapadliska?

Zagadnieniem tym zainteresowali się studenci z Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH w ramach prac Koła Naukowego Geodetów „Dahlta”. Wsparci przez rektora AGH dofinansowaniem, przystąpili do realizacji projektu pn. „Z głębi ziemi – badanie ruchów terenu zagrożonego deformacjami nieciągłymi”. Celem przedsięwzięcia była obserwacja rejonu formujących się zapadlisk na terenach historycznej eksploatacji surowców mineralnych z wykorzystaniem geodezyjnych technologii pomiarowych.

Jako obszar badań wytypowano okolice Olkusza, gdzie w styczniu 2022 roku wystąpiło pierwsze w tym rejonie zapad­lisko – blisko drogi krajowej nr 94 w obrębie pobliskiego lasu. Kolejne zaobserwowane deformacje skłoniły zarządcę do wprowadzenia zakazu wstępu na te tereny. Powstanie zapadlisk związane było z likwidacją kopalni „Olkusz-Pomorzany” i rozpoczęciem procesu zatapiania wyrobisk górniczych. Woda powoli lub szybko zaczyna wracać do stanu pierwotnego w warstwach wodonośnych, zmieniając ustalony wcześniej stan naprężenia. Dodatkowo migrująca woda może powodować wypłukiwanie materiału luźnego, takiego jak piasek, i tym samym inicjalizować proces formowania się zapadliska...

Pełna treść artykułu w majowym wydaniu miesięcznika GEODETA

powrót

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.