Jerzy Gaździcki
Społeczeństwo obywatelskie, informacyjne, geoinformacyjne
Każdemu zapewnia się wolność (...) pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
|
Społeczeństwo obywatelskie
W Polsce dużo uwagi poświęca się obecnie problemom społeczeństwa obywatelskiego, tj. społeczeństwa, w którym obywatele z własnej inicjatywy tworzą odpowiadające im formy życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego, a ingerencja władzy politycznej w ich życie jest ograniczona do minimum. W społeczeństwie obywatelskim działalność niezależnych od państwa różnorodnych instytucji, organizacji, związków i stowarzyszeń jest podstawą kształtowania świadomych postaw obywatelskich.
Minionych kilkanaście lat przyniosło wiele pozytywnych zmian pod tym względem, czego przykładem może być działalność Rzecznika Praw Obywatelskich. Trudno jednak uznać polskie społeczeństwo obywatelskie za dostatecznie rozwinięte. Przyczyną istniejącego stanu rzeczy jest przede wszystkim znaczne bezrobocie, wiążące się z takimi negatywnymi zjawiskami, jak bezradność, zniechęcenie i niezadowalający poziom oświaty. Odbija się to na jakości demokracji, a zwłaszcza na wyborach i funkcjonowaniu organów przedstawicielskich. Powstają zagrożenia, których bezpośrednim Źródłem jest samo społeczeństwo.
Członek społeczeństwa obywatelskiego musi mieć odpowiednią wiedzę o otaczającym go świecie, musi chcieć i umieć pozyskiwać i przekazywać informacje mające znaczenie dla niego, jego środowiska i całego społeczeństwa. We współczesnych krajach postindustrialnych o gospodarce opartej na wiedzy, zaspokaja on pod tym względem swoje potrzeby, korzystając z osiągnięć telekomunikacji i informatyki (czyli teleinformatyki), a znajdujące się na wysokim poziomie cywilizacyjnym społeczeństwo, w którym żyje, określane jest mianem społeczeństwa informacyjnego.
Istnieją zatem wzajemne związki między systemem demokratycznym, społeczeństwem obywatelskim i społeczeństwem informacyjnym, które w szczególności polegają na tym, że:
- społeczeństwo obywatelskie sprzyja rozwojowi demokracji,
- społeczeństwo informacyjne sprzyja rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego.
Nawiązując zaś do motta zaczerpniętego z polskiej konstytucji, można stwierdzić, że o ile dla społeczeństwa obywatelskiego podstawowe znaczenie ma prawo do informacji, to dla społeczeństwa informacyjnego ważne są warunki i dostępne środki korzystania z tego prawa.
Społeczeństwo informacyjne
Problematykę społeczeństwa informacyjnego rozpatruje się na różnych poziomach. Działalność na poziomie światowym prowadzi Organizacja Narodów Zjednoczonych, pod której egidą odbyła się pierwsza faza światowej konferencji na temat społeczeństwa informacyjnego World Summit on the Information Society (10-12 grudnia 2003 r.). Głównymi dokumentami konferencji są: deklaracja zasad oraz plan działań. Pierwszy z nich rozpoczyna się w sposób wyjaśniający pojęcie społeczeństwa informacyjnego: My, przedstawiciele narodów świata zgromadzeni w Genewie (...), deklarujemy nasze wspólne pragnienie i zobowiązanie budowy ukierunkowanego na ludzi i postęp, globalnego społeczeństwa informacyjnego, w którym każdy może tworzyć, uzyskiwać, użytkować oraz dzielić z innymi informację i wiedzę, ułatwiając osobom, społecznościom i narodom korzystanie z ich własnego potencjału dla trwałego rozwoju i polepszenia jakości życia, przyjmując za podstawę cele i zasady Karty Narodów Zjednoczonych oraz respektując w pełni i podtrzymując Deklarację Praw Człowieka.
Pełna treść artykułu w styczniowym wydaniu GEODETY
powrót
|
