UE chce więcej teledetekcji satelitarnej w rolnictwie

Zdaniem kontrolerów UE nowe technologie obrazowania powinny być w większym stopniu wykorzystywane na potrzeby monitorowania w rolnictwie.

Rozróżnienie upraw na zdjęciu z Sentinela-2: kolor pomarańczowy odpowiada polom słonecznika, a żółty -kukurydzy (Copernicus Sentinel data (2015)/ESA/University of Louvain/CESBIO)

Z nowego sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego wynika, że choć Komisja Europejska promowała wykorzystanie nowych technologii obrazowania w monitorowaniu rolnictwa, nadal istnieje wiele przeszkód utrudniających ich stosowanie na większą skalę. Technologie takie jak unijne satelity Sentinel w ramach programu Copernicus mogą potencjalnie oznaczać przełom w zarządzaniu wspólną polityką rolną (WPR) i jej monitorowaniu. W minionych latach UE zachęcała wprawdzie do korzystania z nich w celu ustalania wysokości bezpośredniej pomocy obszarowej dla rolników, kontrolerzy ETO odnotowali jednak wolniejsze postępy, jeśli chodzi o wykorzystanie tych technologii do celów monitorowania wymogów środowiskowych i klimatycznych.

Agencje płatnicze w państwach członkowskich od 2018 r. mogą korzystać z danych pochodzących z satelitów Sentinel bądź danych uzyskiwanych za pomocą innych nowych technologii, takich jak zdjęcia geotagowane czy drony, aby oceniać przestrzeganie przez rolników zasad WPR. Ta zautomatyzowana ocena, określana mianem kontroli w formie monitorowania, umożliwia identyfikowanie upraw i monitorowanie praktyk rolniczych (takich jak orka, zbieranie plonów czy koszenie) na poszczególnych działkach w ciągu całego okresu wegetacyjnego. Dzięki temu nowemu podejściu możliwe będzie ponadto obniżenie kosztów kontroli, a jednocześnie objęcie monitorowaniem wszystkich rolników (nie zaś jedynie ich próby). Kontrolerzy ETO sprawdzili, czy Komisja Europejska i państwa członkowskie podjęły wystarczające działania, by spożytkować potencjalne korzyści oferowane przez te nowe technologie w celu zarządzania WPR i jej kontrolowania.

Z ustaleń kontrolerów Trybunału wynika, że Komisja w czynny sposób promowała i wspierała korzystanie z nowych technologii obrazowania. Wprowadziła ona zmiany w ramach prawnych dotyczących wykorzystywania danych z satelitów Sentinel na potrzeby monitorowania płatności bezpośrednich w ramach pomocy obszarowej, dzięki którym przepisy te stały się jaśniejsze. W maju 2018 r. pierwsza agencja płatnicza we Włoszech zaczęła stosować kontrole w formie monitorowania w prowincji Foggia (region Apulia). W 2019 r. na korzystanie z tego nowego podejścia w niektórych programach zdecydowało się 15 agencji płatniczych (w Belgii, Danii, Hiszpanii, na Malcie oraz we Włoszech). Kolejne 13 agencji w 8 państwach zamierza w tym roku wprowadzić to podejście w przypadku niektórych programów pomocy i w odniesieniu do tych części obszarów, za których kontrolę są odpowiedzialne.

Kontrolerzy wskazali szereg przeszkód, które obecnie utrudniają korzystanie z nowych technologii obrazowania na szerszą skalę. Jedną z nich są obawy agencji płatniczych, że Komisja może zakwestionować decyzje podjęte na podstawie kontroli w formie monitorowania. Co więcej, stosowanie nowego podejścia przez agencje płatnicze wiąże się z koniecznością wprowadzenia przez nie istotnych zmian w procedurach i systemach informatycznych. Komisja podjęła działania w celu ułatwienia i ujednolicenia dostępu do danych z satelitów Sentinel za pośrednictwem usług przetwarzania cyfrowego w chmurze, ale ich wykorzystanie do celów operacyjnych jest nadal niewielkie. Sfinansowała ona również pewne projekty badawcze w tej dziedzinie, lecz ich rezultaty nie zostały jeszcze w pełni wykorzystane.

Jak dotąd Komisja w swoich pracach traktowała priorytetowo korzystanie z nowych technologii w celu monitorowania systemów bezpośrednich płatności obszarowych, nie zaś w celu monitorowania wymogów środowiskowych i klimatycznych. W 2019 r. żadna z agencji płatniczych nie prowadziła kontroli w formie monitorowania w odniesieniu do tych dodatkowych wymogów i programów rozwoju obszarów wiejskich, co wynika po części z tego, że wielu z nich nie można monitorować wyłącznie na podstawie danych z satelitów Sentinel. Kontrolerzy stwierdzili również, że zestaw wskaźników wykonania zaproponowany z myślą o przyszłej WPR jest w dużej mierze niedostosowany do tego, by za ich pomocą prowadzić monitorowanie bezpośrednio z wykorzystaniem danych z satelitów Sentinel.

Zważywszy na to, że obecnie trwają prace nad kształtem nowej WPR na lata 2021–2027, kontrolerzy zalecają, by Komisja Europejska:

• promowała podejście opierające się na kontrolach w formie monitorowania jako główny system kontroli w agencjach płatniczych, np. poprzez identyfikowanie synergii w zakresie przetwarzania, magazynowania i pozyskiwania danych satelitarnych;
• lepiej wykorzystywała nowe technologie na potrzeby monitorowania wymogów środowiskowych i klimatycznych oraz opracowała plany działania w celu wyeliminowania przeszkód utrudniających korzystanie z tych technologii na szerszą skalę.

Źródło: ETO