Mapa Winlandii jednak autentyczna?

Opublikowane w ostatni piątek wyniki badań duńskiego naukowca Rene Larsena wskazują, że będąca przedmiotem wielu kontrowersji mapa Winlandii jest niemal na pewno autentyczna. Jeśli wyniki te zostaną potwierdzone, będzie to najstarsza znana mapa Nowego Świata.

Mapa znana pod nazwą „Vinilanda Insula” została upubliczniona dopiero w 1957 roku, kiedy amerykański miłośnik sztuki zakupił ją od szwajcarskiego sprzedawcy dzieł sztuki po tym, jak kilka dni wcześniej ofertę odrzuciło British Museum. Osiem lat później mapę odkupił Uniwersytet Yale, gdzie znajduje się ona do dzisiaj. Jej losy przed II wojną światową nadal pozostają tajemnicą. „Vinilanda Insula” jest prawdopodobnie XIV-wieczną kopią mapy świata z XIII wieku. Naniesiono na nią Grenlandię oraz wyspę Winlandię, czyli najprawdopodobniej obszar obecnej Nowej Funlandii. Autentyczność mapy świadczyłaby o tym, że Nowy Świat znany był Europejczykom, a nie tylko Wikingom, przynajmniej 50 lat przed słynną wyprawą Krzysztofa Kolumba.

Seria szczegółowych badań naukowych podważyła jednak autentyczność tego dzieła. Pierwszym argumentem na rzecz tej tezy jest obecność w tuszu anatazu (dwutlenku tytanu) – substancji użytkowanej w drukarstwie dopiero od 1920 roku. Kolejne wątpliwości rodzi łacińska pisownia niektórych nazw (stosowana dopiero od XVII wieku) oraz fakt, że Grenlandia jest na mapie wyspą (co zostało ostatecznie potwierdzone dopiero na początku XX wieku), podczas gdy przez wiele wieków uważana była za półwysep. W ostatnich latach naukowcy wysuwali także podejrzenia, jakoby mapa składała się z dwóch oddzielnych arkuszy, z których ten, który zawiera Winlandię, miałby być doklejony do oryginału wiele wieków później. Dowodem tej teorii jest fakt, że żadna nazwa geograficzna nie przecina styku arkuszy.

Wszystkie wątpliwości podczas odbywającej się w dniach 12-17 lipca XXIII Międzynarodowej Konferencji Historii Kartografii w Kopenhadze rozwiał Rene Larsen – rektor Szkoły Konserwatorskiej przy Duńskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przeprowadził on datowanie metodą izotopów węgla, które jednoznacznie wskazało, że mapa została opracowana około 1440 roku, podczas gdy Kolumb dotarł do Ameryki dopiero w 1492 roku. Rene Larsen obalił także argument związany z obecnością dwutlenku tytanu, twierdząc, że prawdopodobnie substancja ta pochodzi z piasku, który w czasach średniowiecza powszechnie używano do suszenia atramentu.

Źródło: Reuters