Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
blog

Archiwum GEODETY


Internetowe Archiwum GEODETY jest ogólnodostępne i zawiera:
• wszystkie artykuły zamieszczone w miesięczniku GEODETA w latach 1995–2023 w postaci osobnych plików PDF;
• wszystkie wydania miesięcznika GEODETA z lat 1995–2023 w postaci plików PDF.
Pliki można ściągać do wykorzystania na własne potrzeby. Copyright GEODETA Sp. z o.o. i następcy prawni. Wszystkie prawa zastrzeżone łącznie z tłumaczeniami na języki obce.

W przypadku problemów z dostępem do internetowego Archiwum GEODETY prosimy o kontakt mailowy (geoforum@geoforum.pl)


1995199619971998199920002001
2002200320042005200620072008
2009201020112012201320142015
2016201720182019202020212022
2023
| Styczeń 2005, Nr 1 (116) |


• Jedna baza referencyjna czy kilka? – zastanawiają się Dariusz Gotlib, Adam Iwaniak i Robert Olszewski • Grawimetr w Tatrach • O samorządzie zawodowym pisze Adolf Jankowski, dyrektor Departamentu Nadzoru, Kontroli i Legislacji GUGiK • Zestawienie niwelatorów automatycznych • Siedziby rodowe Uchańskich na mapach ...

powrót

Henryk Bartoszewicz

Siedziby rodowe Uchańskich na mapach i planach z XVIII-XX wieku

Prowadząc badania dotyczące historii rodów, wykorzystujemy przede wszystkim klasyczne dokumenty pisane, zgromadzone najczęściej w archiwach prywatnych oraz akta metrykalne, księgi kościelne, spisy ludności, akta sądowe, akta deputacji szlacheckich i inne przechowywane w archiwach państwowych. Rzadziej sięgamy do źródeł kartograficznych. A ten typ dokumentacji często bywa bardzo istotny, zwłaszcza jeśli staramy się odtworzyć stan majątkowy rodziny na przestrzeni wielu lat czy nawet wieków.

Kartografika w pierwszej kolejności pomocne są w identyfikacji miejscowości, szczególnie jeśli w dłuższym przedziale czasu zmieniały się ich nazwy. Ważną rolę ten typ źródeł odgrywa przy ustalaniu własności zarówno ziemskiej, jak i budowli. Najistotniejsze w tym zakresie są mapy wielkoskalowe (gruntowe i miast). W tej grupie kartografików spotykamy takie, na których zostało umieszczone nazwisko właściciela dóbr ziemskich, działki budowlanej czy budynku. Największą wartość mają tu przede wszystkim mapy sporów, w tym sądowe, a także mapy regulacyjne i mapy sporządzane na potrzeby instytucji kredytowych.
Ród
Dla mnie interesująca okazała się próba ustalenia na mapach o różnej skali usytuowania własności ziemskiej należącej do protoplastów rodu Uchańskich. Ród ten wywodzi się od komesa Gotarda ze Służewa z rodu Radwanów. Gotard, oprócz siedziby rodowej Magnuszewo nad rzeką Orzyc i nadanych mu przez księcia mazowieckiego Konrada I osad Służew i Raków, kupił dobra Jakać. Według ustaleń Marty Piber (Służew średniowieczny, Warszawa 2001) i Aleksandra Uchańskiego (Monografia Uchańskich; niepublikowaną pracę udostępnił mi bratanek autora Jacek Uchański, obecnie wiceprezes WPG S.A.) potomkowie komesa Gotarda byli także dziedzicami w Okęciu, Włochach, Solipsach, Stojartach, Stanclewicach, Wolicy Służewieckiej i Szopach należących do parafii służewieckiej, w Dąbrówce w parafii Piaseczno, Ruścu i pobliskim Nadarzynie (rys. 1) oraz Siedlcu (późniejszym Sielcu) nad Narwią. Gniazdem rodowym Uchańskich był Rusiec, natomiast nazwisko przyjęli oni od nazwy miejscowości Uchanie w ziemi chełmskiej. Trudno jest udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kiedy ród ten wszedł w posiadanie Uchania lub jego części (rys. 2). W 1470 r. połowę wsi królewskiej Uchanie król Kazimierz Jagiellończyk nadał wieczyście kasztelanowi sandomierskiemu, staroście malborskiemu Pawłowi Jasieńskiemu z Jasieńca, a czternaście lat później pozwolił na lokowanie w niej miasta na prawie magdeburskim. Uchańscy bądź siedzieli na drugiej połowie Uchania, bądź weszli w jego posiadanie po śmierci Pawła Jasieńskiego. Aleksander Uchański stawia hipotezę, że stało się to najpóźniej na początku XVI w., kiedy jego przodkowie prawdopodobnie kupili te dobra od Oleśnickich, spadkobierców Jasieńskiego. Próba lokacji miasta podjęta przez Jasieńskiego w 1484 r., jak i następna w 1505 r., nie powiodły się. Uchanie w XVI w. było nadal wsią. Dopiero lokacja podjęta przez Annę Uchańską z domu Herburtównę, żonę Pawła Uchańskiego, zakończyła się powodzeniem 19 listopada 1596 r.

Pełna treść artykułu w styczniowym wydaniu GEODETY

powrót

dodaj komentarz

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.

ładowanie komentarzy

Jak korzystać z danych przestrzennych PIG?
czy wiesz, że...
© 2023 - 2024 Geo-System Sp. z o.o.

O nas

Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

Historia

Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

Reklama

Zapraszamy do kontaktu na adres
redakcji:

Kontakt

Redaktor prowadzący:
Damian Czekaj
Sekretarz redakcji:
Oliwia Horbaczewska
prześlij newsa

facebook twitter linkedIn Instagram RSS