Hydrografia w znowelizowanej ustawie o obszarach morskich RP

Od jutra (19 listopada) zacznie obowiązywać ustawa z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1642), która wprowadza wiele zmian ważnych m.in. z punktu widzenia hydrografii.

fot. Wikipedia/Bartłomiej Bulicz

Autorzy nowelizacji uzasadniają, że potrzeba wprowadzenia zmian w ustawie wynikała przede wszystkim z obowiązku wdrożenia do polskiego porządku prawnego (do 18 września 2016 r.) przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/89/UE z 23 lipca 2014 r. ustanawiającej ramy planowania przestrzennego obszarów morskich. Państwa członkowskie UE zostały zobowiązane do opracowania planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich do 31 marca 2021 r., dlatego do projektu ustawy zostały wprowadzone przepisy niezbędne do sporządzenia planów zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich, które nie wynikają bezpośrednio z dyrektywy, ale są konieczne do jej pełnego wdrożenia. Zgodnie z zapisami ustawy plany te będą sporządzać dyrektorzy urzędów morskich. Oni też będą gromadzić i przechowywać materiały dotyczące planów.

Polska nie ma precyzyjnie określonej morskiej granicy państwa. Zdaniem autorów nowelizacji mają to zmienić nowe przepisy. W ustawie określono pojęcie linii podstawowej morza terytorialnego, a także umieszczono delegację do wydania rozporządzenia określającego szczegółowy przebieg tej linii oraz zewnętrznej granicy morza terytorialnego w formie tekstowej i graficznej zgodnie z państwowym systemem odniesień przestrzennych. W dziale II wprowadzono też rozdział 2a zawierający przepisy dotyczące strefy przyległej do morza terytorialnego RP wraz z delegacją do wydania rozporządzenia określającego szczegółowy przebieg zewnętrznej granicy strefy przyległej.

W ustawie wprowadzono pojęcie Państwowej Morskiej Służby Hydrograficznej (PMSH) oraz określono jej zasadnicze zadania i obszary funkcjonowania. Przepisy te mają na celu uporządkowanie stanu prawnego w tym zakresie oraz zapewnienie wywiązywania się przez Polskę z obowiązków, które powinna wypełniać na mocy Międzynarodowej konwencji o bezpieczeństwie życia na morzu z 1974 r. (konwencja SOLAS). Zawarto je w dziale III w formie treści nowego rozdziału 1a „Państwowa Morska Służba Hydrograficzna”. Zgodnie z jego zapisami PMSH wykonuje zadania państwa związane z prowadzeniem, koordynowaniem i nadzorowaniem prac w zakresie hydrografii i kartografii morskiej, publikacji nautycznych i informacji nautycznej, a zadania PMSH wykonuje Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej we współpracy z dyrektorami urzędów morskich oraz innymi podmiotami, których działalność może pozytywnie wpływać na bezpieczeństwo żeglugi na obszarach morskich RP.

Zgodnie z nowymi zapisami ustawy (art. 41b ust. 1) do zadań PMSH należy:
1. prowadzenie, koordynowanie i nadzorowanie pomiarów hydrograficznych na polskich obszarach morskich dla potrzeb bezpieczeństwa żeglugi i kartografii morskiej;
2. prowadzenie i koordynowanie prac geodezyjnych na polskich obszarach morskich oraz w pasie nadbrzeżnym, w portach i przystaniach morskich dla potrzeb bezpieczeństwa żeglugi i kartografii morskiej;
3. opracowywanie i wydawanie map morskich oraz innych publikacji nautycznych;
4. utrzymywanie serwisu cyfrowych map nawigacyjnych;
5. koordynowanie krajowego systemu obiegu informacji nautycznej i ostrzeżeń nawigacyjnych;
6. reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej;
7. przekazywanie nieodpłatnie organom administracji morskiej danych batymetrycznych i oceanograficznych oraz map i publikacji nautycznych;
8. przekazywanie nieodpłatnie Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska danych batymetrycznych i hydrologicznych niezbędnych do właściwego i bezpiecznego wykonywania monitoringu wód morskich;
9. przekazywanie nieodpłatnie Głównemu Geodecie Kraju danych batymetrycznych oraz danych dotyczących linii brzegowej w celu wykonywania zadań przewidzianych w ustawie z 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej;
10. prowadzenie zasobu danych hydrograficznych;
11. wydawanie dokumentów potwierdzających kwalifikacje hydrografa morskiego;
12. weryfikowanie oraz uznawanie instytucji, organizacji i ośrodków szkolenia prowadzących szkolenia hydrografów kategorii A lub B.

