Informacja przestrzenna wspiera górnictwo

W dniach 24-25 lutego odbyła się konferencja on-line „Geomatyka górnicza – rola geoinformatyki w cyfrowej transformacji górniczej danych przestrzennych”. Podczas czterech sesji tematycznych – geologia, górnictwo, informatyka i geodezja – wygłoszono łącznie 23 referaty.

Fot. JSW

Konferencję otworzyli wiceprezes Jastrzębskiej Spółki Węglowej dr Artur Dyczko oraz prezes Głównego Instytutu Górniczego prof. Stanisław Prusek.
Pierwszy dzień to sesje geologiczna i górnicza poprowadzone przez dr Aleksandrę Burczyk. Mówiono m.in. o wykorzystaniu trójwymiarowego modelowania złoża na platformie Minescape oraz centralizacji danych na platformie Deswik, która wspiera proces zarządzania informacją 3D o planowaniu i harmonogramowaniu eksploatacji modelowanego złoża. Odbyła się również dyskusja pod hasłem „Od złoża do morza”. Wzięli w niej udział przedstawiciele spółek górniczych oraz dwóch instytucji naukowych: dr Aleksandra Burczyk z JSW SA, mgr Adrian Brol i mgr Katarzyna Duda z koncernu PGG, Mateusz Twardowski z koncernu KGHM PM SA, mgr Dariusz Kijanka z Lubelskiego Węgla, prof. Marek Marcisz z Politechniki Śląskiej oraz prof. Michał Kopacz z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią.

Drugi dzień konferencji rozpoczął się od sesji informatycznej poprowadzonej przez mgr Kamila Saganiaka z JSW IT Systems. W jej trakcie omówiono najnowsze narzędzia informatyczne stosowane w polskim górnictwie. Członkowie Komisji Geomatyki Górniczej PTIP przestawili trzy referaty. Pierwszy dotyczył wolnego oprogramowania w górnictwie, drugi – uwarunkowań przetwarzania dużych ilości danych (w zakładach górniczych coraz częściej wyczerpują się możliwości przetwarzania danych górniczych), a trzeci – modelowania warstw geologicznych i wyrobisk.
Zaprezentowano również nowoczesne narzędzie do analiz trójwymiarowej kopalnianej sieci wentylacyjnej. Następnie przedstawiciel spółki IT Systems omówił znaczenie danych przestrzennych w procesach decyzyjnych zakładów górniczych. Z kolei spółka Szkolenie i Górnictwo zaprezentowała optymistyczne wyniki z wdrożenia do szkoleń systemów virtual reality, które wykorzystują efekty modelowania 3D wyrobisk górniczych.

Ostatnią, geodezyjną sesję poprowadził dr hab. Artur Krawczyk. Przedstawiono w niej wyniki zastosowania ręcznego skaningu laserowego do rozwiązania zadania przebitkowego. Było to o tyle ciekawe, że celem przebitki było odzyskanie kombajnu z zaciśniętych wyrobisk ścianowych. W wyrobiskach przyległych mogli przebywać tylko ratownicy górniczy, geodeci nie mieli tam wstępu. Przeszkoleni ratownicy wykonali więc pomiary ręcznym skanerem laserowym; na bazie stworzonego modelu można było korygować kierunek drążenia wyrobiska.
Dwie prezentacje dotyczyły wykorzystania skanowania laserowego: w codziennej praktyce mierniczego górniczego oraz do inwentaryzacji wyrobisk do celów projektowych.
Największą oglądalnością cieszyła się jednak referat o zastosowaniu wolnego oprogramowania QGIS do rozwiązywania problemów z zakresu ochrony terenów górniczych. Zaprezentowano w nim analizę zagrożenia obiektów budowlanych w zależności od przyjętego wariantu eksploatacji.
Na zakończenie Zakład Technologii Przełomowych spółki JSW Innowacje pochwalił się spektakularnym autorskim rozwiązaniem – „garażem” dla autonomicznego drona. Dzięki niemu dron może pozostać w terenie, gdzie prowadzi prawie codziennie pomiary zmian objętości hałd węgla koksowego. Zainstalowana stacja pogodowa pozwala na określenie stanu pogody umożliwiającej lot. W garażu dron jest ładowany, a dane sczytywane i przesyłane do centrali; trasa lotu może być modyfikowana lub wczytywana od nowa po każdym lądowaniu.

Jak widać z przedstawionych referatów, w ciągu tych dwóch dni zabrakło klasycznych tematów związanych z górnictwem jak kotwienie stropu czy urabialność złoża węgla, ale też nie o tym miała być ta konferencja. Kluczowym zagadnieniem poruszanym na webinarium była reprezentacja danych w przestrzeni trójwymiarowej i zastosowanie tych danych do osiągnięcia jak największych korzyści przez spółki górnicze na skalę i w sposób dotychczas niespotykany w polskim górnictwie. I taka właśnie jest praktyczna strona geomatyki górniczej – „integracja informacji przestrzennych w celu analiz wspomagających proces produkcji górniczej”.

Organizatorami wydarzenia były spółki JSW IT Systems, JSW SA, SiG oraz Komisja Geomatyki Górniczej PTIP. Konferencja i dyskusja prowadzone były na żywo, a referaty, wcześniej nagrane, były odtwarzane.
W webinarium wzięło udział łącznie około 700 internautów.

Pełny zapis wydarzenia: dzień 1, dzień 2, podsumowanie.

Dr hab. inż. Artur Krawczyk (WGGiIŚ AGH)