W dokumencie BBC o polskich badaniach Holokaustu

W Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu brytyjska telewizja BBC Two wyemitowała film dokumentalny „How the Holocaust Began”. W materialne pojawia się wątek badań geodezyjnych przeprowadzonych przez polskich naukowców.

W dokumencie historyk James Bulgin podąża śladem egzekucji dokonywanych przez Niemców podczas II wojny światowej, jeszcze przed procesem masowych mordów w obozach koncentracyjnych i zagłady.

W filmie pojawia się również wątek, w którym uczestniczyli naukowcy z polskich uczelni. Dokument przedstawia bowiem badania prowadzone w Lesie Krążel (woj. wielkopolskie), gdzie od końca 1940 r. oddziały Sonderkommando dokonywały egzekucji na ludności żydowskiej z okolicznych gmin i gett. Podczas badań terenowych historyk towarzyszy dr. inż. Sebastianowi Różyckiemu (Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii), dr. Szymonowi Oryńskiemu (Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk) oraz Agnieszce Nieradko (Fundacja Zapomniane, Komisja Rabiniczna ds. Cmentarzy).

Do zlokalizowania dwóch nieupamiętnionych miejsc pochówków wykorzystano oprogramowanie GIS, archiwalne zdjęcia lotnicze Luftwaffe oraz szkice sytuacyjne grobów opracowane podczas śledztwa prowadzonego we wrześniu 1945 r. przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce. Wytypowane miejsca pochówków zostały przebadane metodami geofizycznymi, tj. georadarem, gradientometrem magnetycznym i konduktometrem.

Film miał na celu zwrócić uwagę widzów na tysiące zapomnianych miejsc kaźni ofiar II wojny światowej, które pomimo upływu lat nie zostały w żaden sposób upamiętnione.

Dokument został dobrze odebrany przez widownię BBC Two. Podczas premiery przyciągnął 1,5 mln oglądających. Uzyskał też bardzo dobre recenzje w „Daily Telegraph” oraz „The Times”. Aktualnie film jest dostępny jedynie w serwisie internetowym BBC.

Dokument pt. „How the Holocaust Began” ma być przygotowany w wersji rozszerzonej dla polskiej publiczności w styczniu 2024 r. Jego premiera odbędzie się w ramach kolejnego Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na antenie programu National Geographic Polska.

Sebastian Różycki