65 lat Instytutu Geodezji i Kartografii

Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak, wiceminister infrastruktury Piotr Styczeń, główny geodeta kraju Jolanta Orlińska i ponad setka innych gości przybyli do Pałacu Staszica w Warszawie na uroczystość z okazji 65-lecia Instytutu Geodezji i Kartografii (28 kwietnia).

30 marca 1945 roku powołano do życia trzy znaczące instytucje geodezyjne: Główny Urząd Pomiarów Kraju, Państwową Radę Mierniczą i właśnie Geodezyjny Instytut Naukowo-Badawczy, dzisiejszy IGiK (zmiana nazwy nastąpiła w 1955 roku). Pierwszym jego dyrektorem został prof. Edward Warchałowski, rektor Politechniki Warszawskiej. Siedziba mieściła się początkowo w budynku Politechniki (stamtąd pochodziła także kadra), później instytut przeniósł się na ul. Jasną 2 i w końcu na Modzelewskiego 27.

Celem, jaki przyświecał powołaniu tej jednostki, było prowadzenie badań naukowych i działalność techniczno-rozwojowej na rzecz państwowej służby geodezyjnej i kartograficznej, i nie zmienił się on do dzisiaj. W 1972 roku instytut uzyskał prawo do nadawania stopnia doktora. W IGiK wypromowano 50 doktorów (38 to jego pracownicy), a 11 pracowników IGiK uzyskało tytuły profesorów.

Do 2001 roku jednostką nadrzędną dla instytutu był GUGiK (wcześniej GUPK i CUPK), dzisiaj jest nią Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. IGiK wchodzi w skład 13 jednostek badawczych tworzących Naukową Sieć – Systemy Geoinformatyczne, jest także jednym z pięciu instytutów w sieci geofizycznej. Sześć zakładów IGiK i dwie pracownie zajmują się działalnością badawczą głównie z zakresu: geodezji, fotogrametrii, kartografii, teledetekcji oraz systemów informacji przestrzennej.

Trudno byłoby wyliczyć wszystkie projekty realizowane w ciągu tych 65 lat w instytucie. Wśród najważniejszych, mających szczególny wpływ na rozwój geodezji i kartografii w naszym kraju, trzeba wymienić:
-założenie Polskiej Sieci Geodynamicznej i podstawowej osnowy grawimetrycznej,
-założenie punktów magnetycznych,
-opracowanie Atlasu Magnetycznego Bałtyku,
-opracowanie modelu centymetrowej geoidy dla obszaru Polski,
-uruchomienie stacji permanentnych w Borowej Górze,
-opracowanie metody pomiaru i obliczania wskaźników odporności obwałowań zbiorników na zmiany obciążenia,
-skonstruowanie pochyłomierza wykorzystującego rezonatory kwarcowe,
-zastosowanie niemetrycznych naziemnych kamer cyfrowych do inwentaryzacji 3D,
-opracowanie bloków aerotriangulacji z wykorzystaniem INS,
-opracowanie cyfrowej mapy podkładowej Polski w skali 1:200 000,
-utworzenie Ośrodka Przetwarzania Obrazów Lotniczych i Satelitarnych (OPOLIS), pierwszej tego typu jednostki krajach Bloku Wschodniego (1976),
-opracowanie metody wykorzystania zdjęć satelitarnych do oceny stanu roślin uprawnych i prognozowania plonów,
-zastosowanie satelitarnych zdjęć mikrofalowych do oceny wilgotności gleb,
-opracowanie pierwszego w Polsce pakietu GIS (SINUS),
-budowa baz danych przestrzennych oraz regionalnych i tematycznych SIP,
-opracowanie koncepcji SIP dla całego kraju.

W tym czasie instytutem kierowały same geodezyjne znakomitości: po prof. Warchałowskim stery przejął prof. Bronisław Piątkiewicz, a następnie prof. Tadeusz Lazzarini. Kolejnymi byli: prof. Stanisław Kryński, prof. Bodgan Ney i prof. Adam Linsenbarth. W latach 2006-08 (w związku z formalnymi kłopotami z wyborem nowego szefa) instytutem kierował Jerzy Sujecki, wieloletni zastępca dyrektora instytutu. Od 2008 roku dyrektorem jest dr Marek Baranowski (na fot. u góry). Radzie Naukowej IGiK przewodniczyli kolejno profesorowie: Edward Warchałowski, Jan Piotrowski, Jan Różycki, Michał Odlanicki-Poczobutt, Wojciech Janusz, a od 1995 roku – Bogdan Ney.

Najdłużej, bo aż przez 22 lata, instytutowi szefował Stanisław Kryński. Najdłuższy staż pracy ma z kolei prof. Wojciech Janusz, specjalista z zakresu pomiarów przemieszczeń i odkształceń obiektów inżynierskich.

Uroczystość w Pałacu Staszica rozpoczęto chwilą ciszy dla upamiętnienia ofiar katastrofy pod Smoleńskiem oraz pracowników IGiK zmarłych w ostatnich latach. Dyrektor dr Marek Baranowski przedstawił w skrócie historię instytutu, ludzi i największe dokonania oraz zadania, jakie stoją przed placówką. Okolicznościowe wystąpienia mieli m.in. główny geodeta kraju Jolanta Orlińska i wiceminister infrastruktury Piotr Styczeń. Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak wysoko ocenił pracę IGiK i zapewnił, że może on liczyć na wsparcie ministerstwa, zwłaszcza że liczba zadań dla geodezji wzrasta.

Z okazji jubileuszu Rada Naukowa nadała kilku osobom Tytuły Honorowego Członka IGiK. Otrzymali je: prof. Jerzy Gaździcki (prezes PTIP) oraz Ewa Balcerek, Maria Cisak, Mieczysław Rzewuski, Andrzej Toruński, dr Teresa Baranowska (pracownicy instytutu). Dyplomy wręczali przewodniczący Rady prof. Bogdan Ney i dr Marek Baranowski (fot. u dołu)

Na uroczystość, oprócz pracowników instytutu, przybyli przedstawiciele Polskiej Akademii Nauk, Politechniki Warszawskiej, AGH, WAT, UWM, a także PIG, GUS, IMiGW, IGSMiE, CBK PAN, firm geodezyjnych i administracji geodezyjnej.

Jerzy Przywara