Warszawiacy kartują wojenne rany pamięci

Dziś (1 sierpnia) obchodzona jest 75. rocznica wybuchu powstania warszawskiego. Gdzie w przestrzeni miasta można jeszcze natrafić na ślady tego zrywu? Odpowiedź znajdziemy na mapie współtworzonej przez mieszkańców stolicy.

fot. Urząd m.st. Warszawy

Jest ona rozwijana w ramach projektu „Rany pamięci. Ślady zniszczeń okresu II wojny światowej w topografii miasta”. Przedsięwzięcie zainicjowano z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej i jest poświęcone materialnym śladom działań zbrojnych na terenie Warszawy zachowanym do dnia dzisiejszego – postrzelinom na elewacjach budynków i murach, dziurom po kulach, uszkodzeniom elewacji, ogrodzeń i murów, napisom z okresu II wojny światowej i Powstania Warszawskiego bądź z czasów tuż po wojnie, m.in. z akcji rozminowywania miasta. Celem programu jest rozpoznanie, opracowanie katalogu i ochrona materialnych śladów pamięci o zniszczeniach z tego czasu (tych znanych i chronionych oraz tych odnalezionych przez warszawiaków w przestrzeni miasta), które świadczą o bolesnej historii stolicy.

Jak informuje warszawski ratusz, przy użyciu specjalnej geoankiety dotychczas na mapę „ran pamięci” naniesiono 200 obiektów. Wśród wpisów są pamiątki dobrze znane, jak np. napis w podwórzu kamienicy przy ul. Brackiej 5 upamiętniający poległego powstańca Antoniego Godlewskiego, nazywanego Antkiem Rozpylaczem, który zginął w wieku 20 lat i został w tym miejscu pochowany. Po wojnie jego ciało zostało przeniesione na Powązki. Napis ten powstał w 1945 r. i został wykonany przez matkę powstańca w momencie zmiany miejsca pochówku jej syna. Inny przykład to napisy saperów z 1945 r. informujące, że „min nie ma”, choćby ten z ul. Narbutta 3a na Mokotowie.

Na mapę naniesiono też mniej znane obiekty, jak kamienica przy ul. Tamka 45a, oznaczona znakiem Polskiego Białego Krzyża. Mieścił się tam punkt opatrunkowy, wykorzystywany w trakcie oblężenia miasta w 1939 r. i podczas Powstania Warszawskiego. Są też liczne postrzeliny na kompleksie „Szarych domów” przy ul. Narbutta, w sąsiedztwie których mieszkała Krystyna Krahelska, autorka „Hej. Chłopcy bagnet na broń” (zginęła 2 sierpnia 1944).

Na mapę zostały też naniesione ślady-relikwie, czyli plamy krwi z okresu powstania widoczne m.in. w kamienicach przy ul. Partyzantów.

Mapa Ran Pamięci

JK