Założenia do nowego Prawa o miarach

Do Rady Ministrów wpłynęły założenia do projektu ustawy Prawo o miarach opracowane w Ministerstwie Gospodarki. W miejsce Głównego Urzędu Miar powstać ma Polski Instytut Metrologii (PIM). Odchudzeniu ulegnie struktura administracji metrologicznej, zmiany dotyczą także obszaru działania nowej instytucji.

Proponuje się przekształcenie GUM i terenowej administracji miar w państwową osobę prawną realizującą zadania państwowego instytutu metrologicznego, a także wspierającą technologicznie krajowy przemysł pomiarowy oraz wykonującą czynności usługowe i administracyjno-inspekcyjne związane z kalibracją, legalizacją i kontrolą przyrządów pomiarowych. Rozwiązania zaproponowane w projekcie zmierzają do:
-redefinicji zadań państwa w obszarze systemu miar i nadania właściwej roli zadaniom związanym ze wspieraniem podmiotów gospodarczych oraz prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie metrologii;
-zwiększenia samodzielności instytucjonalnej i finansowej nowego urzędu;
-powołania Krajowej Rady Metrologii, ciała doradczego ministra gospodarki;
-wprowadzenia obowiązku opracowania i wdrażania krajowego Programu Badań i Rozwoju Metrologii;
uproszczenia procedur administracyjnych;
-wykorzystania instytucji partnerstwa publiczno-prywatnego dla pobudzenia rozwoju prywatnych laboratoriów pomiarowych i wzorcujących.

Ograniczeniu ulegnie administracja urzędu. Obecnie GUM ma bardzo rozbudowaną strukturę terenową (9 urzędów okręgowych i aż 58 urzędów obwodowych) i zatrudnia ponad 1100 osób. O ile w 2005 roku wydatki GUM wyniosły 64,9 mln zł i osiągnął on nadwyżkę finansową w wysokości 2,45 mln zł, to w kolejnych latach wydatki wzrastały (do ponad 80 mln zł w 2010 r.) i pojawił się znaczny deficyt (3,3 mln zł w 2010 r.). Zmiany organizacyjne zaproponowane w projekcie, w tym redukcja kadr, mają przynieść obniżenie wydatków o ok. 14 mln zł.

Badania wykonane przez czołowy światowy instytut metrologiczny, jakim jest amerykański NIST (National Institute of Standards and Technology), wykazały, że korzyści z inwestycji w programy badawczo-rozwojowe w obszarze metrologii są nawet kilkadziesiąt razy wyższe od poniesionych nakładów. W Wlk. Brytanii pomiary stanowią 0,8% PKB, czyli ok. 5 mld funtów. Z kolei analizy przeprowadzone przez Dyrekcję Generalną ds. badań Komisji Europejskiej wykazały m.in., że w państwach członkowskich UE wydatki na czynności pomiarowe sięgają 1% PKB i generują poprzez zastosowanie pomiarów i wiedzy metrologicznej przychody dla gospodarki na poziomie 230 mld euro (2,7% PKB UE).
We wszystkich krajach rozwiniętych za utrzymywanie i zarządzane krajowym systemem pomiarowym odpowiadają jednostki określane mianem krajowych instytutów metrologicznych. Utworzenie PIM umożliwi dostęp do nowych źródeł finansowania, które można będzie przeznaczyć zarówno na realizację konkretnych projektów badawczych, jak i nową infrastrukturę.

Projekt jest na etapie prac Komitetu Stałego Rady Ministrów.

JP