BARI 2018: ekspedycja do Jordanii

W dniach 2-16 listopada odbyła się XVII Wyprawa BARI organizowana przez Koło Naukowe Geodetów Dahlta (Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska) we współpracy z archeologami z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Celem tegorocznej wyprawy była Jordania.

Pomiary inwentaryzacyjne starożytnego miasta Tuwaneh, fot. Maciej Bernaś

Uczestnicy tegorocznej wyprawy skupili się na opracowaniu metodologii inwentaryzacji obiektów archeologicznych w pustynnych warunkach terenowych. Inwentaryzacji poddane zostały dwa stanowiska archeologiczne: starożytne miasto Tuwaneh oraz rzymski fort wojskowy Dajaniya. Uczestnicy wyprawy mieli do wykonania zadania, których zakres na bieżąco konsultowany był ze stacjonującymi na miejscu archeologami. Prace terenowe rozpoczęto od zastabilizowania i wyznaczenia współrzędnych globalnych geodezyjnej osnowy pomiarowej na obu stanowiskach. W tym celu wykorzystano pomiary satelitarne oraz klasyczne pomiary tachimetryczne.

Wykonano naziemne skanowanie laserowe całego fortu oraz wybranych części miasta Tuwaneh – między innymi teren „karawanseraju”. Podczas jednego dnia pozyskiwane były dane z kilkudziesięciu stanowisk skanera (Faro M70). Pomiary wspierane były osnową skaningową (tarcze), której współrzędne wyznaczono tachimetrycznie w układzie globalnym. Podczas prac skaningowych wykorzystano także skaner ręczny Faro Freestyle3D. Wykonano nim inwentaryzację pozostałości archeologicznych wewnątrz fortu. Zebrano olbrzymie ilości danych, które pozwolą stworzyć modele przestrzenne badanych obiektów w postaci chmur punków.

Ważnym aspektem prac było wykorzystanie fotogrametrii bliskiego zasięgu. Dzięki wykonanym zdjęciom stworzone zostały numeryczne modele terenu oraz ortofotomapy badanych stanowisk, a także modele 3D wybranych obiektów – podziemnego tunelu w mieście Tuwaneh oraz pozostałości starożytnych łaźni. Ponadto, ponieważ pozostałości starożytnego Tuwaneh są przedmiotem postępującej działalności rabunkowej, zdjęcia fotogrametryczne wykorzystano do dokumentacji 119 wkopów grabieżczych.

Dzięki uprzejmości Sponsora – firmy Navigate – uczestnicy mieli możliwość zabrania ze sobą nowoczesnego odbiornika GNSS Spectra Precision SP60, który pozwala na wykorzystanie poprawek Trimble CenterPoint RTX w czasie rzeczywistym. Technologia RTX ta umożliwia pomiary jednym odbiornikiem na całym świecie i w każdych warunkach z dokładnością 2 cm w poziomie bez korzystania z sieci naziemnych stacji referencyjnych. Innowacyjność technologii RTX jest bardzo pomocna podczas prac geodezyjnych wspomagających badania archeologiczne. Odbiornik SP60 wykorzystany został do pomiaru punktów osnowy oraz punktów charakterystycznych niezbędnych do wykonania wirtualnej wycieczki po forcie Dajaniya. Zdjęcia panoramiczne wykonane zostały kamerami sferycznymi Theta S.C. otrzymanymi od Ricoh Polska.

Pozyskane dane przestrzenne staną się bazą danych o obiektach dziedzictwa kulturowego, a ich opracowanie pozwoli na stworzenie kompleksowej dokumentacji archeologicznej. Otrzymane rezultaty i wyniki prac zostaną zaprezentowane szerszemu gronu na konferencjach geodezyjnych oraz interdyscyplinarnych, zarówno w kraju, jak i za granicą.

Tegoroczna wyprawa otrzymała wsparcie finansowe w ramach projektu pt. „Najlepsi z najlepszych! 3.0” organizowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Projekt wspiera wybitnie uzdolnionych studentów w rozwoju ich aktywności naukowej, innowacyjności i kreatywności.

Więcej informacji o projekcie na profilu FB oraz na stronie internetowej wyprawy.

Agnieszka Ochałek, uczestnik wyprawy