Geodezja w procesie inwestycyjnym na terenach kolejowych

Pod takim hasłem wczoraj (10 października) w Warszawie odbyła się konferencja zorganizowana przez PKP SA. Mówiono o wprowadzanych na kolei zmianach w zakresie geodezji i inwestycjach prowadzonych przez grupę PKP. Dyskutowano na temat czynników warunkujących sprawny przebieg procesu inwestycyjnego.

Polskie Koleje Państwowe realizują m.in. zadania z zakresu geodezji i kartografii, do których należy prowadzenie zasobu geodezyjnego i kartograficznego dla kolejowych terenów zamkniętych ustanowionych przez ministra właściwego ds. transportu. Składnice materiałów geodezyjnych, obecnie kolejowe ośrodki dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (KODGiK-i), w PKP prowadzone są od 1956 r. Jednak – jak zwrócił uwagę członek Zarządu PKP SA dr Mirosław Antonowicz – geodezja towarzyszyła działaniom kolei od zawsze, a geodezja kolejowa (rozumiana jako pomiary geodezyjne związane z budową i eksploatacją linii oraz stacji kolejowych) została wydzielona zarządzeniem ministra komunikacji w 1936 r. Spółka dla terenów zamkniętych zamiast mapy zasadniczej prowadzi odrębne mapy zawierające w swej treści m.in. sieci podziemnego uzbrojenia terenu. Z uwagi na rodzaj urządzeń występujących na terenie kolejowym geodezja kolejowa posiada osobne instrukcje dotyczące organizacji i wykonywania pomiarów oraz sporządzania na ich podstawie dokumentacji geodezyjnej.

W obecnej perspektywie funduszy unijnych również na terenach kolejowych prowadzonych jest wiele strategicznych inwestycji (związanych z modernizacją i przebudową linii kolejowych). Powoduje to zwiększenie zapotrzebowania na usługi geodezyjne. Od lat trwają dyskusje o czynnikach warunkujących sprawny przebieg procesu inwestycyjnego. Jak stwierdził dr Mirosław Antonowicz, w ramach podjętych przez zarząd PKP SA działań mających na celu usprawnienie geodezyjnej obsługi procesu inwestycyjnego w spółce obecnie prowadzone jest wdrożenie systemu geoinformatycznego dla potrzeb KODGiK-ów, czyli Specjalistycznej Mapy Obiektów Kolejowych (SMOK). Szczegółowo omówił to rozwiązanie przedstawiciel wykonawcy – dr Dariusz Cieśla z Intergraph Polska. Uruchomienie SMOK-a planowane jest na I kwartał 2018 r. Jednocześnie trwają prace nad wprowadzeniem narad koordynacyjnych jako sposobu uzgadniania dokumentacji projektowej na kolejowych terenach zamkniętych, co ma nastąpić w styczniu przyszłego roku.

Analizę od strony geodezyjnej Krajowego Programu Kolejowego, czyli projektów inwestycyjnych PKP PLK SA na lata 2014-2020, zaprezentowali Antoni Jasiński (członek zarządu PKP PLK SA) i Ewa Świniarska (dyrektor Biura Nieruchomości i Geodezji Kolejowej PKP PLK SA). Bieżący rok jest wyjątkowo dynamiczny pod względem uruchamiania inwestycji (270 podpisanych umów na łączną kwotę ponad 14 mld zł). Równocześnie 19 lipca br. zawarto umowę ramową z 8 wykonawcami na „Opracowanie dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej do celów projektowych dla projektów inwestycji kolejowych realizowanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z perspektywy 2014-2020”. Prace obejmą wykonanie: osnowy geodezyjnej; numerycznej mapy do celów projektowych; weryfikację przebiegu granic działek ewidencyjnych. Przypomniano też o zrealizowaniu w 2015 r. projektu „Cyfryzacja geodezyjnej dokumentacji eksploatacyjnej dla linii kolejowych...”, którego celem było skrócenie czasu pozyskania danych i wprowadzenie standardów gromadzenia danych wykorzystywanych na potrzeby inwestycji realizowanych przez spółkę, a także utrzymania linii kolejowych. Cyfryzacja objęła: • mapy sytuacyjno-wysokościowe, • profile podłużne linii kolejowych, • protokoły zdawczo-odbiorcze znaków regulacji osi toru.

Reprezentantka GUGiK Aneta Seremet przeanalizowała znaczenie jakości danych gromadzonych w powiatowych bazach GESUT dla procesu inwestycyjnego. Przedstawiciele Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej zaprezentowali wyniki badań swoich zespołów. Dr hab. Janusz Walo mówił o badaniach wielkości i charakteru zmian położenia nowo zakładanych punktów osnowy kolejowej, a dr Waldemar Odziemczyk o ocenie przydatności różnych metod i technik pomiaru geometrii układów torowych do opracowania projektów regulacji osi toru. Z kolei dr Adam Iwaniak (reprezentujący WIZIPiSI i UP we Wrocławiu) przedstawił nowoczesne metody modelowania, integracji i udostępniania danych, w tym wyzwania Linked Open Data oraz internetu 3.0.

Postęp techniczny, nowe technologie i nowoczesny sprzęt pomiarowy obecnie stosowany w geodezji, jak i zmiana technologii w procesie inwestycyjnym na kolei wymagają dziś nowych uregulowań prawnych. Nowoopracowane uregulowania prawne (zarządzenia, decyzje, instrukcje techniczne) winny być jednolite i obowiązujące dla całej Grupy PKP. Zwrócił na to uwagę w swoim wystąpieniu naczelnik Wydziału Geodezji i Regulacji Stanów Prawnych w Oddziale Gospodarowania Nieruchomościami PKP SA w Gdańsku Czesław Doroszkiewicz. Podobny postulat zgłosił Aleksander Rau, geodeta i przedsiębiorca, który mówił o regulacji osi torów z wykorzystaniem nowych technologii.

Żywą dyskusję na zakończenie spotkania wywołał śląski wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego Mirosław Puzia, który zadał kilka pytań związanych z geodezją kolejową nurtujących zarówno wykonawców prac geodezyjnych, jak i organy służby geodezyjnej i kartograficznej działające na styku z terenami zamkniętymi. Jakie standardy obowiązują przy sporządzaniu dokumentacji geodezyjnej na terenach zamkniętych? Kto powinien ją weryfikować i przechowywać, w szczególności prace których przedmiotem są elementy EGiB? Czy do sporządzenia takiej dokumentacji niezbędne są uprawnienia zawodowe, a jeśli tak, to jakie? Czy WINGiK może badać zgodność wykonania tych prac z przepisami Pgik? Zaapelował też o konieczność współpracy pomiędzy nadzorującymi organami oraz doprecyzowanie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne w zakresie terenów zamkniętych.

Konferencja pod honorowym patronatem ministra infrastruktury i budownictwa zgromadziła blisko 100 przedstawicieli podmiotów zaangażowanych w procesy inwestycyjne na kolejowych terenach zamkniętych, czyli specjalistów ze spółek Grupy PKP, reprezentantów środowisk naukowych, a także wykonawstwa geodezyjnego.

Więcej o problemach geodezji kolejowej w listopadowym wydaniu GEODETY

Anna Wardziak