SOPO, czyli osuwiska pod specjalnym nadzorem

W Polsce, mimo że jest krajem głównie nizinnym, są regiony, gdzie zagrożenie osuwiskami jest stale obecne, a w „latach mokrych” przybiera rozmiary klęski żywiołowej. Na ogół zjawisk tych nie da się zatrzymać. Można jednak ograniczyć szkody spowodowane ruchem mas ziem. Jedną z dróg jest stworzenie skutecznego systemu ostrzegania przed zagrożeniami. Taki system, pod nazwą SOPO, działa od kilku miesięcy w Państwowym Instytucie Geologicznym.

Regionami najbardziej zagrożonymi osuwiskami są przede wszystkim Karpaty, doliny wielkich rzek nizinnych i klifowe wybrzeża Bałtyku. Osuwiska występują także sporadycznie na pojezierzach Mazurskim i Pomorskim, w Sudetach, Górach Świętokrzyskich, na Wyżynie Lubelskiej oraz Roztoczu.

Sercem SOPO (Systemu Osłony Przeciwosuwiskowej) jest cyfrowa baza danych, w której geolodzy Instytutu umieszczają informacje o wszystkich znanych i świeżo odkrytych osuwiskach oraz obszarach potencjalnie niebezpiecznych. Największą zaletą systemu jest jednak publiczny dostęp do informacji za pośrednictwem zwykłej przeglądarki internetowej, bez konieczności zakupu specjalistycznego oprogramowania. Dzięki temu wszyscy zainteresowani – jednostki administracji publicznej, ale również prywatni inwestorzy – mogą przeglądać mapy i opisy osuwisk oraz pobierać inne dane, aktualizowane na bieżąco przez specjalistów Instytutu.

SOPO jest jednym z największych projektów w dziedzinie geologii, jakie zostały podjęte z inicjatywy Ministerstwa Środowiska. Prace rozpoczęto w listopadzie 2006 roku, zakończenie budowy systemu przewidziano na rok 2016. Obecnie można korzystać z kompletnych danych dotyczących trzech gmin w Karpatach i trzech na pozostałym terenie kraju. Uzupełnianie bazy danych jest kontynuowane, trwają badania terenowe i weryfikacja materiałów archiwalnych. Zespół SOPO zapewnia, że w przyszłym roku będzie można przeglądać informacje o osuwiskach we wszystkich gminach Karpat, a w latach następnych – z terenu całej Polski.

Funkcjonalność aplikacji do komunikacji internetowej z bazą SOPO została doceniona przez Kapitułę Konkursu „Innowacja Roku” organizowanego przez Forum Biznesu pod patronatem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Ośrodka Przetwarzania Informacji i Centrum Innowacji FIRE. 13 listopada br. twórcy programu – Państwowy Instytut Geologiczny oraz firma GIS Partner z Wrocławia – otrzymali wyróżnienie „Laureat Konkursu Innowacja Roku 2008”. Uroczystość wręczenia nagród odbyła się w MŚ w obecności głównego geologa kraju dr. Henryka Jacka Jezierskiego i dyrektora Państwowego Instytutu Geologicznego doc. dr. hab. Jerzego Nawrockiego. Nagrody odebrali dr Dariusz Grabowski, koordynator projektu z Państwowego Instytutu Geologicznego, i Andrzej Szostek, prezes GIS Partner.

Mirosław Rutkowski, rzecznik prasowy Państwowego Instytutu Geologicznego