Jerzy Przywara
Proceduralne drogi
XIX Konferencja z cyklu Aktualne zagadnienia w geodezji, nt. „Polskie drogi – Od pomysłu do pozwolenia na budowę”, Nowy Sącz, 14-16 czerwca 2007 r.
|
Spotkanie w Nowym Sączu dotyczyło priorytetowego zadania naszej gospodarki, jakim jest budowa do 2012 roku kilku tysięcy kilometrów dróg i autostrad. Postulaty zmian zgłaszali z jednej strony geodeci i projektanci, z drugiej – urzędnicy. Jeśli mamy zdążyć, to rząd i Sejm muszą całą tę litanię wniosków potraktować bardzo poważnie. I to szybko.
Wlatach 2007-2015 planuje się wybudowanie w Polsce 1173 km autostrad, 2793 km dróg ekspresowych, 490 km obwodnic oraz przebudowę dróg krajowych o długości ok. 2000 km. Zgodnie z rządowym Programem Budowy Dróg Krajowych łączne wydatki na ten cel mają sięgnąć 131 mld złotych. Na przeszkodzie w wykorzystaniu tej astronomicznej kwoty mogą stanąć zagadnienia natury prawnej i organizacyjnej. W kilkudziesięciu referatach i wypowiedziach licznych uczestników konferencji w Nowym Sączu ani jeden raz nie padło stwierdzenie, że barierą w osiągnięciu celu wytyczonego przez rząd mogą być: niski potencjał firm, przestarzała technologia, braki sprzętowe czy materiałowe. Natomiast wszyscy – począwszy od szefa Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) i przedstawicieli administracji marszałkowskiej, a skończywszy na reprezentantach firm projektowych i geodezyjnych – wskazywali na dziesiątki legislacyjnych bubli i niedoróbek oraz nieprzystawanie procedur prawnych do inwestycyjnej i gospodarczej rzeczywistości.
Czasochłonność
Przykładów można by znaleźć dziesiątki, jeśli nie setki. Procedury samego tylko podziału nieruchomości dla 20-kilometrowego odcinka drogi zajmują ponad półtora roku, wydanie decyzji lokalizacyjnej i przejęcia nieruchomości na własność Skarbu Państwa – 10 miesięcy, wykonanie wycen nieruchomości z wydaniem decyzji odszkodowawczych – 12 miesięcy, odwołania – minimum 15 miesięcy itd. Na załatwienie wszystkiego potrzeba 10 lat.
Ogólnie można przyjąć, że etapy postępowania przygotowawczego przy inwestycji tego typu zajmują łącznie 6-12 lat, chociaż sama budowa trwa zaledwie 2-3 lata. Prosty rachunek wskazuje więc, że jeśli nie zmienimy przepisów, to możemy zapomnieć o wybudowaniu jakiejkolwiek dodatkowej drogi przed Euro 2012. Jak jest, a jak powinno być, wykazał organizator konferencji Bogdan Grzechnik, kierujący od wielu lat firmą specjalizującą się w przygotowaniu inwestycji drogowych. Przy odrobinie dobrej woli i nowelizacji kilku ustaw i rozporządzeń czas na niezbędne procedury można skrócić o blisko 60%.
Według Zbigniewa Kotlarka, generalnego dyrektora dróg krajowych i autostrad, głównym hamulcem w procesie inwestycyjnym jest właśnie prawo. Zmiany konieczne są w: prawie zamówień publicznych, prawie budowlanym oraz procedurach kontrolnych. Ślamazarność tych ostatnich często powoduje utratę płynności finansowej firm zaangażowanych w proces inwestycyjny – uważa szef jednej z najważniejszych instytucji zaangażowanych w program budowy dróg. Według Stanisławy Goli, naczelnika krakowskiego oddziału GDDKiA, niezbędne jest uproszczenie, ujednolicenie i skrócenie procesu przygotowania inwestycji oraz opracowanie jednolitych procedur dla całego kraju. W podobnym duchu wypowiadali się także inni uczestnicy konferencji.
Niesprawiedliwość
Wydawało się, że problemy rozwiąże nowelizacja „specustawy” (z 18 października 2006 r.). Niestety, już dzisiaj widać, że nadal sporo zostało do zrobienia. Niepokój budzi chociażby sprawa przejmowania gruntów prywatnych na rzecz Skarbu Państwa i tryb przyznawania odszkodowań. Znowelizowana pół roku temu ustawa doczekała się kolejnej nowelizacji 10 maja tego roku, ale znów trzeba ją zmieniać, bo państwo, przejmując grunt z mocy prawa, próbuje przy wypłacie odszkodowań postawić obywateli na z góry przegranej pozycji.
Jeśli już mówimy o odszkodowaniu przy wywłaszczaniu dokonywanym na cele publiczne, to dobrze, że Zenon Marzec z Agencji Geodezyjno-Prawnej „Grunt” głośno pyta, czy jest ono tymże „słusznym” odszkodowaniem, o którym mówi art. 21 Konstytucji. I podaje liczne przykłady, kiedy nie równoważy ono właścicielowi tzw. utraconych korzyści. I tak, jeśli działka w całości została przeznaczona pod budowę drogi, to właściciel otrzymuje, co prawda, odszkodowanie, ale nie uwzględnia ono np. kosztów, jakie musiał ponieść na znalezienie sobie nowej nieruchomości. Co gorsza, w przypadku budynków w złym stanie technicznym zdarza się, że odszkodowanie jest tak niskie, iż nie pozwala nabyć w ogóle żadnej zabudowanej nieruchomości. Niejednokrotnie jest też tak, że prostokątna działka została przecięta przez pas drogowy i właściciel ma teraz jedną lub dwie działki, jednak w kształcie wydłużonego trójkąta. Z uwagi na utrudnienia w korzystaniu wartość takiej nieruchomości jest oczywiście niższa niż prostokątnej, ale odszkodowanie tego nie uwzględnia.
Inną sprawą jest zmiana dotychczasowego lokalnego układu komunikacyjnego z chwilą oddania do użytku autostrady lub obwodnicy. Dla rolnika oznacza to konieczność kilkukilometrowego dojazdu do pola po drugiej stronie drogi, choć leży ono w zasięgu wzroku. Jakby tego było mało, zdarza się, że inwestor „zapomina” o zaprojektowaniu dróg technicznych, a przecież do każdego pola musi być jakiś dojazd.
Problemem nieco innej kategorii, ale rzutującym na egzystencję całych społeczności jest natomiast zamieranie handlu i usług, gdy strumień samochodów, a wraz z nimi i potencjalnych klientów, omija nową drogą miasto leżące do tej pory na trasie. Wypłata odszkodowań wyliczanych w dotychczasowej formie z pewnością nie rekompensuje strat właścicieli zamykanych z tego powodu zakładów i sklepów. Trudno będzie jednak znaleźć na to dobrą receptę, skoro nie znaleziono jej w „specustawie”.
Pełna treść artykułu w lipcowym wydaniu GEODETY
powrót
|
|
REKLAMA  |
|
|
