|
|2024-08-02|
Prawo, JST, Planowanie przestrzenne
Zaświadczenie z MPZP w rozstrzygnięciach sądów administracyjnych
Jak wskazują nasi czytelnicy, wystąpienie z wnioskiem o zaświadczenie o przeznaczeniu działki w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego może spotkać się z różnym rozpatrzeniem w poszczególnych urzędach – w niektórych gminach wnioskodawca otrzyma żądany dokument, a w innych spotka się z odmową. Postanowiliśmy na podstawie rozstrzygnięć sądów administracyjnych z ostatnich lat sprawdzić, jak wygląda kwestia tego typu zaświadczeń w obowiązującym systemie prawnym.
Zgodnie z art. 217 Kodeksu postępowania administracyjnego (kpa) zaświadczenie wydaje się w oparciu o dwie odrębne przesłanki:
• pkt 1 – jeżeli przepis prawa wymaga potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego lub
• pkt 2 – osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
W tym drugim przypadku art. 218 dodatkowo wskazuje, że organ zobowiązany jest do wydania zaświadczenia, jedynie wtedy, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. To, co ma potwierdzać, musi być zatem oczywiste, wynikające w sposób bezsporny z tych dokumentów i nie wymagające przetwarzania danych.
• Wydanie zaświadczenia
Zwolennicy wydawania zaświadczeń o przeznaczeniu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (mpzp) podkreślają, że takie zaświadczenie de facto stanowi przeniesienie danych z treści dokumentu, co znajduje odzwierciedlenie w art. 218 kpa. Jak zauważył WSA w Białymstoku w 2010 r. (sygn. II SA/BK 712/09), dopuszczalne jest wydanie zaświadczenia z treści mpzp, jeśli polega ono na dokonaniu prostego przeniesienia zapisów planu (inaczej mówiąc: cytowania planu). Wydanie zaświadczenia jest natomiast niedopuszczalne, jeżeli problematyka jest sporna i wymaga od organu wykładni zapisów mpzp. Należy tu odróżnić sytuacje, w których wydanie zaświadczenia wynika z konkretnego przepisu prawa, np. potwierdzenie zgodności zamierzonego sposobu użytkowania z ustaleniami planu wynikające z art. 71 ust. 2 Prawa budowlanego, gdzie organ dokonuje interpretacji postanowień planu w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego.
• Odmowa wydania
Sądy administracyjne w swoich wyrokach znacznie częściej jednak prezentują odmienne stanowisko. Podstawowym argumentem podnoszonym przeciw wydawaniu tego typu zaświadczeń jest przyjęcie, że mpzp jako akt prawa miejscowego różni się od rejestrów i ewidencji tym, że podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym, co umożliwia realizację zasady powszechnej znajomości prawa. WSA we Wrocławiu w wyroku II SA/Wr 436/10 z 13 października 2010 r. podkreślił, że – o ile przepis prawa nie zawiera odpowiedniego uregulowania – organ nie może poprzez zaświadczenie dokonywać interpretacji przepisów prawa powszechnie obowiązującego. W mpzp rada gminy w sposób władczy wprowadza określone funkcje terenu, warunki i parametry zabudowy dla danego obszaru – w tym sensie plan jest więc zbiorem aktów indywidualnych, ustalających warunki zabudowy konkretnych nieruchomości.
Natomiast w wyroku II SA/Wr 636/12 z 7 grudnia 2012 r. ten sam sąd nie zgodził się ze stanowiskiem, iż przepisy planu miejscowego stanowią zbiór danych, o których mowa w art. 218 kpa, ponieważ pojęcie danych będących w posiadaniu organu nie obejmuje sytuacji, kiedy dane te podlegają publicznemu udostępnieniu. Ponadto potwierdził, że o ile możliwe jest wydanie zaświadczenia w oparciu o art. 217 § 2 pkt 1, tj. jako urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w sytuacji, gdy wymaga tego przepis prawa (np. zaświadczenia o zgodności z planem zagospodarowania przestrzennego, jakiego żąda inwestor w celu przedłożenia organowi nadzoru budowlanego w związku z prowadzonym postępowaniem), to nie jest dopuszczalne żądanie zaświadczenia w oparciu o art. 217 § 2 pkt 2 kpa.
