Jak zdaliśmy test z umiejętności czytania i pisania?

Co piąty piętnastolatek w Europie, podobnie jak wielu dorosłych, ma braki w podstawowych umiejętnościach czytania i pisania, które utrudniają znalezienie pracy i rodzą ryzyko wykluczenia społecznego. Jak na tym tle wypada Polska?

Najnowsze rezultaty Programu międzynarodowej oceny umiejętności uczniów (PISA), ogólnoświatowego badania umiejętności 15-latków w zakresie czytania, matematyki i nauk przyrodniczych, wykazały, że umiejętności czytania jednego na pięciu, czyli 20% z nich, są niskie. Rezultaty badania opracowywane co trzy lata przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wskazują, że od 2000 r. Europa w nieznacznym stopniu poprawiła swoje wyniki.

Według przeprowadzanych w ramach PISA badań uczniowie osiągający słabe wyniki w czytaniu to ci, którzy potrafią wykonać jedynie najprostsze zadania w zakresie czytania, takie jak odnalezienie pojedynczej informacji, określenie głównego tematu tekstu lub wykrycie prostego związku z zagadnieniami z życia codziennego. Definicja ta opiera się na prowadzonym przez OECD Programie międzynarodowej oceny umiejętności uczniów (PISA), w którym wyniki opisywane są w skali od 1 do 5 (najlepszy wynik). Uczniowie osiągający słabe wyniki w czytaniu to ci, których wynik nie przekracza 2.

Jak na tle innych państw Unii Europejskiej wypada nasz kraj? Nienajgorzej. W 2009 r. 15 proc. polskich 15-latków miało problemy z czytaniem i pisaniem (i równocześnie od 2000 roku odsetek ten ciągle spada). Pokonujemy w tym naszych sąsiadów: Niemców (18,5), Słowaków (22,3), Czechów (23,1), Litwinów (24,3). Zaskakujące mogą być natomiast wyniki zanotowane w Austrii i Luksemburgu, gdzie w 2009 r. odsetek ten osiągnął odpowiednio aż 27,5 i 26. Jednak – jak wynika z badań – najgorzej jest w Bułgarii i Rumunii. Tam udział uczniów mających problemy z czytaniem i pisaniem w 2009 r. wynosił odpowiednio 41 i 40,4 proc. (lekki optymizm budzi to, że w obu przypadkach w stosunku do lat wcześniejszych jest ich tam coraz mniej). Z kolei najlepszy wynik (tylko 8,1%) zanotowano w Finlandii, choć w stosunku do roku 2006 wzrósł on o 3,3%.

Aby zaradzić słabemu ogólnoeuropejskiemu wynikowi, Komisja Europejska utworzyła niezależną grupę ekspertów, której zadaniem jest wypracowanie sposobów podniesienia poziomu umiejętności czytania i pisania. Grupie, która 1 lutego po raz pierwszy spotkała się w Brukseli, przewodniczy księżna Holandii Laurentien, pełniąca funkcję specjalnego wysłannika ds. umiejętności czytania i pisania w kontekście rozwoju w ramach ONZ do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO). Ministrowie UE przyjęli za cel obniżenie do 2020 r. odsetka uczniów mających problemy w zakresie czytania, matematyki i nauk przyrodniczych poniżej 15%.

Źródło: KE, AW