powrót

Cezary Wł. Rembowski

Brzydota i zaniedbania u progu XX wieku

Rys historyczny pierwszych prac mierniczych i opracowań kartograficznych mających wpływ na rozwój terytorialny Łodzi w latach 1812-1917, cz. II

W drugiej połowie XIX wieku zaborcze władze carskie nie dbają już tak skutecznie i w sposób przemyślany o rozwój Łodzi, jak to miało miejsce wcześniej. Nastaje czas dynamicznego, ale zarazem chaotycznego i żywiołowego rozwoju miasta oraz najbliższych okolic.

W miarę napływu chłopskiej biedoty w pogoni za zarobkiem przedmieścia Łodzi rozwijały się spontanicznie, bez jakichkolwiek koncepcji architektonicznych. W tryby prac parcelacyjnych trafiały grunty prywatne i powstawały całe kwartały biedadomów i slumsów z siecią wąskich i niebrukowanych uliczek. Szczególnie po roku 1864 carskiej biurokracji nie zależało z różnych względów na realizacji potrzeb terytorialnych miasta. To oczywiste zaniedbanie spowodowało, że wyrosły typowe dzielnice nędzy, bezplanowe i bez uregulowań prawnych. Obszary zaniedbania (przedmieścia i okoliczne wsie) powstawały na terenach przyległych do Bałut, Widzewa, a później Chojen.

Tym niekorzystnym zjawiskom terytorialnym towarzyszą jednak różne plany i opracowania kartograficzne:
• datowany na rok 1876 Płan goroda Łodzi i prinadlieżaszczich k niemu ziemiel, w skali 1:20 000, na planszy 58 x 58 cm (AP Łódź);
• datowany na rok 1877 Plan der Grundbesitzungen samt Fabricken ... des Herrn Karl Scheibler mit der Umgebung der Stadt Lodz, autor R. Miciński, w skali 1:5000, na planszy 144 x 128 cm (AP Łódź);
ldatowany na rok 1881 Plan miasta Łodzi i gruntów do niego należących w skali 1:10 000, na planszy 80 x 65 cm (AP Łódź);
• datowany na rok 1883 Plan miasta Łodzi w guberni piotrkowskiej położonego, autor J. Petersilge, w skali 1:20 000, na planszy 42 x 34 cm (AGAD Warszawa).

Dodatkowo o Łodzi i okolicach traktuje Mappa Królestwa Polskiego z oznaczeniem odległości na drogach żelaznych, bitych i zwyczajnych z 1881 r., ułożona i litografowana przez Marcellego Gotza, ze skalą liniową w calach angielskich, na planszy 55 x 68 cm, druk K. Schoe­nert w Lipsku...

Pełna treść artykułu w październikowym wydaniu GEODETY

powrót

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.