Państwowy Instytut Geologiczny wydał nowy atlas geochemiczny

„Atlas geochemiczny Warszawy i okolic” to źródło wiedzy o stanie zanieczyszczenia gleb, osadów i wód powierzchniowych w stolicy, niezbędne do oceny możliwości użytkowania gruntów. Eksperci państwowej służby geologicznej zobrazowali na 80 tablicach wyniki tysięcy analiz chemicznych, m.in. na zawartość metali ciężkich, związków DDT, WWA i olejów mineralnych.

Atlas w skali 1:100 000 został wydany w ramach realizacji ustawowych zadań państwowej służby geologicznej. Jest on udostępniany w wersji drukowanej (wraz z płytą CD), a także on-line pod adresem: www.mapgeochem.pgi.gov.pl

Opracowanie przedstawia aktualny stan zanieczyszczenia gleb (na głębokości 0,0-0,3 i 0,8-1,0 m), osadów rzecznych, strumieniowych i jeziornych oraz wód powierzchniowych na terenie aglomeracji warszawskiej. Badaniami objęto teren Warszawy oraz jej najbliższe okolice: Łomianki, Ząbki, Marki, Zielonkę, Kobyłkę, Wołomin, Sulejówek, Józefów, Otwock i Piastów, a także część Konstancina-Jeziorny, Piaseczna i Pruszkowa – w sumie ok. 1200 km².

„Atlas geochemiczny Warszawy i okolic” zawiera 80 kolorowych tablic, na których przedstawiono:
• mapę geologiczną zakrytą,
• zabudowę terenu,
• użytkowanie terenu,
• zawartość frakcji piaszczystej, pylastej i ilastej w glebach z głębokości 0,0-0,3 i 0,8-1,0 m,
• zawartość całkowitego węgla organicznego w glebach z głębokości 0,0-0,3 m,
• pH w glebach z głębokości 0,0-0,3 i 0,8-1,0 m,
• zawartość Ag, Al, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mg, Mn, Ni, P, Pb, S, Sr, Ti, V i Zn w glebach z głębokości 0,0-0,3 i 0,8-1,0 m oraz w osadach,
• zawartość dieldryny, endosulfanu I, sumy DDT wraz z pochodnymi, sumy HCH, sumy PCB, sumy WWA i olejów mineralnych w glebach z głębokości 0,0–0,3 m oraz w osadach,
• pH, EC, ChZT oraz zawartość Al, As, B, Ba, OWO, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, F, Fe, HCO₃, K, Li, Mg, Mn, Mo, Na, NH₄, Ni, NO₂, NO₃, P, Pb, SO₄, Sb, SiO₂, Sr, Ti, Tl, U, V i Zn w wodach powierzchniowych,
• klasyfikację gleb z głębokości 0,0-0,3 m, wskazującą właściwy sposób ich użytkowania (stan gleb spełniający wymagania użytkowe i ochronne zgodnie z wytycznymi rozporządzenia ministra środowiska z 2002 r.).

W części tekstowej atlasu (wydanej w języku polskim i angielskim) zamieszczono opis metodyki prac, charakterystykę obszaru badań (geologia, antropopresja, gospodarka) oraz obszerny komentarz wskazujący anomalie i ich źródła na poszczególnych mapach geochemicznych, a także kilkustronicowe tabele wyników analiz chemicznych i ich opracowania statystyczne. Objaśnienia tekstowe do atlasu zawierają informacje o historycznych i współczesnych formach użytkowania terenu, zmianach stosunków wodnych, miejscach składowania i przetwarzania surowców oraz stosowanych dawniej i dziś surowcach i technologiach przemysłowych, co pozwoliło trafnie określić źródła zanieczyszczeń środowiska oraz wyodrębnić skażenia naturalne od antropogenicznych. Zlokalizowano obszary występowania gleb oraz cieków i zbiorników wodnych zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Ma to istotne znaczenie dla oceny możliwości ich użytkowania.

Atlas został opracowany przez zespół ekspertów państwowej służby geologicznej realizujących program Bezpieczna Infrastruktura i Środowisko. Prace terenowe przeprowadzono w sezonach wiosenno-letnich 2013 i 2014. Analizy chemiczne wykonano zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 w Centralnym Laboratorium Chemicznym, a analizy granulometryczne w Centrum Badań Laboratoryjnych Gruntów i Skał PIG-PIB.
Do przygotowania atlasu wykorzystano wytyczne międzynarodowego programu kartograficznego EuroGeoSurveys – FOREGS geochemical baseline mapping of Europe, zakończonego wydaniem Atlasu geochemicznego Europy (http://www.gtk.fi/publ/foregsatlas/) oraz atlasu Chemistry of Europe’s Agricultural Soils (http://gemas.geolba.ac.at/Publications_GEMAS.htm).

Poprzedni Atlas geochemiczny Warszawy i okolic, autorstwa J. Lisa, wydany przez PIG-PIB w roku 1992, zawierał wyniki badań próbek pobranych w latach 1989-90, a więc prawie 20 lat temu.

Więcej informacji

Źródło: PIG-PIB (Hanna Tomassi-Morawiec i Anna Pasieczna)