Nowa cyfrowa przeglądowa mapa geologiczna Polski

Nowatorskie podejście do kartografii przy jednoczesnym wykorzystaniu wyników najnowszych badań geologicznych – tak Państwowy Instytut Geologiczny – PIB opisuje opracowane ostatnio przez siebie cyfrowe mapy geologiczne Polski w skali przeglądowej. Zainteresowani użytkownicy internetu mają teraz możliwość korzystania z nowych map w skali 1:500 000: powierzchniowej (zakrytej) oraz dwóch odkrytych – bez utworów czwartorzędu i kenozoiku.

W przygotowaniu trzech map wykorzystano, po raz pierwszy dla przeglądowej mapy geologicznej Polski, nowe technologie opracowania cyfrowego GIS w postaci nakładanych na siebie trzech następujących pakietów wydzieleń stratygraficznych:
• warstwa utworów czwartorzędu (1,8 mln lat – do dziś),
• warstwa utworów paleogenu i neogenu (65,5–1,8 mln lat),
• warstwa utworów podłoża kenozoiku – neoproterozoik, paleozoik i mezozoik (635–65,5 mln lat).

Wskazując na MGP 500 w przeglądarce geologia.pgi.gov.pl dowolnie wybrane miejsce, otrzymujemy informacje dotyczące jego budowy geologicznej wraz z kompletem atrybutów.

Tego typu rozwiązanie daje wiele dodatkowych możliwości – pozwala każdemu na wykonanie analiz przestrzennych czy wizualizacji. Użytkownik może tworzyć nowe mapy – na przykład występowania określonych wydzieleń geologicznych, a także wydać polecenie, by na mapie zostały wskazane miejsca, gdzie występują konkretne rodzaje skał, skały z danego okresu geologicznego, lub znaleźć środowiska czy procesy, które odpowiadały za powstanie wydzieleń geologicznych.

Stworzona w ramach realizacji zadań państwowej służby geologicznej Mapa geologiczna Polski w skali 1:500 000 została opracowana w oparciu o analizę archiwalnych materiałów geologicznych oraz najnowsze wyniki badań kartograficznych. Wejściowymi danymi były przede wszystkim dane arkuszy Mapy geologicznej Polski w skali 1:200 000, uzupełniane danymi Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000 (SMGP) oraz danymi otworowymi, geofizycznymi.

Poza informacją o wydzieleniach i granicach geologicznych mapy zawierają informacje o zasięgach zlodowaceń, obszarach podłoża czwartorzędu zaburzonych glacitektonicznie, lokalizacji uskoków, a także większych obiektów antropogenicznych. Prostota i niezwykła przejrzystość mapy to wynik pracy sporego zespołu fachowców.

Nad obrazem kartograficznym budowy geologicznej Polski pracowało ponad 80 specjalistów: geologów, kartografów, stratygrafów, geofizyków, tektoników.

Nową edycję mapy przygotowano również z myślą o możliwości dalszego jej wykorzystywania w celu przystępnej prezentacji ogólnej budowy geologicznej całego kraju, a także aktualizacji w miarę pozyskiwania nowych danych. Niezależnie od technologii GIS i cyfrowego udostępniania tej mapy przygotowano wersję do druku – w postaci trzech map z tekstem objaśniającym oraz przekrojami geologicznymi.

Mimo, że cyfrowe mapy geologiczne niosą pokusę przeglądania ich w powiększeniu, czyli w dużych skalach (co umożliwiają nam zarówno przeglądarki internetowe – np. geologia.pgi.gov.pl, jak i aplikacje GIS), należy pamiętać, że przedstawione dane mają dokładność odpowiadającą skali 1:500 000.

Nowa edycja Mapy geologicznej Polski w skali 1:500 000 otwiera wiele możliwości jej prezentacji i wykorzystania. Mapa jest dostępna na stronie PIG-PIB w przeglądarce mapowej geologia.pgi.gov.pl, gdzie można obejrzeć zarówno interaktywną wersję mapy, jak i pobrać pliki PDF Mapy geologicznej Polski 1:500 000 (A – mapa powierzchni terenu, B – mapa podłoża czwartorzędu i C – mapa podłoża kenozoiku) oraz tekst objaśniający.

Urszula Stępień, Anna Bagińska (PIG-PIB)