Wynika to z tego, że odrębne przepisy prawa regulują kwestię trybu i sposobu udostępniania treści planów miejscowych, a co za tym idzie – informacji o przeznaczeniu działek objętych planem. Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym każdy ma prawo wglądu do planu ogólnego lub planu miejscowego. Przedmiotem wypisu i wyrysu jest wskazanie konkretnych ustaleń planu w zakresie określonego terenu. Ma on formę wyciągu z tego aktu prawa miejscowego (części tekstowej i graficznej) dotyczącej ściśle oznaczonego terenu będącego przedmiotem zainteresowania wnioskodawcy. Informację o treści planu może uzyskać każdy zainteresowany, bez konieczności wykazania interesu prawnego.
Takiego samego zdania był wcześniej WSA w Gdańsku, który w wyroku II SA/Gd 494/06 z 1 lutego 2007 r. wskazał, że w orzecznictwie sądowo-administracyjnym prezentowany jest pogląd, iż tryb uzyskania informacji o treści planu miejscowego wskazany w art. 30 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym na zasadzie regulacji szczególnej wyłącza możliwość wydawania zaświadczeń w trybie art. 217 i art. 218 kpa w zakresie, w jakim istnieje możliwość wydawania wypisów i wyrysów planów miejscowych.
Powyższą wykładnię potwierdził także:
• Naczelny Sąd Administracyjny w 2015 r. (sygn. II OSK 381/14) – przepisy planu miejscowego stanowią przede wszystkim zbiór norm prawnych i nie mogą być kwalifikowane jako prowadzone przez organ i znajdujące się wyłącznie w jego posiadaniu rejestry, ewidencje lub inne dane;
• WSA w Szczecinie w 2018 r. (sygn. II SA/Sz 434/18) – każdy ma prawo wglądu do studium lub planu miejscowego oraz otrzymania z nich wypisów i wyrysów, co zapewnia powszechne prawo podmiotowe w kwestii możliwości uzyskania informacji planistycznych;
• WSA w Białymstoku w 2021 r. (sygn. II SAB/Bk 74/21) – jeśli mpzp są udostępnione publicznie, np. w biuletynie informacji publicznej gminy (na stronie internetowej), to możliwe jest uzyskanie wszelkich informacji, które zawarte byłyby w treści zaświadczenia.
• Dlaczego zaświadczenie, a nie wypis?
W jednym z uzasadnień odmowy wydania zaświadczenia o przeznaczeniu organ I instancji sugeruje, że wnioskodawca, żądając wydania zaświadczenia, zamierzał obejść przepisy dotyczące opłaty administracyjnej za wypisy i wyrysy z planu i ze studium, które pobiera gmina. Jest to prawdopodobne wytłumaczenie, gdyż koszt wypisu wynosi od kilkudziesięciu do nawet 250 zł, natomiast za zaświadczenie obowiązuje standardowa opłata w wysokości 17 zł. Należy też pamiętać, że wnioskodawca, występując o zaświadczenie, zazwyczaj nie robi tego na własny użytek, tylko dlatego, że ktoś takiego dokumentu od niego wymaga, np. notariusz, który indywidualnie wskazuje, jakich dokumentów potrzebuje do ustalenia stanu prawnego nieruchomości.
• Podsumowanie
Jak wynika z przytoczonych wyroków oraz praktyki, w urzędach gmin różnie podchodzi się do wydawania zaświadczenia wskazującego niejako ustalenia planu. Pewnym rozwiązaniem może być wydawanie zaświadczeń jedynie w zakresie wskazującym, czy działka jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Natomiast w dobie powszechnej publikacji treści planistycznych – nie tylko w wojewódzkich dziennikach urzędowych, czy w formie uchwał na BIP-ie, ale przede wszystkim w postaci usług danych przestrzennych pozwalających na szersze wykorzystanie informacji – przeważać może pogląd, że informacje są dostępne publicznie w przystępnej formie, więc wydanie takiego zaświadczenia można uznać za bezpodstawne.
Oliwia Horbaczewska
|
