U kartografów o mapach złożonych, lecz zrozumiałych

Stworzenie interaktywnej i animowanej mapy dla takich zjawisk, jak topnienie lądolodów czy rozwój aglomeracji, to z technicznego punktu widzenia żaden problem. Jak jednak to zrobić, by odbiorca zrozumiał tak złożone procesy? To wyjaśniał dziś (13 grudnia) w Katedrze Kartografii Uniwersytetu Warszawskiego dr Tomasz Opach.

fot. folk.ntnu.no/opach

Wydarzenia ostatnich miesięcy, takie jak eksplozja wulkanu na Islandii czy wyciek ropy w Zatoce Meksykańskiej, powodują wysyp interaktywnych map w internecie. Jak jednak zauważył dr Tomasz Opach, wiele z nich to proste animacje, które poza prezentacją samego zjawiska ani nie wyjaśniają jego przyczyn, ani nie mówią nic o jego skutkach. Tu pojawia się więc interesujący i wciąż słabo zbadany przez kartografów problem – jak w atrakcyjny i przystępny sposób objaśniać skomplikowane zjawiska na mapach?

Skoro temat jest złożony, to taka sama musi być i mapa. Warto więc – zdaniem dr. Opacha – by tego typu wizualizacja zawierała instrukcję obsługi. Nie mniej ważne jest także dostosowanie treści i formy opracowania do wiedzy i zdolności percepcyjnych odbiorcy. Najważniejszym elementem powinna być animowana mapa. Według dr. Opacha musi być ona możliwie jak najprostsza, gdyż jeśli będzie zawierać zbyt dużo treści, odbiorca będzie miał problemy z jej zrozumieniem. Poza animowaną mapą niezbędnym elementem tego typu prezentacji są także legenda oraz panel nawigacyjny pozwalający kontrolować upływ czasu i treść na ekranie.

Dużo rzadziej spotykane są statyczne mapy, wykresy i inne elementy, które w sposób bardziej szczegółowy objaśniają zjawisko przedstawiane na animacji. Przykładowo, jeśli chcemy pokazać wyciek ropy naftowej w Zatoce Meksykańskiej, warto do takiej prezentacji dodać np. mapę ilustrującą złoża ropy w tym regionie czy przebieg prądów morskich. Dzięki temu odbiorca dowie się nie tylko, gdzie znajdowała się w danej chwili plama, lecz także dlaczego.

Praktyczną syntezą poglądów różnych naukowców dotyczących kartograficznej prezentacji złożonych zjawisk jest przedstawione na seminarium opracowanie dotyczące historii Puszczy Kampinoskiej (dostępne także on-line). Zdaniem dr. Opacha mimo coraz większej liczby narzędzi do tworzenia interaktywnych map jego wykonanie było sporym wyzwaniem. Było bowiem czaso- i pracochłonne, a także wymagało opanowania specjalistycznej wiedzy i rozstrzygnięcia wielu wciąż nierozwiązanych zagadnień metodycznych (dotyczących choćby percepcji cyfrowych map). Jak jednak zauważyli podczas dyskusji uczestnicy seminarium w Katedrze Kartografii UW, przykład ten pokazuje, że kartografowie – wbrew niektórym opiniom – mają jeszcze wiele interesujących problemów do zbadania.

Jerzy Królikowski