Wraca pomysł utworzenia gmin Grabówka i Szczawa

Liczba gmin w Polsce już wkrótce może ulec zmianie. Zgodnie z projektami rozporządzeń Rady Ministrów z dniem 1 stycznia 2025 r. mają zostać utworzone dwie nowe gminy – Grabówka (wydzielona z gminy Supraśl w woj. podlaskim) oraz Szczawa (stanowiąca obecnie część gminy Kamienica w woj. małopolskie). Co ciekawe, nie jest to pierwsza próba utworzenia tych gmin – poprzednia, zakończona fiaskiem, obfitowała w liczne kontrowersje.

Lokalizacja gmin, które zgodnie z projektami rozporządzeń mają zostać podzielone

Chcąc prześledzić przebieg tej pierwszej próby, musimy cofnąć się o ponad 10 lat. W gminie Kamienica referendum w sprawie utworzenia gminy Szczawa przeprowadzono we wrześniu 2013 r. Jego wynik okazał się jednak nieważny ze względu na niską frekwencję, która wyniosła zaledwie 13,58%. Dlatego też Rada Gminy Kamienica wyraziła negatywną opinię w sprawie wydzielenia. Podobne były również stanowiska Rady Powiatu Limanowskiego oraz Dyrektora Gorczańskiego Parku Narodowego.

Prawie dwa lata później, w maju 2015 r., odbyło się z kolei referendum dotyczące wydzielenia gminy Grabówka z gminy Supraśl. W tym przypadku frekwencja była wystarczająca do uznania referendum za ważne – wzięło w nim udział 62% mieszkańców, ale większość głosujących (55%) opowiedziała się przeciw. Biorąc pod uwagę ten wynik, Rada Miejska w Supraślu negatywnie zaopiniowała pomysł podziału.

Mimo wyżej wskazanych wyników referendów i opinii prezes Rady Ministrów Ewa Kopacz 28 lipca 2015 roku podpisała rozporządzenie o utworzeniu gmin Szczawa i Grabówka.

Ostatecznie jednak do powstania nowych jednostek nie doszło – pięć miesięcy później, po wyborach parlamentarnych, rząd Beaty Szydło ponownie zweryfikował dokumenty dotyczące sprawy i wydał rozporządzenie uchylające rozporządzenie o utworzeniu gmin.

Na tym nie koniec. Grupa posłów Platformy Obywatelskiej zwróciła się bowiem do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności rozporządzenia uchylającego z Konstytucją i ustawą o samorządzie gminnym. Ich zdaniem wydanie rozporządzenia nastąpiło z naruszeniem trybu wymaganego prawem, a także bez przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami jednostek, których dotyczyło. Trybunał podzielił ten pogląd i orzekł o niezgodności. Wyrok ten jednak przez długi czas nie wywoływał żadnego skutku prawnego.

Prawie 10 lat później pomysł utworzenia gmin powrócił. W tym roku Komitet Społeczny Nasza Gmina Szczawa zwrócił się z prośbą o podjęcie działań na rzecz umożliwienia funkcjonowania gminy Szczawa powołanej rozporządzeniem Rady Ministrów z 28 lipca 2015 r. W uzasadnieniu Komitet wskazał, że idea utworzenia nowej gminy jest ścisłe powiązana z planem uzyskania przez Szczawę statusu uzdrowiska, co pozwoli na pełne wykorzystanie zasobów przyrodniczych, w tym udokumentowanych zasobów wód leczniczych. W maju przeprowadzone zostały konsultacje społeczne, w których wzięło udział 729 osób (warto zaznaczyć, że gmina liczy obecnie 7814 mieszkańców), w tym 234 mieszkańców sołectwa Szczawa. Za wydzieleniem opowiedziało się 195 mieszkańców gminy, w tym 185 mieszkańców sołectwa. Rady Gminy Kamienica ponownie negatywnie zaopiniowała projekt.

Analogiczną prośbę wystosowała w tym roku także Grupa Inicjatywna do powołania gminy Grabówka. W wystąpieniu podkreślono m.in., że obszar projektowanej gminy Grabówka od pozostałej części gminy Supraśl dzieli pas Puszczy Knyszyńskiej, tym samym pomiędzy społecznościami zamieszkującymi wskazane tereny nie wykształciły się więzi społeczne i kulturalne. Zwrócono także uwagę na odmienne kierunki rozwoju, obszar Supraśla – związany z funkcją uzdrowiskową, obszar projektowanej gminy Grabówka – związany z funkcją przemysłowo-usługową. Rada Miejska w Supraślu nie zajęła w tej sprawie stanowiska w przewidzianym terminie.

Oliwia Horbaczewska