Zasady wykupu nieruchomości pod linie kolejowe po nowemu

Podczas dzisiejszego (16 września) posiedzenia Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych przedłożony przez ministra infrastruktury.

Nowe przepisy zakładają przyspieszenie budowy, przebudowy i modernizacji linii kolejowych o znaczeniu państwowym oraz określają zasady wywłaszczeń i wypłat odszkodowań dla właścicieli nieruchomości położonych na trasie ich przebiegu.

Zaproponowano, aby Polskie Linie Kolejowe SA, jako zarządca narodowej infrastruktury kolejowej, występowały o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej o znaczeniu państwowym. Mają zastąpić w tej roli ministra infrastruktury, który obecnie jest pośrednikiem między inwestorem (PLK SA) a wojewodą, wydającym taką decyzję, co wydłuża czas jej wydania. Wojewoda będzie też zawiadamiał właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej. Jeśli decyzja taka zostanie wydana, to będzie automatycznie decyzją wywłaszczeniową.

Zgodnie z nowymi przepisami, PLK SA – z dniem uprawomocnienia się decyzji – będą nabywać prawo użytkowania wieczystego gruntów wydzielonych pod linie kolejowe oraz prawo własności budynków, innych urządzeń i lokali na nich się znajdujących. Dochód uzyskany przez PLK SA z tytułu nabycia ww. praw ma być zwolniony z podatku dochodowego. Przewidziano także zwolnienie PLK SA z opłat za nabyte prawo użytkowania wieczystego gruntów. Zwolnienia te nie stanowią pomocy publicznej, czyli nie zakłócą konkurencji na rynku Unii Europejskiej.

W nowych przepisach uregulowano także kwestię wypłaty odszkodowań za przejęte nieruchomości. Założono, że będą one wypłacane przez PLK SA, a nie jak dotychczas przez Skarb Państwa. Zaproponowano, aby ustalenie wysokości odszkodowania odbywało się na zasadzie negocjacji PLK SA z właścicielami lub użytkownikami wieczystymi. Decyzja administracyjna w tej sprawie wydawana byłaby jedynie w przypadku niepowodzenia negocjacji. Oznacza to odciążenie wojewodów od prowadzenia postępowań administracyjnych i przyspieszenie wypłacania odszkodowań. Obecnie odszkodowanie ustalane jest w drodze decyzji administracyjnej.

Zaproponowano, aby odszkodowanie za wywłaszczenie było wyższe od wartości ustalonej przez rzeczoznawcę majątkowego: o 5 proc. – gdy dotychczasowy właściciel lub użytkownik wieczysty niezwłocznie przekaże nieruchomość i opróżni pomieszczenia, i o 10 tys. zł – za nieruchomość z budynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym wydzielono mieszkania. Chodzi o to, aby odszkodowanie pozwoliło odtworzyć w innym miejscu stan posiadania sprzed wywłaszczenia. Analogiczne rozwiązanie przewidziano w projekcie nowelizacji ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Maksymalne koszty wykupu nieruchomości pod linie kolejowe w 2009 r. oszacowano na ok. 120 mln zł.

Źródło: KPRM