WSA w Białymstoku o rozgraniczeniu i podziale kosztów postępowania

Kto powinien być obciążony kosztami postępowania rozgraniczeniowego – wszystkie strony, czy tylko wnioskodawca? Głos w tej sprawie zabrał niedawno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku. Przy okazji przypomniał, kiedy wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego jest w ogóle zasadne.

Fot. Pixabay

Decyzją z 28 lutego br. wójt gminy Zambrów po przeprowadzeniu postępowania rozgraniczeniowego na wniosek Z. P. zatwierdził jako prawnie obowiązującą granicę nieruchomości między działkami B. i Z. P. oraz J. i W. D. Jednocześnie postanowieniem z tej samej daty ustalił koszty postępowania rozgraniczeniowego na kwotę 3680 zł i obciążył nimi po połowie właścicieli obydwu działek. Organ stwierdził, że ustalenie granicy między działkami leżało w interesie prawnym wszystkich stron, gdyż granica była sporna w chwili wszczęcia postępowania.

Zażalenie na powyższe postanowienie wnieśli J. i W. D. Podnieśli, że granica nie była sporna, czego potwierdzeniem są zapisy w protokole granicznym, z których wynika, że obie strony zgodziły się na przebieg granicy wynikający z ewidencji gruntów oraz że przebieg granicy pokrywa się ze stanem na gruncie. Stwierdzili, że nigdy nie kwestionowali przebiegu granicy ani dali jakiegokolwiek powodu do wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego. W tych okolicznościach wójt powinien był rozważyć obciążenie kosztami rozgraniczenia wyłącznie wnioskodawcy.

Zażalenie to nie zostało jednak uwzględnione. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łomży, powołując się m.in. na uchwałę NSA z 11 grudnia 2006 r. [sygn. akt I OPS 5/06], podkreśliło, że skoro organ administracji wyłożył koszty postępowania rozgraniczeniowego, które nie są kosztami wynikającymi z ustawowego obowiązku gminy, to zobowiązany był obciążyć nimi obie strony postępowania.
W skardze wniesionej do sądu administracyjnego na powyższe ostateczne postanowienie J. i W. D. podtrzymali zarzuty zażalenia.

Jak zauważył WSA w Białymstoku [wyrok z 20 czerwca 2023 r., sygn. akt II SA/Bk 301/23], występujące w orzecznictwie rozbieżności dotyczące zagadnienia, czy organ administracji publicznej, orzekając o kosztach postępowania rozgraniczeniowego, może tymi kosztami obciążyć każdą ze stron postępowania, czy też powinien je ponieść tylko wnioskodawca, zostały rozstrzygnięte we wspomnianej już uchwale NSA z 11 grudnia 2006 r. Sąd wskazał wówczas, że organ administracji publicznej, orzekając o kosztach postępowania rozgraniczeniowego na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 kpa, może obciążyć kosztami rozgraniczenia nieruchomości strony będące właścicielami sąsiadujących nieruchomości (art. 153 kc), a nie tylko stronę, która żądała wszczęcia postępowania. Co do zasady ustalenie granic sąsiadujących nieruchomości leży w interesie prawnym wszystkich właścicieli, gdy granice gruntów sąsiadujących stały się sporne.

Dalej WSA podnosi, że w niniejszej sprawie należy zwrócić uwagę na to, że geodeta wydał decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości skarżących D. i inicjatorów rozgraniczenia małżonków P., ustalając przebieg granicy, który nie budził wątpliwości w świetle dokumentów prawnych zgromadzonych w zasobie geodezyjnym i kartograficznym. Podczas czynności rozgraniczenia obydwie strony zgodziły się na ustalenie przebiegu granicy zgodnie z danymi wynikającymi z ewidencji gruntów.
Okoliczności sprawy wskazują zatem, że wystarczające byłoby co najwyżej mniej kosztowne wznowienie znaków granicznych bez potrzeby uruchamiania postępowania rozgraniczeniowego. W doktrynie podkreśla się bowiem, że „potrzeba rozgraniczenia nieruchomości powstaje wtedy, gdy granice gruntów nie zostały ustalone albo stały się sporne, a wznowienie znaków granicznych nie może nastąpić”.

Zdaniem WSA w Białymstoku organy administracji obu instancji zbyt mechanicznie przeniosły na grunt niniejszego postępowania tezę uchwały NSA z 11 grudnia 2006 r., bagatelizując fakt, że wywód prawny uchwały został wyprowadzony na tle sprawy, w której spór graniczny wystąpił. „Uzasadnienia postanowień organów obu instancji nie nawiązują należycie do okoliczności wynikających z treści protokołu granicznego oraz końcowego wyniku postępowania, akceptowanego przez wszystkie strony, w tym nie podważanego przez inicjatora postępowania rozgraniczeniowego. W konsekwencji ocena zaistnienia podstaw do obciążenia skarżących połową kosztów postępowania rozgraniczeniowego jest oceną spłyconą” – podkreśla sąd.
W związku z tym WSA orzekł o uchyleniu postanowień organów obu instancji.

DC