powrót

Jerzy Gaździcki

Diagnoza i recepta

Analiza jakości w geodezji i kartografii: konieczne urynkowienie

Norma ISO 9001:2000 „Systemy zarządzania jakością – Wymagania” [1], zwana dalej normą, ukierunkowana jest na dostosowanie wyrobu do oczekiwań klienta. Odnosi się ona do organizacji zajmującej się wytwarzaniem, ale przez podkreślenie roli procesów w systemach zarządzania jakością (SZJ) ma ścisły związek z jakością wyrobu wytwarzanego indywidualnie przez osobę (wykonawcę) oraz z jakością systemu tworzącego środowisko, w którym działają wytwórcy.
Jakość odnosi się do wyrobu (w przypadku geodezji i kartografii: pracy geodezyjnej i kartograficznej, a w przyszłości – także pracy taksacyjnej). Natomiast SZJ odnosi się do:
- wykonawcy (osoby zajmującej się wytwarzaniem),
- organizacji (firmy zajmującej się wytwarzaniem),
- systemu (środowiska, w którym działają wytwórcy).
Rola otoczenia (organizacyjnego, prawnego, gospodarczego, finansowego), w którym funkcjonuje geodezja i kartografia, została w tym tekście właściwie pominięta, chociaż wpływ tego otoczenia jest istotny i powinien być rozpatrywany.
Geodezja i kartografia posiada dwojaki charakter: - jest służbą o charakterze publicznym, nastawioną na zaspokajanie potrzeb państwa w zakresie informacji przestrzennej; - jest wolnym zawodem zaspokajającym indywidualne potrzeby klientów (obywateli i organizacji – w tym także związane z wymaganiami, jakie stawia państwo). Ta dwoistość ma odzwierciedlenie w podziale na: - administrację (służbę geodezyjną i kartograficzną), - wykonawstwo.

Poprzez zasób państwo ingeruje w sferę rynku

Zgodnie z punktem 7.5.4 normy „organizacja powinna zapewnić ochronę własności klienta przez okres, gdy znajduje się ona pod nadzorem organizacji lub jest przez nią używana”.

Istotą systemu obowiązującego w geodezji i kartografii jest istnienie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, który „służy gospodarce narodowej, obronności państwa, nauce, kulturze i potrzebom obywateli” (art. 40 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego – [2]), będącego zbiorem dokumentacji, powstałej w wyniku wykonanych w przeszłości i wykonywanych aktualnie prac geodezyjnych i kartograficznych. Obowiązkiem wykonawcy tych prac jest wykorzystanie dokumentacji zasobu oraz przekazanie swojego wyrobu nie tylko klientowi bezpośrednio zamawiającemu ten wyrób, lecz również państwu – dla wzbogacenia zasobu. Ustanawiając te obowiązki oraz obowiązek kontroli wyrobu i urzędowego poświadczania jego wartości, państwo ingeruje w układ dostawca – organizacja – klient (pkt 3 normy). Ta ingerencja dotyczy nie tylko spełnienia wymogów prawnych, które są przez normę uwzględniane (np. pkt 1.1), ale wkracza w sferę ekonomiczną, przez zastosowanie cen urzędowych, zwiększając koszty realizacji wyrobu (pobieranie opłat na rzecz zasobu za obsługę wykonywanej pracy geodezyjnej i kartograficznej – zgodnie z rozporządzeniem [3]).
Państwo ustanawia się więc z jednej strony dostawcą, a z drugiej – klientem (otrzymującym wyrób – precyzyjniej: część wyrobu – za który zapłatę wnosi klient bezpośrednio zamawiający ten wyrób). Tym samym państwo ingeruje w sferę rynku i uniemożliwia funkcjonowanie relacji najprostszej: organizacja – klient. O zasadności takiej ingerencji przesądza obecnie ustawa, ale czas weryfikuje negatywnie niektóre z założeń przyświecających budowie takiego systemu (np. pół wieku prób budowy aktualnej mapy zasadniczej na podstawie danych zasobu nie dało w skali kraju pozytywnego wyniku). System ten jest pozostałością ingerencji państwa w sferę gospodarczą – zastępowania przez państwo podmiotów gospodarczych i indywidualnych obywateli w ich decyzjach. Według [4] jest to niezgodne z zasadami gospodarki rynkowej i konstytucją RP.

Pełna treść artykułu we wrześniowym wydaniu GEODETY

powrót

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.