|
W 1979 r. dwaj młodzi doktorzy z Instytutu Geodezji Górniczej i Przemysłowej (IGGiP) Akademii Górniczo-Hutniczej popełnili 42-stronicową instrukcję „Kodowanie obiektów w systemie numerycznego przetwarzania danych geodezyjnych huty Baildon”. Byli to Konrad Eckes (doktorat w 1974 r.) i Ryszard Hycner (1976 r.). Instytutem kierował wtedy prof. Michał Odlanicki-Poczobutt, a opracowanie instrukcji zleciło powstałe dwa lata wcześniej Centrum Informatyczne Geodezji i Kartografii (CIGiK) w Warszawie, w którym wicedyrektorem był prof. Jerzy Gaździcki.
Instrukcja (jako Zadanie nr 1) była fragmentem szerszego przedsięwzięcia. Założenia projektowe systemu przetwarzania danych dla huty opracowano bowiem na bazie projektu technicznego systemu informatycznego „Kataster budynków i urządzeń inżynierskich zakładu przemysłowego”. Był to tzw. temat resortowy GUGiK przygotowany przez specjalistów z IGGiP AGH w 1976 r. na zlecenie CIGiK.
Instrukcja pisana na maszynie z odręcznie wykonanymi tabelami jest nie tylko świadectwem początków informatyzacji w geodezji, ale i dalekowzroczności autorów. Warto przytoczyć chociażby paragraf 9 dokumentu.: „Ustala się, że podstawowym elementem zagospodarowania technicznego terenu oraz innym elementem podlegającym pomiarowi, kodowanym dla systemu numerycznego przetwarzania danych zakładu przemysłowego, jest obiekt”.
Z dzisiejszego punktu widzenia ciekawszy od obiektowej, wektorowej filozofii oraz techniki kodowania opisanej lapidarnie na kilkunastu stronach, wydaje się aneks do instrukcji. To z jednej strony wstęp do topologii, która stała się modna wiele lat później, z drugiej – przestroga, że jeśli do komputera wprowadzimy złe dane, to otrzymamy takie same wyniki.
Czytamy w nim m.in.:
Zasady kodowania obiektów dla systemu numerycznego przetwarzania danych geodezyjnych zakładu przemysłowego są zgodne z generalną koncepcją opisu rozmieszczonych w przestrzeni przedmiotów o różnych cechach. Jeżeli możemy przedmioty sklasyfikować według cech jakościowych lub funkcjonalnych, określić ich kształty i położenie w przestrzeni, to możemy opisać ściśle wszystkie konkretne przedmioty przez kolejne ustalenie:
-jednego przedmiotu ze zbioru przedmiotów,
-jednego kształtu ze zbioru kształtów,
-jednego położenia ze zbioru wszystkich możliwych położeń.
W ten sposób możemy utworzyć ciąg opisów pojedynczych przedmiotów, a tym samym opisać konkretną przestrzeń.
[…]
W tradycyjnej postaci człowiek wykreślał pierworys na podstawie szkicu polowego i człowiek interpretował szkic polowy doszukując się całej geometrii przedmiotów i kontrolując ją semantycznie. W systemie numerycznego przetwarzania danych geodezyjnych cały zbiór informacji dotyczącej geometrii musi być asemantyczny, to znaczy tak zaprojektowany, aby mimo braku semantycznej kontroli, poprawnie odzwierciedlał poszczególne przedmioty wraz z całym niełatwym ich powiązaniem z innymi. Dlatego też dokument źródłowy, który łączy etap uzyskiwania danych z etapem tworzenia zbioru musi przewidywać wszystkie przypadki skomplikowanego układu przedmiotów. Również zasady zapisu (wypełnienia) dokumentu muszą być ścisłe i jednoznaczne. Zapis powinien być dokonywany w sposób przemyślany i staranny, a nade wszystko sprawdzony.
Przed opracowaniem instrukcji autorzy przestudiowali procesy technologiczne w hutnictwie i wykorzystali swe bogate doświadczenie z pomiarów prowadzonych na terenie zakładów przemysłowych. Ciekawostką jest to, że zaproponowali zejście ze skalą opracowania wielkoskalowego do wielkości 1:250, co – biorąc pod uwagę zagęszczenie infrastruktury – było jak najbardziej celowe.
Autorzy instrukcji, dzisiaj z tytułami profesora, nadal są pracownikami Akademii Górniczo-Hutniczej. Centrum Informatyczne Geodezji i Kartografii przestało istnieć w 1981 roku, katowicka huta Baildon od 2001 r. jest w stanie likwidacji.
Oprac. JP
sierpień 2010
|
