Cypryjska Wyprawa Bari

Po 4 latach przerwy podczas szesnastej już Wyprawy Bari czÅ‚onkowie KoÅ‚a Naukowego Geodetów „Dahlta” odwiedzili wpisane na ListÄ™ Å›wiatowego dziedzictwa UNESCO cypryjskie Pafos, które w tym roku cieszy siÄ™ tytuÅ‚em Europejskiej Stolicy Kultury. Tegoroczny wyjazd skupiony byÅ‚ na Parku Archeologicznym Kato Pafos. DziÄ™ki współpracy z archeologami z Uniwersytetu JagielloÅ„skiego w Krakowie studenci z AGH mogli nie tylko pomóc im w ich pracach, ale również zwiedzić wszystkie zakÄ…tki parku.

Park Archeologiczny Kato Pafos na Liście światowej dziedzictwa UNESCO znajduje się od 1980 roku. Prace wykopaliskowe prowadzą tam głównie Polacy z krakowskiej oraz warszawskiej ekspedycji. Ponadto w badania zaangażowani są Cypryjczycy, Włosi, Francuzi oraz Australijczycy. Dzięki ich odkryciom można cieszyć oko średniowiecznymi i antycznymi zabytkami.
GłównÄ… atrakcjÄ™ stanowiÄ… zjawiskowe mozaiki znajdujÄ…ce siÄ™ w dawnych rzymskich willach. UkazujÄ… one sceny z greckiej mitologii, bogów (m.in. Dionizosa i Apolla), a także greckich bohaterów – Herkulesa, Tezeusza walczÄ…cego z minotaurem, Achillesa i Orfeusza. W centrum starożytnego miasta można podziwiać ruiny rzymskiej agory oraz znajdujÄ…cego siÄ™ w pobliżu odeonu, na którym wystawiano sztuki muzyczne. Nad wszystkim góruje majestatyczna biaÅ‚a latarnia morska. Budowla ta zostaÅ‚a wzniesiona w XIX wieku na szczycie antycznego akropolu. Ze wzgórza rozpoÅ›ciera siÄ™ malowniczy widok na caÅ‚y Park, w tym północno-zachodniÄ… zatokÄ™, gdzie krakowscy archeolodzy poszukujÄ… drugiego portu miasta. Na terenie Parku znajdujÄ… siÄ™ również ruiny frankijskiego zamku zwanego Saranda Kolones i wiele innych zabytków.



Zakres prac ustaliliśmy po konsultacjach ze stacjonującymi na miejscu archeologami. Naszym głównym zadaniem było wykonanie skaningu laserowego głębokiej fosy, która może być pozostałością po starożytnym porcie. Do tego celu wykorzystaliśmy skaner Z+F Imager 5010C. Za jego pomocą pozyskaliśmy również chmury punktów w kamiennych jaskiniach i tunelach.
Dodatkową pracą było przeprowadzenie kompleksowej inwentaryzacji odeonu polegającej na pomiarach skaningowych. Oprócz nich postanowiliśmy również wykonać serię fotogrametrycznych zdjęć naziemnych oraz lotniczych, które posłużą do wygenerowania modelu 3D.
W celu utworzenia ortofotomapy i numerycznego modelu terenu część Parku objęliśmy nalotem z drona. Fotopunkty pomierzyliśmy odbiornikami GNSS GeoMax Zenith25 Pro oraz SpectraPrecision SP60. Drugi z tych instrumentów posiada wbudowany moduł RTX, który znacznie ułatwił nam pracę, a także zachęcił do przeprowadzenia badań nad osiąganymi przez niego realnymi dokładnościami (pionową oraz poziomą). Umożliwił on również pomiar punktów niezbędnych do wykonania wirtualnej wycieczki po Parku. Dzięki kamerom sferycznym Theta SC udostępnionym nam przez firmę Ricoh uwieczniliśmy większą część szlaków turystycznych oraz wykopalisk.



Kruche obiekty maÅ‚ogabarytowe – takie jak starożytne ceramiczne naczynia oraz lampki oliwne –zinwentaryzowaliÅ›my za pomocÄ… Zautomatyzowanej Platformy Fotogrametrycznej FocusSphere. ZostaÅ‚a ona zbudowana w ramach projektu naszego koÅ‚a, którego kierownikiem byÅ‚ jeden z uczestników wyprawy Witold Niewiem. UrzÄ…dzenie to skÅ‚ada siÄ™ z obrotowego blatu (ruch możliwy jest dziÄ™ki wbudowanemu silnikowi) oraz wysiÄ™gnika z zamontowanym aparatem. FocusSphere umożliwia regularne pokrycie obiektu zdjÄ™ciami. Cięższe zabytki, takie jak detale architektoniczne, zostaÅ‚y sfotografowane w terenie przy użyciu statywu.

Wszystkie pomiary zostały zrealizowane w trakcie dwóch tygodni naszego pobytu na Cyprze. Zebraliśmy kilkaset gigabajtów danych, które zamierzamy regularnie i stopniowo opracowywać i prezentować archeologom z Paphos Agora Project.



Serdecznie dziękujemy za wsparcie uczelni i sponsorów, bez których nasza Wyprawa nie doszłaby do skutku. Szczególne wyrazy wdzięczności kierujemy do pani profesor Ewdoksii Papuci-Władyki, która jako kierownik projektu oraz Zakładu Archeologii Klasycznej UJ zapewniła nam wsparcie naukowe i techniczne oraz była główną koordynatorką współpracy między Akademią Górniczo-Hutniczą a Uniwersytetem Jagiellońskim. Więcej na wyprawabari.agh.edu.pl

Anna Poproch (KNG Dahlta)