Jak wyglądają nowe standardy geodezyjne po konsultacjach?

W toku konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych do projektu rozporządzenia ws. standardów geodezyjnych zgłoszono blisko pół tysiąca uwag. Autorzy przepisów uwzględnili zarówno postulaty o charakterze redakcyjnym, jak i merytorycznym.

Na wstępie zaznaczmy, że na razie na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano jedynie spis uwag oraz odniesienie się do nich GUGiK. Niestety, nie z każdego wyjaśnienia Urzędu wynika, w jaki konkretnie sposób dana uwaga została uwzględniona. Wątpliwości wyjaśniłaby nowa wersja projektu, ta nie została jednak jeszcze opublikowana.

Analizując uwagi, zacznijmy od końca, czyli od przepisów przejściowych. Co najważniejsze, wciąż aktualne jest wejście w życie tego rozporządzenia już 31 lipca, czyli w najbliższy piątek. W toku konsultacji wpłynęło ponadto wiele postulatów, by wydłużyć okres przejściowy na wdrożenie obowiązku stosowania operatu elektronicznego. GUGiK twardo stoi jednak na stanowisku, że zaproponowane w pierwszym projekcie 6 miesięcy to wystarczająco długo. Do projektu dodano ponadto przepis przejściowy dotyczący zasad wykonywania pomiarów rozpoczętych i niezakończonych przed 31 lipca.

Jeśli chodzi o uwagi dotyczące samych standardów, zdecydowana większość została przez GUGiK odrzucona, szczególnie te, które dążyły do zwiększenia szczegółowości rozporządzenia bądź wprowadzenia dodatkowych wymogów dla wykonawców prac geodezyjnych. Autorzy nowych standardów negatywnie odnieśli się do postulatów dotyczących m.in.:

• określenia minimalnych odległości między punktami osnów pomiarowych,
• zwiększenia dopuszczalnej wartości średniego błędu wysokości punktów pomiarowej osnowy wysokościowej do 0,05 m celem rozszerzenia możliwości wykorzystania pomiarów GNSS,
• zdefiniowania zawartości szkicu polowego,
• załączania do operatu map przeznaczonych dla zamawiającego,
• obowiązku załączania do operatu dokumentacji dotyczącej analizy materiałów zasobu,
• możliwości dzielenia operatu elektronicznego w formacie PDF na wiele plików,
• doprecyzowania, co wykonawca ma zrobić z oryginałami dokumentów w przypadku, gdy do operatu dołączył ich kopie poświadczone za zgodność z oryginałem,
• rozszerzenia zawartości sprawozdania technicznego.

Nowe standardy geodezyjne mają ułatwić wykorzystanie w pracach geodezyjnych zdjęć z dronów. W projekcie rozporządzenia brak jednak choćby ogólnikowych regulacji dotyczących stosowania tej technologii. Ich wprowadzenie postulowało Stowarzyszenie Geodetów Polskich czy Polskie Towarzystwo Fotogrametrii i Teledetekcji, GUGiK negatywnie odniósł się jednak do tych propozycji.

Jeśli chodzi o uwagi uwzględnione, to zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami GUGiK poprawił przepis dotyczący pomiarów kontrolnych GNSS. W nowym brzmieniu ma on być wykonywany 7 km od obszaru objętego pomiarem.

Istotną zmianą jest całkowite usunięcie § 16 ust. 2, który nakładał obowiązek wykonywania pomiarów kontrolnych przy pomiarze szczegółów terenowych I grupy. Jak zwracało uwagę SGP, z uwagi na brak konieczności dokumentowania takiego pomiaru, obowiązek ten jest bezcelowy i nieweryfikowalny.

W toku konsultacji zwracano uwagę, że proponowane brzmienie § 31 pkt 1 wymusza w niektórych przypadkach wieloetapowość wykonywania mapy do celów prawnych (np. gdy prace należy poprzedzić ustaleniem przebiegu granic czy aktualizacją użytku gruntowego). W odpowiedzi na te uwagi GUGiK usunął budzący wątpliwości zapis „zgodnie z mapą ewidencyjną”.

W odpowiedzi na wiele postulatów dodano też możliwość obliczenia „przez potrącenie” powierzchni dla podziałów o łącznej powierzchni do 33% wykonywanych na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (pierwotne brzmienie przepisów dotyczyło jedynie podziałów nieruchomości rolnych i leśnych).

Sporo uwag zgłoszono do regulacji dotyczących mapy do celów projektowych, w szczególności jej zasięgu przestrzennego. Według nowego brzmienia „mapę do celów projektowych wykonuje się dla obszaru wskazanego w zgłoszeniu prac geodezyjnych obejmującego obszar niezbędny do wykonania projektu budowlanego”. Zrezygnowano tym samym z 30-metrowego pasa otaczającego obszar zamierzenia budowlanego, niezależnie od rodzaju i wielkości tego zamierzenia. Usunięto jednocześnie ust. 2 mówiący, że „wielkość obszaru, dla którego sporządza się mapę do celów projektowych, w razie potrzeby może być zwiększona przez organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę”.

Doprecyzowano także zapisy § 35 w zakresie przypadków, kiedy należy dokonać ustalenia granic przy wykonaniu MdcP. Nowe brzmienie przepisu nie jest jednak znane. Wiadomo jedynie, że ust. 2 ma brzmieć „Pomiar, o którym mowa w ust. 1, wykonawca poprzedza czynnościami mającymi na celu ustalenie przebiegu granic działek ewidencyjnych przeprowadzanymi w trybie przepisów wydanych na podstawie art. 26 ust 2 ustawy”.

