Powstaje Wirtualny Skansen Wraków Zatoki Gdańskiej

Narodowe Muzeum Morskie rozpoczyna realizację kolejnego projektu, którego celem jest inwentaryzacja fotogrametryczna wraków leżących na dnie Zatoki Gdańskiej.

Dwuletnie przedsięwzięcie jest współfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (kwotą 119 tys. zł), a jego głównym celem jest wykonanie fotogrametrycznej dokumentacji 3D kolejnych wraków drewnianych jednostek z Zatoki Gdańskiej i prezentacja ich trójwymiarowych modeli na stronie internetowej.

W projekcie wykorzystana zostanie rozwijana od 2013 r. przez NMM nowatorska metoda dokumentacji podwodnej – do każdego obiektu wykonywane jest kilka tysięcy fotogramów, które potem komputer składa w szczegółowy model 3D. Metoda ta wprawdzie była wcześniej stosowana na lądzie, ale naukowcy z Narodowego Muzeum Morskiego są, obok Amerykanów z Uniwersytetu w Teksasie, światowymi pionierami w dziedzinie przeniesienia jej pod wodę.

Dotychczas gdańskiemu muzeum udało się w ten sposób pomierzyć trzy wraki. Pierwszym był F53.27 „Porcelanowiec”, będący pozostałością jednostki żaglowej o długości ponad 20 metrów, zbudowanej w I połowie XIX wieku z drewna świerkowego oraz sosnowego, która zatonęła po roku 1853. Na stanowisku odkryto fragmenty angielskich naczyń fajansowych oraz mosiężną tabakierę wytworzoną w Szwecji.

Drugim z dokumentowanym wraków był F53.31 „Głazik” stanowiący pozostałości niewielkiego statku żaglowego o długości kilkunastu metrów, z pawężową rufą, zbudowany po roku 1831 metodą zakładkową. Statek zatonął na wysokości Gdyni Redłowa, w odległości 2,5 km od brzegu z ładunkiem głazów o średnicy do 1 metra. Z wraku wydobyto m. in. zakorkowaną butelkę kamionkową na wodę sodową „Selters”. Po analizie składu płynu okazało się, iż wewnątrz znajdował się gin, co oznacza iż była ona wtórnie napełniona napojem alkoholowym.

W roku 2014 przeprowadzono także badania wraku F53.14 zalegającego w rejonie wejścia do Portu Gdańskiego. F53.14, nazywany przez archeologów z NMM „Portowcem”, jest reliktem statku żaglowego zbudowanym z drewna dębowego, o długości co najmniej 30 metrów. Jednostkę wykonano najprawdopodobniej w pierwszym dziesięcioleciu XIX wieku, a drewno użyte do jej budowy pochodzi z Pomorza Wschodniego.

Pracami na wszystkich wymienionych wrakach oraz projektem „Wirtualny Skansen Wraków” kieruje archeolog podwodny Tomasz Bednarz. Członkami ekipy badawczej, biorącej udział przy realizacji fotogrametrycznej dokumentacji 3D są: Janusz Różycki, Wojciech Joński oraz Zbigniew Jarocki. Ekipa nurków i archeologów z Narodowego Muzeum Morskiego została nominowana do prestiżowej nagrody Travelery, wydawnictwa National Geographic, w kategorii „Naukowe odkrycie roku” za opracowanie i wdrożenie nowatorskiej metody podwodnego dokumentowania wraków w 3D.

Źródło: NMM, JK