Laser w zabytkowych gdańskich piwnicach

Unikatowe w skali kraju XIII-wieczne piwnice na gdańskim Placu Dominikańskim odkryte przez archeologów w 2006 r. po długim okresie oczekiwania mają szanse wrócić do pierwotnej świetności. Znalazły się środki, chęci i przede wszystkim technologie, dzięki którym już niedługo będzie można oglądać zrewitalizowany obiekt. Obecnie prowadzone są tam równolegle prace zabezpieczające, archeologiczne i konserwatorskie. To najstarsze zachowane w Gdańsku wnętrze zostało również zinwentaryzowane za pomocą skanowania laserowego.

Zakład Usług Inżynierskich Apeks z Gdańska podjął się wykonania trójwymiarowego modelu piwnic przy użyciu skanera laserowego VZ-400 firmy Riegl. – Wynikiem skanowania laserowego jest chmura punktów, w której każdy punkt posiada precyzyjnie określone w przestrzeni współrzędne (X, Y, Z). Pozwala to na niezwykle dokładne zobrazowanie poszczególnych elementów i detali, jak również całych powierzchni czy kubatur – wyjaśnia Paweł Kowalewski, geodeta, specjalista ds. skanowania w firmie – Jest to obecnie najszybsza i najdokładniejsza metoda sporządzania dokumentacji tego typu obiektów. Następnie zeskanowane dane przenoszone są do komputera, gdzie w oprogramowaniu RiSCAN PRO powstaje model 3D. Wraz ze skanerem skalibrowany jest aparat fotograficzny, dzięki czemu każdy pomierzony punkt otrzymuje właściwą kolorystykę zgodną z oryginalnym obiektem. Czas pomiaru oraz ilość pozyskanych informacji przestrzennych sprawia, że skanowanie laserowe jest bezkonkurencyjne w stosunku do tradycyjnych metod pomiaru – dodaje Kowalewski.

Użyta technologia skanowania laserowego 3D pozwala uzyskać w krótkim czasie trójwymiarowy model w pełni odwzorowujący obiekt. Pole widzenia skanera Riegl VZ-400 to 360 stopni w poziomie oraz 100 stopni w pionie. Jego zasięg wynosi 1,5-500 m, co daje możliwość skanowania obiektów wielkokubaturowych, prędkość sięga 122 tys. punktów na sekundę, a dokładność skanowania – 5 mm. Jedynymi ograniczeniami dla tego rozwiązania są opady atmosferyczne, które mogą zakłócić pomiar.

Gdańskie piwnice widziane okiem skanera laserowego - fragment chmury punktów w skali szarości

Łuk romański z XIII wieku, z prawej model 3D fragmentu łuku wygenerowany na podstawie chmury punktów – efektu skanowania laserowego

– Jesteśmy zaskoczeni dokładnością pomiarów, jaką daje skanowanie laserowe. Dzięki opracowanemu raportowi mamy udokumentowaną każdą cegłę, każdy nawet najmniejszy element muru piwnicy – mówi Henryk Paner, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, który sprawuje pieczę nad zabytkowymi romańskimi piwnicami. – W przypadku obiektów zabytkowych, w tym archeologicznych, szczególnie istotne jest zachowanie wszelkich środków bezpieczeństwa, aby podczas prac konserwatorskich nie uszkodzić obiektu. Skanowanie laserowe sprawdza się tutaj doskonale. Jest bezinwazyjne, nie wymaga fizycznego kontaktu z badanym obiektem – dodaje dyrektor.

Zdaniem Macieja Szyszki, archeologa z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, w przypadku gdańskiego obiektu model cyfrowy pozwoli na szczegółowe doprojektowanie brakujących elementów, takich jak pola sklepień, umożliwiając prezentację rewitalizowanego zabytku szerokiej rzeszy zwiedzających.

Źródło: ZUI Apeks Sp. z o.o.