Przeredagowano § 36 ust 1. określający treść MdcP. Zgodnie z nim „treścią mapy do celów projektowych są szczegóły terenowe stanowiące treść mapy zasadniczej, usytuowanie zieleni wysokiej ze wskazaniem pomników przyrody, a także określone przez projektanta lub inwestora inne szczegóły terenowe i informacje, w tym miary liniowe”. To m.in. odpowiedź na postulaty, by miary liniowe nie były obowiązkowym elementem tego opracowania. Warto ponadto zwrócić uwagę, że z obowiązkowej treści MdcP wypadły „grunty obciążone służebnościami gruntowymi lub publicznymi ograniczeniami w sposobie korzystania z nieruchomości”. „To projektant jest władny ocenić, czy zamieszczenie takich informacji na mapie ma wpływ na sposób zagospodarowania gruntów objętych mapą” – tłumaczyło ten postulat Ministerstwo Infrastruktury.

Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało z kolei, by doprecyzować, jak elektronicznie podpisywać operat techniczny. W odpowiedzi GUGiK dodał w § 39 ust. 2 zapis o podpisie zaufanym oraz podpisie osobistym. Wprost określono też, że ma on być składany przez kierownika prac geodezyjnych.

Sporo różnych uwag zgłoszono do § 40 definiującego zawartość operatu technicznego. GUGiK negatywnie odniósł się do propozycji rozszerzenia tej listy np. o: szkic podstawowy zawierający wyniki analizy materiałów zasobu, raport z pomiarów GNSS, dzienniki pomiarowe z pomiaru obiektów ewidencyjnych czy – co szczególnie istotne – kopie map przeznaczonych dla zamawiającego. Doprecyzowano natomiast, że do operatu nie trzeba dołączać kopii zbiorów danych lub innych materiałów zasobu udostępnionych wykonawcy w zakresie zgłoszonej pracy. Doprecyzowano również pkt 5 dotyczący „wyników wykonanych pomiarów geodezyjnych”. Niestety, finalne brzmienie § 40 nie jest znane.

Zgodnie z pierwotnym brzmieniem § 44 ust. 3 „Współrzędne punktów granicznych ujawnione w ewidencji gruntów i budynków nie podlegają modyfikacji, jeżeli pomiar będący przedmiotem opracowania i pomiar będący źródłem danych ewidencji gruntów i budynków wykonane były z jednakową dokładnością, a odchylenie liniowe między tymi samymi punktami nie przekracza 0,25 m”. W odpowiedzi na liczne postulaty wartość ta została zmieniona na 0,20 m zarówno dla punktów stabilizowanych, jak i niestabilizowanych.

Jeśli chodzi o inne uwzględnione postulaty, warto zwrócić uwagę na następujące punkty:

1. Wprowadzono obligatoryjność wywiadu terenowego dla pomiarów, których celem jest sporządzenie mapy do celów projektowych (dla pozostałych jest to czynność fakultatywna).
2. Przepisy dotyczące pomiarów kontrolnych GNSS rozszerzono o pomiar rzędnych wysokościowych (muszą one spełniać warunek dh ≤ 0,09 m).
3. Przeredagowano przepisy dotyczące zakładania osnowy technikami kinematycznymi GNSS (ich nowe brzmienie nie jest jednak znane).
4. Z § 14 usunięto ustępy 2-5 regulujące szczegółowe zasady pomiaru oraz wyrównywania pomiarowych osnów wysokościowych. Pozostawiono natomiast ust. 6 „w celu zapewnienia poprawności wykonania pomiarów wysokościowych technikami kinematycznymi”.
5. Usunięto § 15 ust. 2, zgodnie z którym „Zakres informacji o obiektach pozyskiwanych w trakcie geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych określają przepisy wydane na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 7, art. 26 ust. 2 i art. 27 ust. 5 ustawy”. W ocenie Polskiego Towarzystwa Geodezyjnego pierwotnie proponowany zapis pozwalałby żądać od wykonawcy dostarczenia informacji w zakresie niemożliwym do spełnienia.
6. Doprecyzowano, że na szkicu polowym stosuje się oznaczenia i symbole graficzne właściwe dla treści mapy zasadniczej. Negatywnie odniesiono się jednak do propozycji, by wykonywanie tego opracowania było obowiązkowe.
7. Usunięto § 18 ust. 2 regulujący pomiar uzbrojenia terenu o wymiarach powyżej 0,75 m.
8. W § 19 ust. 3 (dotyczy pomiaru wysokościowego podziemnych szczegółów terenowych) dodano sformułowanie „dostępnych do pomiaru”.
9. Przeredagowano § 20 pkt 1, który precyzuje sytuacje, kiedy należy określać wysokość z podwyższoną dokładnością 0,02 m.
10. Usunięto cały rozdział 4 regulujący temat osnowy realizacyjnej, natomiast zachowano, dodając § 5 ust. 4, zapis dotyczący wymogów osnowy realizacyjnej związanych z pomiarami przemieszczeń.
11. Usunięto § 28 dotyczący geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej obiektów budowlanych i jej przekazywania kierownikowi budowy, ponieważ „wynika on z definicji ustawowej”.
12. Jednoznacznie wskazano możliwości wykorzystania przy opracowywaniu mapy do celów prawnych danych z bieżącego pomiaru.
13. Zdefiniowano nazewnictwo plików załączanych do operatu.
14. Przeredagowano § 45 ust. 1, tak że zmiana pola powierzchni działki zawsze ma być oparta o pomiar punktów granicznych, a nie wyłącznie na podstawie analizy materiałów zasobu.

Odniesienie się do uwag zgłoszonych w toku konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych

Jerzy Królikowski