|
Pierwszy numer kwartalnika „Wiadomości Służby Geograficznej” („WSG”) ukazał się w maju 1927 roku. Wydawcą był Wojskowy Instytut Geograficzny wraz z Sekcją Geograficzną Towarzystwa Wiedzy Wojskowej.
Inicjatorem stworzenia czasopisma o charakterze naukowym, którego tematyka obejmowałaby zagadnienia służby topograficznej, byli członkowie Sekcji Geograficznej. Skupiała ona ponad 170 osób, głównie oficerów WIG. Na posiedzeniu 16 października 1926 roku podjęto uchwałę o wydawaniu kwartalnika, określono cele czasopisma oraz wyłoniono Komitet Organizacyjny i skład redakcji.
Od strony formalnej powstanie „WSG” umożliwił dopiero rozkaz szefa WIG płk. Józefa Kreutzingera z 8 marca 1927 roku, w którym określono skład Komitetu Redakcyjnego. Sam Kreutzinger objął nad nim kierownictwo.
Dwa miesiące później ukazał się pierwszy numer kwartalnika. Mało znanym faktem jest to, że od 1928 roku do czasopisma dołączano „Wiadomości Żeglarskie” redagowane przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej, tym samym zagadnienia pomiarowe dotyczyły zarówno obszaru lądów, jak i morza.
Do czasu wybuchu II wojny światowej ukazało się 51 numerów „WSG” (35 pojedynczych i 8 podwójnych). W 1930 roku wzbogacono szatę graficzną wydawnictwa. Numer zawierający zeszyty 1 i 2 z 1935 roku ukazał się z kolei w żałobnej szacie z powodu śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego (pierwsze strony tego zeszytu pokazano w załączonym ponizej pliku).
W pierwszych latach redakcja mieściła się przy ul. Wilczej 64, później została przeniesiona do nowo wybudowanej siedziby WIG przy Alejach Jerozolimskich 97.
Płk Kreutzinger przewodniczył Komitetowi Redakcyjnemu do 1932 roku, od 1933 r. zastąpił go nowy szef WIG płk Tadeusz Zieleniewski. Wtedy też wydawcą kwartalnika został Instytut. Za wyjątkiem dwóch zeszytów (z 1928 i 1948 r.) redaktorem naczelnym wszystkich numerów był major (później ppłk) Jerzy Lewakowski. W 1939 r. ukazał się tylko jeden zeszyt „WSG”. Wybuch wojny przerwał prace nad kolejnym. Nastąpiło 9 lat przerwy w wydawaniu czasopisma.
W okresie międzywojennym w kwartalniku ukazało się ponad 200 artykułów traktujących o geografii i geodezji (ok. 58% wszystkich), kartografii (12%), topografii, fotogrametrii, instrumentoznawstwie, geomorfologii. Pisali w nim nie tylko oficerowie WIG, ale i oficerowie służb topograficznych innych krajów oraz naukowcy z uniwersytetów we Lwowie, Wilnie, Krakowie i Warszawie. W „WSG” informowano o pracach i wydawnictwach Instytutu, były recenzje książek, informacje o nowościach kartograficznych na świecie, znaleźć można było sprawozdania z konferencji zagranicznych. Dbano o atrakcyjność pisma, zamieszczono w nim łącznie 110 kolorowych map. Czasopismo było z jednej strony oknem na świat dla kadry wojskowej, z drugiej –czynnikiem edukującym, tę funkcję pełniły zwłaszcza wydawane na bazie nadsyłanych materiałów tomiki Biblioteki Służby Geograficznej, które zastępowały instrukcje i podręczniki.
Historia kwartalnika kończy się w 1948 roku. W jednym zeszycie ukazały się wtedy dwa numery, jednakże już pod zmienioną nazwą „Wiadomości Służby Topograficznej” z podtytułem: Kwartalnik Wojskowego Instytutu Geograficznego Sztabu Generalnego. Szefem Komitetu Redakcyjnego pierwszego z nich był gen. Władysław Korczyc (Szef Sztabu Generalnego), drugiego – kpt Teodor Naumienko (powojenny szef WIG).
Od razu w pierwszym numerze krytyce poddano dokonania poprzedników. Między innymi zarzucano im, że przedwojenne wydawnictwo zbyt wiele miejsca poświęcało geografii kosztem geodezji i kartografii. Nowa komunistyczna władza miała okazję pokazać, jak takie czasopismo powinno wyglądać. Nie zrobiła tego. Zeszyt nr 2 był ostatnim. Nigdy nie podano przyczyn likwidacji tytułu. Można się domyślać, że było to związane z zaostrzeniem stalinowskiego kursu i czystkami w Wojsku Polskim. 15 października 1948 roku Naumienko i inni pracownicy WIG, którzy, tak jak on, pracowali w przedwojennym Instytucie, zostali aresztowani (Naumienko został zwolniony dopiero na fali odwilży w 1956 r.). Później jeszcze dwukrotnie próbowano reanimować czasopismo. We wrześniu 1991 roku ukazał się nr 3 „Wiadomości Służby Topograficznej” (okładka na fot. powyżej), a w 1994 – nr 4. Pierwszy wydał Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego WP, drugi – Zarząd Geografii Wojskowej Sztabu Generalnego WP. Nazwy co prawda różne, ale w gruncie rzeczy zadania jednostki były zbieżne z tym co robił Wojskowy Instytut Geograficzny.
Oprac. Jerzy Przywara. Wykorzystano: Eugeniusz Sobczyński „Wiadomości służby topograficznej 1927-1948”, WST 1/1991
październik 2010 r.
|
