Stanisław Dąbrowski
Mówić jednym językiem
Terminologia z zakresu informacji geograficznej na tle normy ISO/CD 15046-4. Niniejszy artykuł dotyczący terminologii objętej normą ISO/CD 15046-4 Informacja geograficzna, zawiera propozycje terminów, a także ich definicji w języku polskim i, oprócz swojego znaczenia informacyjnego, może być traktowany jako zaproszenie do dyskusji.
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ISO prowadzi działalność obejmującą wiele dziedzin nauki i techniki, między innymi informację geograficzną, której dotyczy norma ISO/ CD15046 Geographic Information. Norma ta dzieli się na 19 części, wśród których część czwarta (ISO/CD 15046-4) to Terminologia (Terminology). Tworzeniem normy międzynarodowej 15046-4 zajmuje się Komitet Techniczny ISO/TC 211 Informacja geograficzna/Geomatyka. Dokument ten zawiera definicje niektórych podstawowych terminów oraz określa kryteria, jakim powinny one odpowiadać. Ponieważ sprawy dotyczące terminologii należą do najistotniejszych zagadnień związanych z wymianą informacji i technologii oraz kontaktami międzynarodowymi, ogólnoświatowa standaryzacja terminologii powinna być stosowana w naszych opracowaniach i projektach.
Na wstępie chcę przedstawić pewien pogląd na temat stosowania terminów „norma” i „standard” (oraz pochodnych). Otóż jestem zdania, że ostatnio poprzez coraz szerszy strumień informacji technicznych trafiających do nas z krajów anglojęzycznych termin „standard” (standaryzacja) używany jest coraz częściej zamiast „norma” (normalizacja). Żywy język w sposób naturalny wchłania słowa różnego pochodzenia i nie zapobiegniemy temu, tworząc rygorystyczne przepisy. Ale jeżeli słowa są równoznaczne, to niech wzbogacają język, a nie zubożają. Tak więc, według mnie, jeśli już chcemy stosować termin „standard” zamiast „norma”, to traktujmy je wymiennie, pamiętając o tym, że są jeszcze słowa: normatyw, wzór, wzorzec itp.
Podstawy terminologii w dziedzinie informacji geograficznej
Terminologię możemy rozumieć jako dziedzinę wiedzy z pogranicza językoznawstwa, logiki, teorii informacji i nauk empirycznych, która współcześnie stawia sobie zadania obejmujące porządkowanie wiedzy, transfer wiedzy i technologii, rozwój systemów informacyjnych i systemów wiedzy. W terminologii można wyróżnić zasady o charakterze ogólnym i specjalistycznym.
Słowo „termin”, obok znaczenia obejmującego moment czasowy lub czas wyznaczony, powszechnie rozumiane jest jako wyraz lub połączenie wyrazowe o specjalistycznym, konwencjonalnie ustalonym znaczeniu naukowym albo technicznym (słowo „termin” to inaczej nazwa naukowa).
Omawiana część normy ISO 15046 jest pomyślana jako odniesienie do stosowania wspólnego języka przez członków Komitetu Technicznego ISO/TC 211 oraz jako zbiór terminów, które są używane w innych częściach ISO 15046, a także jako objaśnienie zasad tworzenia terminów i definicji z zakresu informacji geograficznej. Jednolity i zwięzły styl przedstawianych definicji jest zgodny z wymaganiami normy ISO 10241 określającej zasady przygotowania i sporządzania międzynarodowych norm terminologicznych. Ponadto ISO 15046-4 powiązana jest z wieloma innymi normami (patrz zał.: spis norm), w tym przede wszystkim z pozostałymi częściami normy ISO 15046 Informacja geograficzna, jak również z normami z zakresu słownictwa, zasad terminologii i kodowania (wymienione w przypisie końcowym „i”).
Pełna treść artykułu w styczniowym wydaniu GEODETY
powrót
|