Do ustawy wprowadzono art. 41c, zgodnie z którym każdy podmiot prowadzący na polskich obszarach morskich badania hydrograficzne jest obowiązany niezwłocznie przekazać nieodpłatnie morskiej służbie hydrograficznej kopię wszelkich uzyskanych danych pomiarowych. Przepis ma na celu pozyskiwanie przez tę służbę dostępnych informacji mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo żeglugi.

Zgodnie z art. 41d szczegółowy zakres i sposób realizacji zadań morskiej służby hydrograficznej określi, w drodze rozporządzenia, minister obrony narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym ds. gospodarki morskiej, kierując się koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi oraz rozpowszechniania informacji o niebezpieczeństwach na polskich obszarach morskich.

Art. 41e określa rodzaj wymaganych kwalifikacji, organ wydający potwierdzenia kwalifikacji o raz warunki ich uzyskiwania. Czytamy w nim, że potwierdzeniem posiadania kwalifikacji niezbędnych do wykonywania pomiarów hydrograficznych na polskich obszarach morskich na potrzeby bezpieczeństwa żeglugi, kartografii morskiej, projektowania posadawiania oraz kontroli budowli hydrotechnicznych, planowania przestrzennego, a także ochrony środowiska jest dyplom hydrografa morskiego kategorii A lub kategorii B. Powyższe dyplomy wydaje szef Biura Hydrograficznego Marynarki Wojennej. Osoby ubiegające się o uzyskanie dyplomu hydrografa morskiego są obowiązane m.in.:
• posiadać co najmniej wykształcenie wyższe w przypadku osób ubiegających się o uzyskanie dyplomu hydrografa morskiego kategorii A lub średnie w przypadku osób ubiegających się o uzyskanie dyplomu hydrografa morskiego kategorii B;
• odbyć praktykę polegającą na uczestnictwie w pracach związanych z pomiarami hydrograficznymi w okresie: dwóch lat – w przypadku osób ubiegających się o uzyskanie dyplomu hydrografa morskiego kategorii A, roku – w przypadku osób ubiegających się o uzyskanie dyplomu hydrografa morskiego kategorii B.
Artykuł 41e zawiera również delegację do wydania rozporządzenia określającego w sposób szczegółowy tryb uzyskiwania kwalifikacji w zakresie realizacji pomiarów hydrograficznych.

Jak informuje BHMW, w fazie końcowych przygotowań są obecnie projekty czterech rozporządzeń wykonawczych do ustawy:
• w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu realizacji zadań państwowej morskiej służby hydrograficznej;
• w sprawie minimalnych wymagań dla pomiarów hydrograficznych;
• w sprawie wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pomiarów hydrograficznych, ramowych programów szkoleń dla hydrografów morskich oraz trybu uzyskiwania i wzorów dyplomów hydrografa morskiego;
• w sprawie stref zamkniętych dla żeglugi i rybołówstwa na obszarach morskich RP oraz warunków udostępnienia czasowego przejścia przez strefę zamkniętą.

Ponadto BHMW współpracuje przy opracowaniu lub nowelizacji rozporządzeń:
• w sprawie przekazywania służbie hydrograficznej danych pomiarowych;
• w sprawie ustalenia przebiegu linii podstawowej;
• w sprawie współpracy urzędów morskich z marynarką wojenną i Strażą Graniczną.

AW