Harmonizacja baz danych coraz bliżej

Dobiega końca jeden z najważniejszych projektów celowych realizowanych w geodezji w ostatnich latach, zmierzający do zlikwidowania bałaganu w prowadzonych przez państwo bazach danych przestrzennych. W siedzibie GUGiK w Warszawie odbyło się (15 listopada br.) spotkanie Rady Programowej, Komitetu Sterującego i wykonawców projektu dotyczącego opracowania procedur integracji, standaryzacji i wizualizacji baz danych georeferencyjnych, podczas którego omówiono stan prac i zamierzenia na 2008 rok.

Głównym założeniem projektu jest harmonizacja podstawowych baz danych przestrzennych prowadzonych przez GUGiK, zapewnienie możliwości ich wizualizacji oraz zestandaryzowanie. Efektem ma być wyprodukowanie narzędzi umożliwiających bezproblemowe korzystanie z istniejących zbiorów danych przestrzennych (stworzonych jednak w różnym czasie, w różnych systemach informatycznych i standardach).
Produkty podlegające harmonizacji to: VMap Level2 i ortofotomapa (obejmujące zasięgiem teren całego kraju), TBD – Baza Danych Topograficznych (poniżej 20% powierzchni), VMapLevel2+ (do tej pory wykonano tylko 55 arkuszy), Baza Danych Ogólnogeograficznych. Harmonizacją objęto także prowadzoną przez ARiMR bazę LPIS (System Identyfikacji Działek Rolnych), ewidencję gruntów i budynków (EGiB) i mapę zasadniczą (których elementy w ograniczonym zakresie mają zasilać Wielorozdzielczą Topograficzną Bazę Danych – WTBD) oraz Państwowy Rejestr Granic i Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych.
Zespół prowadzony przez dr Joannę Bac-Bronowicz (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu) już na wstępie realizacji projektu zaproponował ograniczenie zakresu TBD z uwagi na nierealne założenia pierwotnej koncepcji tej bazy (niemożliwa do zapewnienia aktualizacja, wysokie koszty przedsięwzięcia, długi czas realizacji).

Dlatego zespół przewidział prowadzenie dalszych prac nad TBD w dwóch etapach: I – realizacja bazy w wersji odchudzonej, II – uzupełnienie bazy do pełnej postaci (jeśli zamawiający będzie miał takie potrzeby, pieniądze itp.).
W ramach projektu dokonano także harmonizacji TBD z VMap Level2+, chociaż na przeszkodzie w wykorzystaniu tej istotnej bazy danych stoi... zatrzymanie jej produkcji.
W znacznym stopniu zmodernizowano również strukturę Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych i dostosowano go do obecnych wymagań informatycznych.
Jednym z elementem projektu było zapewnienie możliwości wizualizacji WTBD. Będzie ona realizowana na dwóch poziomach: ograniczonym do okrojonej wersji bazy topograficznej i pełnym. Cyfrowa mapa topograficzna w skali 1:50 000 wyglądem z pewnością nie dorównuje klasycznej „50”, trzeba się jednak pogodzić z tym, że to jeden z efektów ubocznych procesu automatyzacji i ograniczonej do minimum roli redaktora.

O tym, że harmonizacja baz danych jest potrzebna, świadczy fakt, że kiedy porównano bazy geośrodowiskowe, geologiczno-gospodarcze i hydrologiczne prowadzone przez Państwowy Instytut Geologiczny z bazami SOZO i HYDRO (notabene prawie wcale niewykorzystywanymi) prowadzonymi przez GUGiK, to tylko 2 z 182 warstw pokrywały się zarówno co do treści, jak i lokalizacji obiektów (warstwy wodowskazów). W pozostałych przypadkach istnieją rozbieżności związane np. z położeniem i klasyfikowaniem obiektów.
Realizacja projektu zaowocowała już współpracą pomiędzy GUGiK a PIG, GUS i Przedsiębiorstwem Lasy Państwowe w zakresie wzajemnego dostosowania baz danych. W przypadku tej ostatniej instytucji warto pamiętać, że zarządza ona lasami, które zajmują 22% powierzchni naszych map. Współpraca jest niezbędne nie tylko do uporządkowania baz danych, ale i ich wzajemnego zasilania.

Projekt zbliża się do końca i zdołano już opracować większość niezbędnych ciągów technologicznych i aplikacji. Do zrobienia pozostała integracja narzędziowa w środowiskach: ESRI, Intergraph i MapInfo (aplikacja do harmonizacji baz zostanie w przyszłym roku zaimplementowana w pięciu WODGiK-ach – dolnośląskim, lubuskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim). W fazie realizacji są jeszcze: wdrożenie aplikacji dla wzajemnej konwersji danych (TBD-VMap-EGiB), wdrożenie systemu informatycznego do zarządzania bazami SOZO i HYDRO, opracowanie narzędzi umożliwiających przetwarzanie danych tematycznych i metadanych, standaryzacja wizualizacji danych topograficznych i resymbolizacja graficzna mapy 1:50 000 w standardzie TBD oraz udostępnianie bazy VMap, SOZO i HYDRO w internecie.
Przy okazji użytkownicy WTBD powinni pamiętać, że baza będzie dość specyficznym produktem zawierającym obiekty o różnym stopniu dokładności. Na jednym arkuszu znajdą się więc elementy o dokładności położenia liczonej zarówno w decymetrach, jak i w metrach.
Wdrożenie projektu pozwoliłoby wreszcie na łatwe korzystanie z bezużytecznych dotąd danych. Pytanie, czy szefostwo GUGiK dorosło do tego, by nie zmarnować pracy zespołu najlepszych w Polsce fachowców od rozwiązania tego typu problemów i nie wyrzucić w błoto 4,5 mln złotych.

Projekt celowy nr 6 T12 2005C/06552 „Metodyka i procedury integracji, wizualizacji, generalizacji i standaryzacji baz danych referencyjnych dostępnych w zasobie geodezyjnym i kartograficznym oraz ich wykorzystania do budowy baz danych tematycznych” realizowany jest przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Początkowo obejmował obszar jednego województwa i dotyczył tylko harmonizacji baz TBD i VMap2+. Rozrastając się stosowanie do pojawiających się potrzeb, ostatecznie objął teren aż 5 województw. Podstawowe cele projektu to:
- opracowanie koncepcji Wielorozdzielczej Bazy Danych Topograficznych (WBDT) jako bazy referencyjnej dla Polski wraz z metodyką wykorzystania danych ewidencji gruntów i budynków (EGiB).
- harmonizacja baz danych tematycznych opracowanych przez GUGiK, PIG i BULiGL oraz opracowanie koncepcji wykorzystania WBDT jako modelu referencyjnego dla kartograficznych opracowań tematycznych.
- opracowanie koncepcji standaryzacji baz danych przestrzennych o charakterze referencyjnym i tematycznym.
- integracja baza danych wysokościowych zgromadzonych w państwowym zasobie z referencyjną bazą danych topograficznych.
- studium metodyki generalizacji danych sytuacyjnych i wysokościowych zgromadzonych w urzędowych bazach danych referencyjnych i wysokościowych.
- opracowanie reprezentacji kartograficznej WTBD w skali 1:10 000 i 1:50 000 oraz wielowariantowych modeli kartograficznych dla potrzeb map tematycznych.

Jerzy Przywara